Kinh hãi nước rửa chén “3 không”

Một phép thử của các nhà khoa học đã cho kết quả khiến nhiều người suy ngẫm. Sau khi bát đũa được rửa bằng hóa chất này, rồi đem rửa lại bằng nước sạch tới 3 lần, dấu hiệu của chất độc hại vẫn lưu lại rất mạnh trên sản phẩm. Một loại chất có thể dẫn tới ung thư…

Bán tràn lan

Ở nhiều chợ, tuyến phố của Hà Nội, người ta dễ dàng bắt gặp những chiếc xe đẩy bán đủ loại chất tẩy rửa, từ nước rửa sàn nhà, bồn tắm, toilet... đến các loại nước rửa bát màu sắc đa dạng với giá rất rẻ, chỉ khoảng 3.000- 5.000 đồng/lít. Tại phố Hàng Gà, mặt hàng nước rửa chén, bát "3 không" (không tiêu chuẩn chất lượng, không nguồn gốc và không công bố thành phần hóa chất pha chế) được bày bán rất nhiều. Dù không có thương hiệu, chất lượng chưa được cơ quan nào chứng nhận nhưng do giá rẻ nên mặt hàng này rất dễ bán. Điều đáng nói là hiện có rất nhiều quán ăn, nhà hàng… dùng sản phẩm này mà không biết rằng thực chất chúng được pha chế từ những hóa chất độc hại, ảnh hưởng xấu tới sức khỏe người tiêu dùng…

Muốn mua bao nhiêu cũng có và được giao hàng tận nơi.

Chúng tôi tìm đến một cửa hàng chuyên bán nước rửa bát và các chất tẩy rửa tự pha chế trên phố Hàng Gà. Đập vào mắt chúng tôi là các chai nhựa lớn bé chứa chất tẩy rửa với đủ các màu… không tên được chứa trong các vỏ chai dầu ăn, nước khoáng… đã qua sử dụng bầy la liệt trên vỉa hè. Một mùi khó chịu, cay xộc lên mũi khi những can chứa nước tẩy rửa được mở ra khiến chúng tôi chảy nước mắt. Hai nhân viên cửa hàng đang lúi húi… “pha chế”, sang, chiết từ những can 20 lít vào các chai nhỏ bằng một chiếc vòi và dùng ca nhựa múc trực tiếp hóa chất từ thùng vào mà không có dụng cụ bảo hộ nào. Thậm chí, khi vòi bị tắc, một người không ngần ngại đã dùng… miệng để hút! Thấy chúng tôi, bà chủ cửa hàng đon đả: “Hàng ngày các nhà hàng khắp Hà Nội vẫn lấy hàng trăm lít, mà có ai làm sao đâu! Em lấy đi, chị bán giá rẻ cho, các em thích màu nào có màu đó. Còn nếu sợ bị ăn tay thì… đeo găng tay vào”!

Vòng qua một số chợ khác của Hà Nội như chợ Bưởi, Đồng Xuân, Thành Công, Nghĩa Tân… chúng tôi thấy so với các sản phẩm có tên tuổi, xuất xứ trên thị trường, giá của các loại sản phẩm “không nhãn mác” này rẻ hơn rất nhiều. Nước rửa bát ba không chỉ có hơn 3.000 đồng/lít thì nước rửa bát Sunlight 800ml có giá trên 10.000 đồng, Mỹ Hảo 900ml giá 8.500 đồng và 35.000đồng/can 5 lít, nước tẩy rửa gia dụng Duck 500ml giá 19.000 đồng, Gift 500ml giá 16.500 đồng, Greenex 500ml giá 16.500 đồng.

Anh Nguyễn Văn Lợi, nhân viên bán hóa chất ở phố Cát Linh cho biết: Khách hàng đến đây tìm những loại hóa chất có tính tẩy rửa cực mạnh như: LAS, sút, Natri Sunphat, chất tẩy (Tripoly), Amol Clorua và các chất phụ như màu công nghiệp, hương liệu, chất tạo đặc Hec… để về pha chế nước rửa bát. Khi hỏi về giá cả của các loại hóa chất này, anh Lợi cho biết: “Hóa chất để pha chế loại này “rẻ” nên việc bán mỗi lít nước rửa bát giá 3.000 đồng/lít, người sản xuất vẫn còn lời chán”...?!

