30 tấn cá nục nhiễm độc là 'thành quả' của sản xuất công nghiệp

Theo thông tin mới nhất của báo Thanh niên, mẫu phẩm cá nục đông lạnh đang tồn kho tại Quảng Trị, thu mua ngay sau thời điểm sự cố cá chết bất thường, có hàm lượng Phenol 0,037 mg/kg, là chất cực độc, tuyệt đối cấm.

Ngày 10/6, Sở Y tế tỉnh Quảng Trị đã có báo cáo cho UBND tỉnh Quảng Trị kết quả kiểm nghiệm các lô cá tại kho đông lạnh của bà L.T.T (trú TT.Cửa Tùng, H.Vĩnh Linh, Quảng Trị). Trước đó, Sở Y tế chỉ đạo Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm phối hợp với Phòng Y tế và Phòng Nông nghiệp huyện Vĩnh Linh tổ chức kiểm tra, xác minh số hải sản còn tồn đọng tại các kho đông lạnh ở thị trấn Cửa Tùng.  Tại thời điểm kiểm tra (7/6), trong kho đông lạnh của bà T. có 110 tấn cá, gồm 70 tấn cá nục, 10 tấn cá ngừ, 20 tấn cá trích, cá sòng và 10 tấn cá lẫn lộn khác.

Ngành chức năng đã tiến hành lấy 6 mẫu ngẫu nhiên tại kho đông lạnh của bà T., gồm: 1 mẫu cá ngừ, 1 mẫu cá trích, 1 mẫu cá sòng và 3 mẫu cá nục (1 mẫu đại diện cho 20 tấn thu mua trước thời điểm sự cố cá chết bất thường (khoảng giữa tháng 4), 1 mẫu đại diện cho 20 tấn thu mua sau thời điểm sự cố cá chết 10 ngày và 1 mẫu đại diện cho 30 tấn thu mua ngay sau thời điểm cá chết).

Đưa tin về vụ việc, PV của báo Dân trí cho biết, kết quả phân tích, kiểm nghiệm cho thấy 5/6 mẫu các chỉ tiêu đều nằm trong giới hạn cho phép. Riêng mẫu cá nục đại diện cho lô hàng thu mua ngay sau thời điểm cá chết đã phát hiện có hàm lượng Phenol 0,037mg/kg là chất cực độc, tuyệt đối cấm, không được phép có trong thực phẩm, dùng trong công nghiệp hoá dẻo.

Nhằm đảm bảo sức khỏe cho mọi người, Sở Y tế đề nghị UBND tỉnh Quảng Trị chỉ đạo các ngành cho phép tiêu thụ 5 lô hàng có kết quả đạt yêu cầu và tiêu hủy 30 tấn cá nục có chứa chất cực độc.

Chiều 10/6, trao đổi với PV Báo Giao thông, ông Nguyễn Thanh Phong, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết, đã nhận được thông tin phát hiện chất cực độc trong 70 tấn cá nục đông lạnh tại Quảng Trị. Theo ông Phong, hoạt động kiểm nghiệm cá trước khi lưu thông ra thị trường là yêu cầu bắt buộc, thường xuyên tại các tỉnh miền Trung ngay sau khi xảy ra sự cố cá chết hàng loạt do nhiễm độc từ cuối tháng 4.

"Đây là lô hàng đầu tiên bị phát hiện mất an toàn. Trước đó, Cục chưa nhận được địa phương nào báo cáo cá nhiễm độc. Tất cả các lô sản phẩm nếu phát hiện vấn đề không an toàn đều bị xử lý tiêu hủy ngay tại địa phương", ông Phong nhấn mạnh.

Bàn về chất độc Phenol đã được tìm thấy trong lô cá nục đông lạnh tại Quảng trị, chuyên gia hóa học, GSTS Trần Hồng Côn cho biết độc tính của hóa chất này còn phụ thuộc ở dạng đơn hay hợp chất. Nếu là hợp chất thì độc tố sẽ tăng hàm lượng đối với thực phẩm khô là cao, nếu là dạng hợp chất poly phenol thì mức độc nâng lên rất nhiều. "Phenol không có trong môi trường bình thường, chỉ xuất phát trong quá trình sản xuất công nghiệp như: luyện than cốc (cốc hóa), lọc dầu...", GS Trần Hồng Côn cho biết.

Phenol và các dẫn chất như cresyl (acid cresylic) là những chất rất thông dụng trong công nghiệp (hoá hữu cơ, chất dẻo, hoá dược) và dễ tẩy uế, sát khuẩn (dung dịch 1%). Ngộ độc cấp xẩy ra do uống dung dịch đậm đặc với mục đích tự tử hoặc do uống nhầm.

Phenol và các dẫn xuất của phenol là các chất độc hại gây nguy hiểm cho sức khoẻ con người và mọi sinh vật sống. Trên góc độ môi trường phenol và các dẫn xuất của phenol được xếp vào loại chất gây ô nhiễm. đây là nhóm tương đối bền, có khả năng tích luỹ trong cơ thể sinh vật và có khả năng gây nhiễm độc cấp tính, mãn tính cho con người.

Khi xâm nhập vào cơ thể các Phenol nói chung và Clophenol nói riêng gây ra nhiều tổn thương cho các cơ quan và hệ thống khác nhau nhưng chủ yếu là tác động lên hệ thần kinh, hệ thống tim mạch và máu. Liều nguy hiểm: từ 2 - 5gam. Liều gây chết: trên 10gam. Tác dụng ăn mòn tại chỗ và ức chế chuyển hoá.

Các triệu chứng ngộ độc Phenol: buồn nôn, nôn, đau bụng, viêm dạ dày - ruột cấp tính, khát nước, ra mồ hôi nhiều, nhịp tim nhanh; khó thở, rối loạn thần kinh (bứt rứt, mê sảng, co giật, hôn mê), nhịp thở nhanh.

Có methemoglobin trong máu và tăng thân nhiệt (tới trên 40^oC) khi ngộ độc các dẫn xuất có nitơ. Tan huyết nếu ngộ độc polyphenol, suy giảm hô hấp.

Hoại tử chậm chạp và không đau ở niêm mạc da.

Tiếp theo là khả năng suy gan (vàng da) hoặc suy thận (thiểu -vô niệu).

Khi một người bị ngộ độc phenol mà cho thêm vào trong nuớc tiểu một vài giọt chlorua sắt III thì sẽ có màu lục tím.

Trẻ em bị ngộ mạn tính qua da bởi hexachlorphen sẽ bị bệnh não thoái hoá bao myelin lan toả.

Thu Thảo (T/h)