Chất nitrit có thể gây tử vong ẩn mình trong thực phẩm quen thuộc nào?

Nitrit và nitrat độc hại thế nào

Hiện nay, do thiếu hiểu biết và hám lời trong kinh doanh nên những người sản xuất, buôn bán đã lạm dụng một số hóa chất độc hại để bảo quản thực phẩm gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe con người.

Sử dụng các hợp chất của nitrit, nitrat như kali nitrat (KNO3) hay còn gọi là diêm tiêu, kali nitrit (KNO2), natri nitrat (NaNO3 ), natri nitrit (NaNO2) trong bảo quản thực phẩm (phomat, các loại thịt, nước giải khát, thủy sản chế biến) để làm tươi, giữ màu, tạo màu sắc hấp dẫn và ngăn chặn vi khuẩn gây ngộ độc … dễ dẫn đến ngộ độc thực phẩm và kéo theo vô số bệnh trầm trọng khác.

Phụ gia thực phẩm có nguồn gốc thiên nhiên thường không gây độc hại. Nhưng với các phụ gia tổng hợp hóa học do độ tinh khiết không đảm bảo, có nhiều tạp chất độc hoặc tuy có độ tinh khiết cao nhưng khi sử dụng ở liều cao và thường xuyên có thể gây những biểu hiện bệnh lý làm thay đổi sự trao đổi chất trong cơ thể, thậm chí có khi gây ung thư, gây rối loạn gene di truyền phải được quy định nghiêm ngặt về liều lượng sử dụng hoặc cấm sử dụng.

Điển hình như chất nitrit và nitrat. Chất này hay được sử dụng trong bảo quản thịt nguội, thịt xông khói. Nó có tác dụng giữ cho thịt có màu đỏ, sát khuẩn thịt và cá. Một nguồn khác là do thực phẩm còn tồn dư quá nhiều nitrat do bón nhiều phân đạm...

Bản thân nitrat thì không gây hại nhưng lại dễ biến thành nitrit. Nghiên cứu gần đây cho thấy, nitrit kết hợp với các amin tạo ra nitrosamine là chất gây ung thư thực nghiệm. Khi vào cơ thể, nitrat chuyển nitrit bởi vi khuẩn đường ruột.

Nitrit chuyển hemoglobin thành methemoglobin, do đó không vận chuyển được ôxy cho tế bào gây nên các triệu chứng ngộ độc như nhức đầu, chóng mặt, buồn nôn, tiêu chảy...

Bản thân các loại thực phẩm ướp muối hay ngâm muối như cá muối, đặc biệt là dưa muối bị khú có hàm lượng nitrosamin cao. Các nước thuộc khu vực Đông Nam Á thường dùng loại thực phẩm này có liên quan đến sinh bệnh ung thư ngày càng tăng.

Vậy hai chất phụ gia này thường có trong những thực phẩm nào? Dưới đây là những thực phẩm tiềm ẩn nhiều chất độc hại này cần tuyệt đối tránh.

Những thực phẩm nào cần tránh?

Một số loại quả, rau xanh… được bón nhiều phân hóa học hoặc trồng ở các nguồn đất, nước bị ô nhiềm thường chứa nhiều nitrit. Các loại rau này khi nấu chín và để trong một thời gian dài, dưới tác dụng của vi khuẩn, nitrit trong rau vẫn giữ nguyên nên gây ra ngộ độc nếu ăn nhiều.

Các loại rau cải dùng để muối dưa cũng thường có nitrit. Khi chưa muối thì hàm lượng này tường đối thấp, nhưng khi đem muối trong vài ngày đầu thì hàm lượng nitrit tăng lên do quá trình vi sinh khử nitrat thành nitrit. Chất này sẽ giảm dần và mất hẳn khi dưa có vị chua và màu vàng đẹp. Nhưng nếu để dưa bị khú (dưa để quá lâu) thì hàm lượng này lại tăng cao.

Bên cạnh đó, các loại thực phẩm chế biến sẵn như lạp xưởng, nem chua, xúc xích, thịt hun khói, thịt và cá đông lạnh… là những nhóm nguy cơ cao dễ gây ngộ độc nitrit, nitrat. Vì vậy những ai đang xem những món trên là khoái khẩu nên sử dụng một cách hợp lý để an toàn cho sức khỏe. Bạn nên chọn mua sản phẩm của các hãng thực phẩm có uy tín và chất lượng để hạn chế những rủi ro.

An Dương (T/h)