Gà nhuộm bột sắt tái xuất: Chuyên gia thực phẩm nói gì?

Gà tẩm hóa chất nhuộm màu gỗ

Công an TP.HCM vừa phát hiện một cơ sở dùng dung dịch tương tự như hóa chất tạo màu sơn trên gỗ để nhúng gà vào để có màu bắt mắt. Cụ thể, sáng 27/9, Đội 3 - Phòng Cảnh sát Phòng chống tội phạm về môi trường - Công an TP. HCM phối hợp với cơ quan chức năng huyện Hóc Môn bất ngờ kiểm tra lò giết mổ gia cầm trái phép tại số 170/5D ấp Tam Đông, xã Thới Tam Thôn.

Gà được nhuộm màu bằng hóa chất sẽ có màu vàng ruộm bắt mắt. Ảnh: Thanh niên

Đoàn kiểm tra phát hiện cơ sở này đang tổ chức giết mổ gia cầm trái phép. Tang vật thu giữ gồm 310 con gà không có giấy kiểm dịch. Chủ lò Võ Văn Diệp cũng không cung cấp được giấy phép hoạt động.

Chủ lò mổ khai nhận, mỗi ngày lò mổ thu mua gà chưa qua kiểm dịch từ Tiền Giang về chế biến. Sau khi giết mổ, ông mua hóa chất dạng bột màu đen, có ánh kim từ chợ Kim Biên, sau đó về pha với dầu hôi để làm dung dịch.

Gà từ màu trắng nhợt được nhúng vào dung dịch sẽ có màu vàng bắt mắt trước khi được tung ra thị trường. Dung dịch này tương tự như hóa chất để tạo màu trên đồ gỗ. Cơ quan chức năng đã lấy mẫu đi kiểm định, xác định mức độ độc hại của hóa chất trên.

Việc dùng các loại hóa chất lạ, hóa chất độc hại nhuộm màu cho gà không phải giờ mới phát hiện. Trước đây, đã từng rộ lên “phong trào” nhuộm gà bằng bột sắt không chỉ ở TP.HCM, mà còn ở Hà Nội và nhiều tỉnh thành ở miền Bắc. Theo lời một người từng làm lái buôn tại chợ gà Hà Vỹ (Hà Nội) công nghệ gà tẩm bột sắt cũng đã từng “làm mưa làm gió” những năm trước đây. Giới buôn bán gà không ai là không biết đến loại hóa chất tạo màu này.

“Ngày xưa, muốn gà đẹp, trông ngon lành bắt mắt, người ta dùng bột hoa hiên. Nhưng những năm gần đây thương lái dùng bột sắt thay cho bột hoa hiên. Ai cũng thích con gà vàng ruộm chứ mấy ai thích con gà da trắng. Thế nên người bán ai cũng dùng nhuộm màu cho dễ bán, người mua đỡ thắc mắc là gà bệnh, gà thải”, người lái buôn nói.

Tác hại của bột sắt ra sao?

Bình luận về thông tin phát hiện lò giết mổ gà sử dụng chất giống hóa chất tạo màu gỗ trên, PGS-TS Nguyễn Duy Thịnh thuộc Viện Công nghệ sinh học và công nghệ thực phẩm, ĐH Bách khoa Hà Nội cho hay, chất màu dùng cho gỗ được cơ quan chức năng nói đến hiện chưa biết là chất gì. Do đó không thể biết chất đó có độc hại hay không. Hiện có nhiều chất màu có thể dùng cho cả thực phẩm, có thể dùng cho cả gỗ và sơn, không phải cứ dùng cho gỗ là độc.

PGS-TS Nguyễn Duy Thịnh cũng đưa ra nhận định, nhiều khả năng chất được phát hiện đó là bột sắt, là chất có thể dùng cho thực phẩm được nên người tiêu dùng không nên quá hoang mang. “Bột màu đen, chính là oxit sắt, giống như tinh thể mực tím, pha ra sẽ thành màu vàng”, PGS-TS Nguyễn Duy Thịnh nói.

Nếu dùng cho thực phẩm thì oxit sắt phải được tinh chế rất tốt, nhằm loại bỏ một số kim loại nặng bị lẫn vào như chì, thủy ngân. Về mức độ nguy hiểm đối với người tiêu dùng khi ăn gà có nhuộm bột sắt, PGS-TS Nguyễn Duy Thịnh cho hay, thông thường, để nhuộm màu con gà, người ta chỉ sử dụng một lớp rất mỏng, do đó mức độ nguy hiểm không lớn. Nếu có tạp chất thì lượng cũng không nhiều.

Tuy nhiên, PGS-TS Nguyễn Duy Thịnh cũng nêu quan điểm, cơ quan chức năng cần phải nhanh chóng công bố chất được phát hiện giống như chất nhuộm mà gỗ được nói đến là chất gì, độ độc hại cụ thể ra sao. “Đề nghị các cơ quan đi thẩm định, xét nghiệm phải công bố tên chất được phát hiện, hàm lượng độc tốc là bao nhiêu, người bán dùng bao nhiêu mg/con gà, người tiêu dùng ăn hàm lượng bao nhiêu thì độc. Nếu độc thì cấm luôn, phạt thật nặng và giải thích cho người tiêu dùng hiểu. Vấn đề cơ bản là cơ quan chức năng phải rạch ròi, không được lập lờ để người tiêu dùng hoang mang, người buôn bán chịu thiệt”, PGS-TS Nguyễn Duy Thịnh nói.

Đối với người tiêu dùng, trước khi cơ quan chức năng làm rõ thông tin trên, để phân biệt được màu vàng của gà thật và màu đã được tạo màu bằng hóa chất, PGS-TS Nguyễn Duy Thịnh khuyên, khi mua nên quan sát kỹ cả con gà một lượt. “Con gà tự nhiên không có màu vàng ruộm từ đầu đến cuối. Con gà nếu được nhuộm chất màu sẽ như được trang điểm, nhìn rất khác thường, có màu vàng ruộm toàn thân. Do đó, người tiêu dùng không nên dùng những loại thực phẩm bắt mắt, tạo thói quen dẫn dụ người bán dùng các loại tạo màu nhân tạo lên thực phẩm. Người nào thích bắt mắt thì sẽ có khả năng lớn sẽ “dính” phải các loại hóa chất tạo màu, tạo mùi”, PGS-TS Nguyễn Duy Thịnh chia sẻ.

Liên quan đến thông tin sử dụng bột sắt tạo màu gà, năm 2014, Cục Quản lý Chất lượng Nông lâm sản và Thuỷ sản (Bộ NN&PTNT) đã có công văn gửi Sở NN&PTNT các tỉnh, TP công văn về việc tăng cường kiểm soát việc sử dụng hóa chất trong sản xuất thực phẩm.

Công văn nêu rõ, thịt gà làm sẵn nhuộm màu “vàng ươm” bởi thứ hóa chất gọi là “bột sắt”. Văn bản này đề nghị Sở NN&PTNT các tỉnh TP chỉ đạo các đơn vị chức năng trực thuộc tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm trong sử dụng hóa chất, phụ gia, chất nhuộm màu thịt gà nói riêng và thực phẩm nông lâm thủy sản nói chung. Tuyên truyền cho các hộ kinh doanh không sử dụng các loại hóa chất không rõ nguồn gốc, không có tên trong danh mục được phép sử dụng để nhuộm màu thực phẩm nói chung, thịt gà nói riêng.