Đổi mới sáng tạo xanh trong nông nghiệp thông qua cơ chế thị trường

Ngày 17/9/2024, tại Hà Nội, Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC), Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp Hội Trí thức và chuyên gia Việt Úc (VASEA) tổ chức Hội thảo “Thúc đẩy đổi mới sáng tạo xanh trong nông nghiệp thông qua cơ chế thị trường” nhằm đánh giá, thảo luận và đề xuất những giải pháp để ứng phó với các thách thức về môi trường và biến đổi khí hậu.

Hội thảo “Thúc đẩy đổi mới sáng tạo xanh trong nông nghiệp thông qua cơ chế thị trường” 

Phát biểu khai mạc hội thảo, bà Nguyễn Thị Bích Ngọc- Thứ trưởng Kế hoạch và Đầu tư cho biết, nền nông nghiệp hiện đóng góp khoảng 12% GDP của Việt Nam, cung cấp sinh kế cho khoảng 30% lực lượng lao động. Tuy nhiên, ngành này cũng đang đối mặt với các thách thức lớn như biến đổi khí hậu, dự báo khu vực Đồng bằng sông Cửu Long - vựa lúa lớn nhất cả nước sẽ mất từ 500.000 ha đến 1 triệu ha đất nông nghiệp vào năm 2050 do nước biển dâng, gây thiệt hại hàng năm lên tới 3% GDP.

“Điều này đòi hỏi chúng ta phải thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp theo hướng bền vững và ít phát thải hơn”, Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc nói.

Đổi mới sáng tạo xanh là yếu tố cốt lõi giúp chúng ta ứng phó với các thách thức nêu trên. Hiện nay, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã áp dụng công nghệ xanh trong nông nghiệp, từ hệ thống tưới nhỏ giọt, công nghệ nhà kính thông minh đến việc sử dụng năng lượng tái tạo trong sản xuất.

Các mô hình này đã giúp giảm lượng phát thải CO2, tiết kiệm nước tới 50%, tăng năng suất cây trồng từ 20% đến 30%. Việt Nam cũng đang hướng tới mục tiêu giảm 9% phát thải khí nhà kính vào năm 2030 so với kịch bản cơ sở, đồng thời cam kết đạt phát thải ròng bằng không vào năm 2050. Để đạt được điều này, đổi mới sáng tạo xanh trong nông nghiệp đóng vai trò then chốt.

Tuy nhiên, đổi mới sáng tạo xanh trong nông nghiệp cũng đối diện với nhiều thách thức. Một trong những thách thức lớn chính là nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao của ngành nông nghiệp vẫn còn hạn chế, tồn tại vấn đề thiếu chuyên gia, đội ngũ có thể làm chủ công nghệ, kỹ thuật cao; ngoài ra tỷ lệ lao động nông thôn chưa qua đào tạo vẫn lớn.

Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) và Hội Trí thức và Chuyên gia Việt Australia (VASEA) ký biên bản ghi nhớ hợp tác. 

Theo đó, những người nông dân cần được đào tạo bài bản về phương pháp canh tác tiên tiến, quản lý đất đai bền vững và sử dụng hiệu quả tài nguyên. Bên cạnh đó, việc tiếp cận các công nghệ xanh, giống cây trồng mới và nguồn vốn đầu tư còn hạn chế.

Cùng với đó, doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp xanh cũng gặp khó khăn trong việc kết nối với chuyên gia, tiếp cận thị trường và mở rộng quy mô sản xuất. Thiếu hụt cơ sở hạ tầng và nguồn lực cũng là rào cản lớn cần được giải quyết để thúc đẩy sự phát triển các doanh nghiệp này.

Để thúc đẩy quá trình đổi mới sáng tạo xanh trong nông nghiệp, chúng ta cần xây dựng cơ chế thị trường linh hoạt, nơi các sản phẩm nông nghiệp xanh được khuyến khích và hỗ trợ phát triển. Chính phủ đã triển khai một số hoạt động, chương trình hỗ trợ doanh nghiệp trong việc chuyển đổi xanh trong nông nghiệp- Thứ trưởng Ngọc cho hay.

Trong khuôn khổ hội thảo đã diễn ra phiên tọa đàm cung cấp những thông tin cập nhật, hướng dẫn và khuyến nghị về thúc đẩy nông nghiệp xanh thông qua cơ chế thị trường.

Tại phiên tọa đàm, các diễn giả, chuyên gia và doanh nghiệp cùng nhau thảo luận về chủ đề gồm: các động cơ tài chính của nông dân hướng tới sản xuất xanh trong ngành lúa gạo - Lượng hóa chi phí và lợi ích của nông dân trong việc thực hiện các kỹ thuật canh tác phát thải thấp; chứng nhận tín chỉ carbon.

Đồng thời đưa ra nhiều khuyến nghị để giúp nông dân thông qua thị trường tín dụng carbon có thể tiếp cận các giải pháp giảm thiểu biến đổi khí hậu, thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Lê Kim Liên