Giải bài toán kết nối thông tin khoa học công nghệ với xã hội

Phát biểu khai mạc Hội thảo quốc tế “Truyền thông khoa học: Phương thức và kỹ năng” diễn ra chiều ngày 17/11, ông Nguyễn Xuân Toàn – Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và phát triển truyền thông – Bộ KH&CN cho rằng, truyền thông có sức mạnh đặc biệt trong tất cả các lĩnh vực trong đó có KH&CN. Truyền thông KH&CN là công cụ hữu hiệu thúc đẩy phát triển KH&CN nước nhà.

Hội thảo quốc tế “Truyền thông khoa học: Phương thức và kỹ năng” do Trung tâm Nghiên cứu và phát triển truyền thông – Bộ KH&CN tổ chức . Ảnh: N. N

“Nhận thức được vai trò quan trọng của truyền thông, trong nhiều năm qua Bộ KH&CN đã quan tâm đến phát triển truyền thông KH&CN. Trung tâm Nghiên cứu và phát triển truyền thông đã rất quan tâm đào tạo cán bộ truyền thông ở các đơn vị trong ngành, ở địa phương và cơ quan báo chí. Thông qua đó, đối thoại và chia sẻ kinh nghiệm quốc tế, từ đó nâng cao năng lực cho cán bộ làm truyền thông KH&CN”, ông Toàn cho biết.

Theo ông Toàn, thông qua truyền thông, có thể chia sẻ, kết nối KH&CN với xã hội và kết nối truyền thông KH&CN với cộng đồng. It nhiều cũng làm cho cộng đồng và công chúng hiểu hơn về hoạt động KH&CN. Trong thời gian tới, có thể học hỏi và mở rộng các hoạt động nghiên cứu, học tập ở trong và ngoài nước.

Theo bà Trần Thị Xuân – Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và phát triển truyền thông KH&CN, Đảng, Nhà nước và Chính phủ rất coi trọng công tác truyền thông KH&CN.

Ông Nguyễn Xuân Toàn – Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và phát triển truyền thông phát biểu tại hội thảo. Ảnh: N. N

Nghị quyết số 20- NQ/ TW ngày 01/11/2012 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về phát triển KH&CN đã định hướng, phát triển và ứng dụng KH&CN là quốc sách hàng đầu, là một trong những động lực quan trọng nhất để phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ tổ quốc.

Tại Luật KH&CN năm 2013, Quốc hội khóa XIII thông qua ngày 18/6/2013 có đề cập: Tôn vinh ngành KH&CN Việt Nam: lấy ngày 18/5 hàng năm làm Ngày khoa học và công nghệ Việt Nam. Nhấn mạnh công tác truyền thông phổ biến kiến thức KH&CN cần được nhà nước và toàn xã hội ưu tiên đầu tư.

Trong Nghị quyết 46 – NQ –CP ngày 26/3/2013 Ban hành chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 20- NQ/TW đề ra 6 nhiệm vụ chủ yếu để phát triển mạnh mẽ KH&CN, trong đó nhiệm vụ đầu tiên được xác định chính là tuyên truyền và giáo dục.

Chiến lược phát triển KH&CN giai đoạn 2011- 2020 cũng khẳng định, tầm quan trọng, vị trí và vai trò của truyền thông KH&CN, xác định truyền thông KH&CN là một trong 6 giải pháp chủ yếu để thực hiện thành công sự nghiệp phát triển KH&CN.

Các chuyên gia quốc tế tham dự hội thảo quốc tế “Truyền thông khoa học: Phương thức và kỹ năng”. Ảnh: N. N

“Trong thời gian qua, truyền thông KH&CN đã tập trung vào nhiều hoạt động nổi bật như Sự kiện Ngày KH&CN Việt Nam năm 2014 – 18/5. Sự kiện này đã tạo được dấu ấn sâu đậm trong đời sống chính trị - xã hội của cả nước, thực sự là ngày hội tôn vinh của các tầng lớp nhân dân đối với đội ngũ KH&CN Việt Nam. Hay thông qua Giải thưởng báo chí về KH&CN, sau 2 năm thực hiện giải thưởng này đã góp phần đáng kể trong việc tạo động lực nhằm khuyến khích các phóng viên, cơ quan báo chí tích cực tham gia tuyên truyền về hoạt động KH&CN. Còn về tuần lễ truyền thông KH&CN, đã góp phần thu hút sự quan tâm của cộng đồng xã hội đối với hoạt động KH&CN cũng như hình thành đợt tuyên truyền về KH&CN trên tất cả các phương tiện thông tin đại chúng”, bà Xuân cho biết.

TS. Mary Chambers – Giám đốc phụ trách đào tạo và kết nối khoa học với công chúng – Cơ quan nghiên cứu lâm sàng đại học Oxford cho biết, cơ quan này đã gắn kết công chúng bằng cách tăng cường hoạt động đối thoại, thông tin phải hai chiều. Tăng cường hiểu biết của cộng đồng về các nghiên cứu. Thông qua đó nâng cao hiểu biết về nghiên cứu lâm sàng, phát triển hiểu biết cơ bản về khoa học và thúc đẩy sự nghiệp khoa học.

Cụ thể, để cộng đồng cùng nghiên cứu, cơ quan này đã tạo ra các câu chuyện về sức khỏe và nhận biết về rủi ro. Truyền tải các nghiên cứu định tính, các xưởng nghệ thuật ở Nepal và các kinh nghiệm về người bệnh. Hay đó còn là cách kết nối các nhà khoa học trẻ với các tổ chức phát triển trò chơi để sản xuất các trò chơi khoa học. Các bộ phim sự kiện viễn tưởng được hình thành và đưa nghệ thuật vào gắn với KH&CN.

Hồng Anh