Dùng vô tội vạ

Theo quan sát của chúng tôi, hiện các quán ăn từ bình dân đến cao cấp ở Hà Nội đều sử dụng loại nước rửa bát không nguồn gốc này. Đáng lo ngại hơn cả là "công nghệ" rửa bát đũa bằng thứ nước này. Chứng kiến cảnh mua bán và sử dụng nước rửa chén, bát "3 không" của chủ một cửa hàng cơm trên phố Nguyễn Văn Huyên, mới thấy nguy cơ nhiễm hóa chất độc hại qua đường ăn uống không phải là quá xa. Bát đũa bẩn được thu gom lại để đống, nhân viên đổ nước rửa chén vào chậu nước, khoắng đều rồi cho bát đĩa bẩn vào. Thật lạ là bát đũa sạch rất nhanh, không cần phải rửa kỹ, tất cả nhưng dầu mỡ cứng đầu đều trôi sạch. Nhân viên chỉ cần tráng qua nước sơ sài một chậu nước khác là xong. Chỉ với hai công đoạn đơn giản, một đống bát đĩa đã "sẵn sàng" phục vụ thực khách.

Hầu hết các quán ăn đang dùng loại nước rửa bát này vì nó rẻ.

Dạo qua một số quán cơm bình dân xung quanh khu vực Trường Đại học Quốc gia, Sư phạm, Ngoại thương... vào khoảng giữa trưa, cảnh tượng rửa bát qua loa để kịp phục vụ lượng khách lớn là sinh viên cũng rất dễ thấy. Nhiều người, dù chứng kiến cảnh nhân viên rửa bát đĩa còn bám đầy nhớt khỏi chậu nước đục ngầu, lau qua bằng chiếc khăn không ra màu gì, rồi đưa lên đựng thức ăn cho mình nhưng vẫn hồn nhiên ăn. Không chỉ ở những quán cơm bình dân mà ngay cả ở nhà hàng cao cấp, nếu để ý khách hàng vẫn có thể thấy được việc sử dụng nước rửa "3 không" tại khu rửa bát.

Nguy cơ cận kề

Tiến sĩ công nghệ hóa học Phạm Thành Quân - Trưởng khoa Kỹ thuật Hóa học, trường đại học Bách Khoa cho biết: “Thực tế, những loại nước rửa bát không nhãn mác thường được pha chế bằng các chất phụ gia không kiểm định, hết hạn sử dụng và theo công thức, liều lượng tự chế, thành phẩm chỉ cần có màu, có mùi, tạo bọt là được. Nếu bát đĩa sau khi rửa còn sót lại các hóa chất này, hóa chất sẽ xâm nhập vào cơ thể gây ngộ độc, nặng hơn là tổn thương gan, suy thận, nguy hiểm nhất là ung thư. Vì vậy người tiêu dùng cần thận trọng khi chọn mua các loại nước rửa bát trôi nổi”.

Nước rửa bát "ba không" được bày bán công khai ở nhiều chợ.

Một chuyên gia của Viện Da Liễu quốc gia cũng cảnh báo rằng những hóa chất độc hại này có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người qua da. Khi tiếp xúc quá thường xuyên với những loại nước rửa bát không rõ nguồn gốc, làn da đã hấp thụ mỗi ngày một ít các loại hóa chất không an toàn đó. Trường hợp nhẹ sẽ bị khô da, đột biến da, nặng có thể gây ngộ độc khi hóa chất gây hại thấm qua da vào tích tụ trong cơ thể.

Các hóa chất được sử dụng để pha chế nước rửa bát và các chất tẩy rửa như: sút, muối, Natri Sunphát, Tripoly, màu công nghiệp với nồng độ không kiểm soát được gây ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe con người. Theo một chủ tiệm bán nước rửa bát tự chế trên phố Hàng Gà, nếu dùng nước rửa bát của Mỹ Hảo, Sinlight thì các quán ăn bình dân sẽ "phá sản". Dùng nước rửa bát tự chế là kinh tế nhất, tiện lợi nhất và khách hàng cũng không phân biệt được vì chũng không để lại mùi thơm nhiều.

Công thức pha chế thứ nước này cũng vô cùng đơn giản, chủ yếu là các hóa chất tẩy rửa cực mạnh như LAS, xút, Natri Sunphat, chất tẩy (Tripoly), Javel Amol Clorua và các chất phụ như màu công nghiệp, hương liệu, chất tạo đặc HEC... Kết quả cho ra là một thứ nước sền sệt, dùng để rửa bát, rửa xe hoặc lau sàn đều được.

Để đảm bảo sức khỏe người tiêu dùng, đề nghị Sở Y tế Hà Nội và các cơ quan liên quan nhanh chóng kiểm tra các cửa hàng bán các loại chất tẩy rửa không rõ nguồn gốc xuất xứ và có hình thức xử lý nghiêm đối với các cá nhân vì lợi nhuận, bày bán những sản phẩm không đảm bảo chất lượng, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.

Quỳnh Anh