Mất tiền thật mua "hàng ảo" kém chất lượng

Chợ “ảo” có lợi thế hơn chợ “thật” bởi tính đa dụng “mọi lúc mọi nơi”. Chỉ cần một máy tính nối mạng, người mua có thể thoả sức “lướt” các chợ và tìm món hàng mình cần. Do đó, đối tượng mua hàng qua mạng chủ yếu là giới doanh nhân, nhân viên văn phòng, đặc biệt là giới trẻ. 

 

Chị Thanh Loan (nhân viên văn phòng, Hà Nội) cho biết “Do làm việc văn phòng, thời gian rảnh rỗi, tôi thường truy cập vào các chợ điện tử để xem hàng hoá và đặt hàng. Vừa tiết kiệm thời gian chọn lựa và chi phí đi lại,  tôi cũng tránh khỏi những hiện tượng bị mua hớ, nói thách và bị “đốt vía” như ở các chợ ngoài“.

 

Tuy nhiên, hoạt động mua bán trên mạng hiện nay vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Các trang web thương mại điện tử hầu hết đều do tư nhân quản lý. Với số lượng hàng hóa lớn, rao bán ồ ạt, khó có thể kiểm định được nguồn gốc xuất xứ chứ đừng nói đến chất lượng của mặt hàng rao bán, thậm chí thông tin về người bán cũng chỉ gói gọn qua nickname trên diễn đàn và số điện thoại di động. 

 

Người mua lại chỉ có thể xem hàng qua ảnh hay mô tả của người bán chứ không được “xem tận mắt, sờ tận tay”. Đây chính là kẽ hở dễ tạo ra những cái mánh lừa đảo của người bán theo kiểu “treo đầu đe bán thịt chó” hay “tiền trao nhưng cháo… không múc”.

 

Bạn Nguyễn Mai Hoa (sinh viên trường ĐH Quốc Gia) cho biết, tham gia vào các diễn đàn mua sắm online từ năm 2009. Lúc đó mới chỉ là sinh viên chân ướt chân ráo lên Hà Nội, còn chưa biết đường xá, những chỗ mua sắm vật dụng cần thiết. 

 

Sẵn chiếc laptop được bố mẹ thưởng đợt đỗ ĐH, cô nàng sinh viên này “nghiện” mua sắm kiểu “click là có”. Thế nhưng, chỉ trong một năm, Hoa đã bị lừa đến hai lần. Lần đầu thì đặt mua kem đánh răng, dầu gội đầu, người bán giới thiệu là hàng Thái “xịn” xách tay nhưng đến khi sử dụng thì bốc mùi… chua loét, bao bì in chữ nham nhở, vỏ nhựa đểu đúng kiểu hàng gia công, hàng nhái. Khi nhận hàng qua… xe ôm, em chủ quan không kiểm tra kĩ nên… đành chịu mất tiền.

 

Lần thứ hai thì “cay đắng” hơn nhiều, dành dụm được hơn 1 triệu, Hoa có đặt một số loại thực phẩm chức năng, thuốc bổ của một công ty trong miền Nam cho người già. Nhân viên công ty trên cũng giới thiệu đây là những sản phẩm nhập khẩu chính hãng, do chưa có cửa hàng phân phối tại Hà Nội nên người bán phải chuyển khoản 100% số tiền mua sản phẩm. Sau đó, nhân viên sẽ đóng gói và gửi qua bằng đường chuyển phát nhanh, chỉ vài ngày là nhận được hàng. 

 

Thế nhưng, ngay sau khi chuyển khoản được một tuần, Hoa đợi mãi mà không thấy hàng, nhân viên lại giải thích do bưu điện chậm thủ tục hoặc nhầm lẫn. Kiên trì đợi thêm một tuần nữa thì Hoa  tá hoả khi thấy có nhiều phản hồi của khách hàng đợi chờ mãi cũng nhận được hàng từ công ty trên. Gọi điện đến số điện thoại của nhân viên thì thấy “không liên lạc” được, hoá ra địa chỉ công ty trong miền Nam cũng chỉ là địa chị “ma” chuyên để lừa khách mua hàng ngoại tỉnh. 

