Lĩnh vực điện đặt ra cơ hội lớn cho mục tiêu giảm phát thải khí cacbon của Việt Nam

author 17:18 20/05/2024

(VietQ.vn) - Bằng cách tận dụng những cơ hội trong các ngành, đặc biệt là điện, Việt Nam sẽ có thể đẩy nhanh tốc độ giảm phát thải cacbon để đạt mục tiêu phát thải cacbon ròng bằng 0 năm 2050.

Việt Nam phải chịu nguy cơ từ biến đổi khí hậu nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác trên thế giới và nằm trong top 5 quốc gia dễ bị ảnh bởi biến đổi khí hậu cao nhất (theo một số ước tính).

Những rủi ro vật lý do biến đổi khí hậu tạo ra, có thể gây tác động to lớn đối với khu vực đô thị. Ví dụ kịch bản mực nước biển dâng lên 1,8 mét có thể nhấn chìm 66% diện tích thành phố Hồ Chí Minh, tạo ra nguy cơ mất điện và đóng cửa các tuyến đường giao thông.

Việt Nam có tỷ trọng GDP cao từ các lĩnh vực có hàm lượng carbon cao và phần lớn nguồn vốn của nước này gắn liền với năng lượng dựa trên nhiên liệu hóa thạch. Vì vậy, Việt Nam đã gặp khó khăn trong việc thu hút nguồn tài chính cho các nhà máy nhiệt điện đốt than theo quy hoạch. Do đó, việc giảm thải là cần thiết đối với Việt Nam để giảm thiểu rủi ro vật chất và kinh tế.

Lượng phát thải của Việt Nam có thể tăng gần gấp 4 lần vào năm 2050, nếu các ngành công nghiệp trong nước tiếp tục tăng trưởng với tốc độ dự kiến mà không thay đổi công nghệ, thay đổi cơ sở công nghiệp và thực hiện thành công các thay đổi chính sách. Cũng như nhiều nước khác khu vực Đông Nam Á (ASEAN), phát thải của Việt Nam đến từ các hệ thống năng lượng và sử dụng đất. Khoảng 30% tổng phát thải khí nhà kính là từ ngành điện, 30% từ công nghiệp và 10% từ hoạt động giao thông vận tải.

Điều này cho thấy lĩnh vực điện đặt ra một cơ hội lớn cho mục tiêu Net zero của Việt Nam. Đây cũng là chìa khóa để đạt được những mục tiêu này, khi mà nỗ lực điện hóa các ngành khác đang được thực hiện trên phạm vi cả nước. Việt Nam có lợi thế đặc biệt so với các quốc gia khác trong khối ASEAN với tiềm năng sản xuất năng lượng tái tạo.

 Việt Nam có lợi thế đặc biệt so với các quốc gia khác trong khối ASEAN với tiềm năng sản xuất năng lượng tái tạo. Ảnh minh họa

Trong kịch bản phát thải cacbon ròng bằng 0, nhu cầu điện sẽ tăng lên đáng kể khi các ngành được điện hóa, như chuyển từ phương tiện động cơ đốt trong sang xe điện. Việt Nam sẽ cần đầu tư vào hạ tầng phụ trợ, như đường dây truyền tải và phân phối điện năng, cùng với hệ thống lưu trữ điện quy mô công nghiệp, để có thể tích hợp năng lượng tái tạo vào lưới điện, khắc phục tình trạng thiếu hụt trong ngắn hạn và giải quyết vấn đề khoảng cách giữa nơi sản xuất với nơi tiêu thụ. Trong các ngành, năng lượng được trang bị đầy đủ nhất để có thể mở rộng quy mô giảm phát thải cacbon ngay lập tức. Nguyên nhân là bởi mục tiêu đầy tham vọng trong Quy hoạch điện VIII, một số công nghệ năng lượng tái tạo đã có kỹ thuật phát triển và nhà đầu tư quan tâm đến thị trường năng lượng tái tạo của Việt Nam.

