Doanh nghiệp thích ứng để đảm bảo xuất khẩu nông sản bền vững

Nông sản chịu tác động từ Covid-19

Theo thông tin từ Cục Chế biến và phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PTNT), trong tháng 4/2020, kim ngạch xuất khẩu nông lâm thuỷ sản của nước ta chỉ đạt 2,89 tỷ USD. Tổng giá trị xuất khẩu 4 tháng đầu năm 2020 của ngành nông nghiệp vì thế chỉ đạt 12,04 tỷ USD, giảm 4% so với cùng kỳ năm 2019. 

Đáng chú ý, 10 nhóm mặt hàng thế mạnh trong câu lạc bộ tỷ USD, có tới 7 nhóm mặt hàng có giá trị xuất khẩu giảm mạnh chưa từng có do ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Ví như, kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng thuỷ sản, rau quả giảm 10%; mặt hàng cao su xuất khẩu còn giảm 35% về khối lượng và 31% về giá trị, hồ tiêu cũng giảm tới 12%,... Những thế mạnh xuất khẩu khác như cà phê, điều, gỗ và sản phẩm gỗ giữ được mức tăng trưởng, nhưng mức tăng còn khá khiêm tốn. 

Nhận định về tình hình trên, ông Trần Quốc Toản – Phó Cục trưởng Cục xuất nhập khẩu - Bộ Công Thương cho biết: Nông sản là mặt hàng rất nhạy cảm và chịu tác động trực tiếp từ dịch Covid-19. Trong 3 tháng đầu năm, tổng kim ngạch xuất khẩu mặt hàng nông sản nói chung giảm 4,3%, tuy nhiên, các doanh nghiệp và người nông dân đã kịp thời thay đổi mô hình sản xuất, kịp thời thích ứng với kinh doanh trong tình hình mới.

Ông Toản nhấn mạnh, dịch Covid-19 đặc biệt ảnh hưởng đến kim ngạch xuất khẩu rau, quả trong năm nay. Cụ thể, theo số liệu của Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), 3 tháng đầu năm 2020, kim ngạch xuất khẩu rau, quả đạt 890 triệu USD, giảm 5,2% so với cùng kỳ năm ngoái và giảm mạnh so với mặt bằng nông sản nói chung.

Nguyên nhân do mặt hàng này có thời gian bảo quản ngắn, thông quan nhanh, trong khi đó, thị trường xuất khẩu rau, quả chủ yếu là Trung Quốc, chiếm khoảng 60%. 3 tháng đầu năm 2020, xuất khẩu rau, quả sang thị trường này giảm trên 22%. Mặc dù các doanh nhân, thương nhân đã có sự điều chỉnh thị trường, nhưng tăng trưởng ở các thị trường khác chỉ khoảng 4-10%, không bù đắp được mức sụt giảm ở thị trường Trung Quốc.

Tuy nhiên, việc tháo gỡ khó khăn tắc nghẽn xuất khẩu do dịch Covid-19 sang thị trường Trung Quốc thời gian qua đã được cả hai bên đẩy mạnh, các cửa khẩu đã dần được mở rộng thêm và việc thông quan đã tăng. Nên dự kiến, việc xuất khẩu sẽ dần trở lại bình thường trong thời gian tới.

Chủ động tháo gỡ khó khăn

Để thích ứng trong bối cảnh dịch Covid-19 cũng như đảm bảo xuất khẩu bền vững, về phía các doanh nghiệp cần thường xuyên cập nhật thông tin, diễn biến tình hình dịch bệnh trên thế giới để có sự điều chỉnh, ứng phó phù hợp. Còn đối với các mặt hàng vải thiều, chôm chôm, xoài… ông Toản cho rằng, chính quyền địa phương cũng rất chủ động trong tìm kiếm thị trường, tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy xuất khẩu. Cụ thể, ở Bắc Giang hay Hải Dương đã tổ chức các cuộc họp với các cơ quan chức năng có liên quan, mời các địa phương biên giới cùng trao đổi, nhằm tìm ra các biện pháp, giải pháp tạo thuận lợi nhất cho xuất khẩu vải thiều trước vụ thu hoạch.

Về phía Bộ Công Thương, sẽ tiếp tục triển khai các giải pháp tháo gỡ, mở cửa thị trường, tạo điều kiện cho xuất khẩu nông sản qua biên giới. Riêng với vải thiều, thời gian vừa qua, Bộ Công Thương đã triển khai rất nhiều giải pháp thúc đẩy xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản. Tuy nhiên, do tình hình dịch Covid-19, phía Nhật Bản không thể cử chuyên gia sang để đánh giá, thẩm định. Hiện, Bộ Công Thương đã có các công hàm gửi cho các cơ quan chức năng Nhật Bản, đề nghị có những giải pháp linh hoạt để có thể đưa vải thiều của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường này trong năm 2020.

Đối với công tác phát triển thị trường nói chung, ông Toản cho biết: Bộ đã chỉ đạo các thương vụ Việt Nam tại nước ngoài tìm hiểu thêm các thị trường, giới thiệu thêm thông tin các sản phẩm của Việt Nam. Trong đó, ngoài vải thiều tươi còn giới thiệu thêm các sản phẩm đã chế biến sâu. Đây là định hướng để có thể thúc đẩy xuất khẩu trong thời gian tới.

Còn với thị trường trong nước, Bộ sẽ tiếp tục triển khai các biện pháp: Tổ chức các hội nghị kết nối cung - cầu giữa các địa phương, hay kết nối các địa phương với kênh phân phối lớn, hệ thống siêu thị. Đặc biệt, Bộ đã tổ chức kết nối với các hệ thống siêu thị nước ngoài ở Việt Nam như: Aeon Mall, Lotte Mart để đưa sản phẩm nông sản Việt vào hệ thống siêu thị của họ tại thị trường nước ngoài để dần có vị thế và chỗ đứng tại thị trường thế giới…

Thanh Tùng