 

“Một triệu đồng đối với sinh viên bọn em cũng to lắm, buồn nhất là đó là loại thuốc bổ mà em rất muốn mua để gửi về bố mẹ mà không tìm thấy chỗ nào ở ngoài Hà Nội bán cả. Không chỉ có mình em, topic giả mạo công ty đó lập ra được vài tháng mà đã có rất nhiều người bị lừa. Sau hai lần bị lừa, em “cạch đến già” kiểu mua sắm online thế này. Tốt nhất là cứ chiụ khó ra chợ mua cho tiện”, Hoa than thở. 

 

 

Nguy cơ bị lừa, bị mua hàng kém chất lượng, hàng quá “đát” luôn có khả năng xảy ra với những người mua hàng trên mạng. Và khi đã bị lừa, người mua chỉ biết “ngậm đắng nuốt cay” hoặc trông cậy vào sự giúp đỡ của ban quản trị diễn đàn. Do đó, bên cạnh những topic đăng tin rao bán sản phẩm, các trang web mua sắm cũng xuất hiện rất nhiều các topic phản ánh lừa đảo. Tại các diễn đàn, rất nhiều chủ đề do thành viên lập nên hoặc do ban quản trị khuyến cáo lúc nào cũng nóng hổi bởi lừa đảo xảy ra như… cơm bữa.

 

Anh Văn Tuấn, quản trị trang mua sắm Mua rẻ cho biết, những diễn đàn mua sắm trực tuyến uy tín nhất, cho biết “Khi xảy ra các vụ lừa đảo, hoặc nhận được phản ánh vụ việc, các admin và mod (thành viên ban quản trị trang web) sẽ xác thực sự việc thông qua các đầu mối của người phản ánh. Nếu đó là thông tin chính xác, chúng tôi sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng như C15, bộ Công an để giải quyết. Căn cứ vào địa chỉ IP và số điện thoại mà BQT cung cấp, Cục phòng chống tội phạm công nghệ cao C15 có thể điều tra được đối tượng lừa đảo”. 

 

Anh cũng đưa ra lời khuyến cáo “người mua nên tìm hiểu thông tin kỹ lưỡng, đầy đủ về người bán, nơi bán từ địa chỉ cố định, số điện thoại, mức độ uy tín, và tìm hiểu kỹ về thông tin sản phẩm cần mua về xuất xứ, nhãn hiệu, kích thước, chất liệu… để tránh hiện tượng lừa đảo”. Gần đây, diễn đàn mua bán ÉnBạc đã tổ chức “Hội thảo khách hàng” nhằm cải thiện sản phẩm phục vụ người bán hàng, phát triển dịch vụ đúng hướng. Tuy nhiên, để tránh hiện tượng lừa đảo, người mua cũng cần phải là “người tiêu dùng thông thái”.

 

Theo thống kê trên các trang web, hiện tượng lừa đảo phổ biến nhất vẫn là mua bán qua chuyển khoản, tiền đã gửi nhưng không nhận được hàng, hoặc hàng được gửi đến theo kiểu “treo đầu dê bán thịt chó”.

 

Cao cấp hơn là trường hợp rao bán mỹ phẩm, túi xách, quần áo fake (nhái lại hàng hoá nước ngoài có thương hiệu) với giá cao, đánh vào tâm lý khách hàng “sính ngoại”, thích “hàng hiệu”, hoặc tung ra các sản phẩm điện thoại và laptop ”dỏm” nhưng “giá rẻ hơn hàng chính hãng” nhằm vào các đối tượng thiếu hiểu biết về đồ điện tử. 

 

Nhiều trường hợp do người mua không nắm rõ thông tin của người bán, hoặc do mặt hàng bị lừa đảo có giá trị không lớn khiến cho Ban Quản trị muốn giúp cũng ….bó tay.

 

Hiện tại, Nhà nước vẫn chưa ban hành chế tài xử lí các hoạt động gian thương trên mạng cũng như quản lí chặt chẽ hoạt động mua bán này, và tất nhiên ngân sách thuế cũng hoàn toàn thất thu đối với thị trường mua bán online rộng lớn. Do đó, người tiêu dùng luôn phải đối mặt với các nguy cơ rủi ro từ thị trường “ảo”. (Còn nữa).