Chiến lược phát thải cacbon ròng bằng 0 của Chính phủ nhấn mạnh tầm quan trọng của năng lượng và thậm chí còn đề cập đến điện nguyên tử - một bước tiến đột phá đối với Việt Nam.

Để đạt được mục tiêu phát thải cacbon ròng bằng 0, Việt Nam sẽ cần chuyển hướng phần lớn năng lượng sang điện gió, mặt trời, bảo đảm đến năm 2050 công suất lắp đặt điện gió đạt khoảng 150 GW (phần lớn là ngoài khơi) và điện mặt trời khoảng 70 GW. Phần công suất còn lại cần được chuyển dịch phần lớn sang thủy điện và ngừng sử dụng điện than sau năm 2030. Công suất lắp đặt theo thiết kế của McKinsey không chỉ cho phát điện, mà còn phải tính đến lưu trữ điện, phản ánh xu thế lưu trữ năng lượng dài hạn của thế giới, ước tính đến năm 2040 có thể đạt 2,5 TGW.

Để sử dụng năng lượng hiệu quả để hướng đến Net Zero 2050 Việt Nam đã có lộ trình cụ thể như ban hành Nghị định số 102/2003/NĐ-CP ngày 03/9/2003 về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả hay Quyết định số 79 ngày 14/4/2006 - Chương trình mục tiêu quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2006 - 2015; Quyết định số 280/QĐ-TTg ngày 13/03/2019 - Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 -2030. Đặc biệt là từ năm 2010 đã trình Quốc hội về Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Đây là cam kết mạnh mẽ nhất, là văn bản pháp lý cao nhất để khẳng định tất cả các chủ trương chính sách của chính phủ về tầm quan trọng của tiết kiệm năng lượng.

Ngày 13/3/2019, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 280/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 - 2030 (Chương trình VNEEP 3). Chương trình đã triển khai đồng bộ các hoạt động trong lĩnh vực sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Bộ Công Thương cũng đang tiến hành rà soát, sửa đổi Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả nhằm tăng cường hiệu lực, hiệu quả trong việc thực thi các quy định của luật.

Trong quá trình rà soát, Bộ Công Thương sẽ tập trung đánh giá lại 5 nhóm vấn đề: Nhóm thứ nhất là đối với các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm; Nhóm thứ 2 là đối với các trang thiết bị sử dụng năng lượng; Nhóm thứ 3 liên quan đến các cơ sở đào tạo, đơn vị cung cấp nguồn nhân lực cho việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; Nhóm thứ 4 liên quan đến các cơ chế hỗ trợ tài chính cho các dự án tiết kiệm năng lượng; Nhóm thứ 5 là nâng cao trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước, quy trách nhiệm rõ ràng hơn cho các cơ quan quản lý nhà nước trong từng lĩnh vực như giao thông vận tải, xây dựng. Để đáp ứng yêu cầu của COP28, các biện pháp tăng cường hiệu quả sử dụng năng lượng cần được sớm áp dụng trong thời gian tới.

Để đạt được mục tiêu phát thải cacbon ròng bằng 0, Việt Nam sẽ cần chuyển hướng phần lớn năng lượng sang điện gió, mặt trời, bảo đảm đến năm 2050 công suất lắp đặt điện gió đạt khoảng 150 GW (phần lớn là ngoài khơi) và điện mặt trời khoảng 70 GW. Phần công suất còn lại cần được chuyển dịch phần lớn sang thủy điện và ngừng sử dụng điện than sau năm 2030.

Theo Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương, việc áp dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng và quy trình sản xuất hiệu quả năng lượng là một trong những biện pháp giúp làm giảm lượng năng lượng tiêu thụ trong quá trình sản xuất và vận hành.

An Dương (T/h)

Thích và chia sẻ bài viết:

tin liên quan

video hot

Về đầu trang