EVFTA – cơ hội nâng tầm doanh nghiệp Việt

Đầu tháng 8/2020, dự kiến Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU (EVFTA) sẽ có hiệu lực, đồng nghĩa với việc chúng ta có điều kiện để tiếp cận một trong những thị trường hàng đầu trên thế giới với trên 500 triệu dân.

Theo TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), đây là nền kinh tế giàu có với nhu cầu đa dạng, chất lượng cao nên sẽ là cơ hội để Việt Nam mở cửa thị trường. Khi làm ăn với châu Âu, không chỉ dòng đầu tư từ châu Âu mà dòng đầu tư từ các quốc gia khác sẽ đổ bộ vào Việt Nam. Cho nên khơi thông dòng đầu tư lớn, có giá trị cao là cơ hội cho Việt Nam. 

Bên cạnh đó, tham gia vào mảng kinh doanh của thị trường châu Âu là cơ hội để chúng ta nâng tầm hoạt động kinh doanh. Việc làm ăn với châu Âu trong điều kiện hiệp định EVFTA đòi hỏi sự tuân thủ chuẩn mực rất cao về trách nhiệm xã hội, quan hệ lao động, môi trường... Khi tuân thủ điều kiện đó, doanh nghiệp Việt sẽ nâng tầm. 

Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội cũng còn có rất nhiều thách thức. Đó là các doanh nghiệp phải đảm bảo yêu cầu về xuất xứ. Doanh nghiệp không thể nhập nguyên liệu từ Trung Quốc về rồi sản xuất hàng hóa, xuất khẩu bán sang châu Âu được mà đòi hỏi phải có nguyên liệu, có vật tư từ trong nền kinh tế Việt Nam hoặc là từ châu Âu. Đó là thách thức rất lớn, nhưng cũng là áp lực tạo ra cơ hội phát triển công nghiệp hỗ trợ. 

Khi chúng ta mở cửa thị trường, chúng ta phải chấp nhận cạnh tranh từ những doanh nghiệp hàng đầu trên giới. Để có thể cạnh tranh được, chúng ta phải nâng cao năng lực của chính mình. Đối với thể chế, phải có được những thay đổi trong quan hệ lao động, tiêu chuẩn môi trường. Đây là áp lực, thách thức nhưng đồng thời cũng là những cơ hội để chúng ta vươn lên.

So với các hiệp định khác, các nền kinh tế trong EVFTA có tính bổ trợ, tương tác với nhau rất rõ. Phần lớn các mặt hàng châu Âu đều không cạnh tranh trực tiếp với mặt hàng của nước ta, chính vì vậy, trong quá trình cung ứng trên thị trường, hai bên có thể cộng sinh, hưởng lợi. Ví dụ hoa quả nhiệt đới ở nước ta nhưng ở châu Âu không có, mặt hàng này không cạnh tranh trực diện với các mặt hàng của châu Âu. Có thể nói hiệp định này chính là chuỗi giá trị châu Âu - Việt Nam. Việt Nam có thể phát huy lợi thế trong chuỗi giá trị này.

Về phía Nhà nước, cần có cải thiện nhanh chóng về thể chế. Khi chúng ta ký kết Hiệp định EVFTA, có nghĩa là chúng ta đã “khai trương con đường cao tốc” để đến với châu Âu. Nhưng muốn doanh nghiệp Việt có thể thành công trên con đường cao tốc này, phải có đường gom lối mở, con đường thể chế nội bộ phải được tăng tốc thì đoàn xe doanh nghiệp Việt Nam mới có tốc độ cao để tiến tới thị trường châu Âu. Do đó, sự cải cách thể chế trong nước, cải cách các thủ tục, điều kiện kinh doanh trong nước là điều cốt lõi quyết định nhất để doanh nghiệp thành công trên con đường hướng tới cạnh tranh trên thị trường châu Âu. 

Trong cuộc cạnh tranh này, nếu người dân bình thường không được hưởng lợi, nếu các doanh nghiệp vừa và nhỏ không được hưởng lợi thì chúng ta chưa thành công. Làm thế nào để lợi ích hội nhập được chia sẻ, làm thế nào để người dân và các doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể tham gia vào chuỗi giá trị được thiết lập, đó chính là nhiệm vụ của thể chế. Ví dụ như chúng ta có thể phát triển mạnh mẽ công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể tham gia công nghiệp hỗ trợ cho dây chuyền sản xuất hiện đại được thiết lập với Liên minh châu Âu. Điều này đặt ra cho Chính phủ khối công việc đồ sộ để có thể đổi mới thể chế, tuân thủ cam kết, vượt lên cam kết, hỗ trợ thúc đẩy cho cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là cộng đồng doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Còn đối với cộng đồng doanh nghiệp, theo ông Lộc cần phải lập tức tìm hiểu nghiên cứu kỹ lưỡng về những quy định của hiệp định liên quan trực tiếp đến ngành nghề của mình. Để làm được điều này, cần sự chung tay của các cơ quan nhà nước, hiệp hội doanh nghiệp để hỗ trợ cho doanh nghiệp.

Trên cơ sở đó phải định hình lại mình trong bối cảnh của hiệp định, phải thay đổi quản trị, công nghệ đáp ứng tiêu chuẩn châu Âu, tìm được nguồn nguyên liệu đáp ứng yêu cầu của hiệp định, tìm được đối tác phù hợp bên châu Âu. Doanh nghiệp phải nỗ lực toàn diện để nâng cao năng lực cạnh tranh...

Thanh Tùng