Nguyên nhân Bộ Công thương đề xuất áp thuế 0% với động cơ, hộp số ô tô nhập khẩu

Số liệu từ Tổng cục Hải quan cho thấy, tổng số ô tô nguyên chiếc các loại nhập khẩu từ đầu năm đến hết tháng 8/2019 tăng cao so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 96.000 chiếc, trị giá đạt 2,1 tỷ USD. Con số này tăng 229% về lượng và tăng 205,6% về trị giá so với cùng kỳ năm trước.

Hiện nay, so với Thái Lan và Indonesia, sản lượng ô tô của Việt Nam thấp thua xa. Thái Lan có sản lượng khoảng 2 triệu xe/năm còn Indonesia có sản lượng khoảng 1,3 triệu xe/năm, trong khi đó Việt Nam có sản lượng hơn 200.000 xe/năm. Tỷ lệ nội địa hóa ô tô của Thái Lan 9 chỗ ngồi trở xuống từ 60-80%, còn Indonesia từ 45-70%, trong khi đó của Việt Nam chủ yếu dưới 20%, một số mẫu đạt từ 37-40%.

Nhiều chuyên gia cho rằng, sản lượng thấp, tỷ lệ nội địa hóa cũng thấp, nên chi phí sản xuất lắp ráp ô tô tại Việt Nam cao hơn 20% so với các nước như Thái Lan, Indonesia.

Theo đó, Bộ Công thương vừa có Báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ về thị trường ôtô Việt Nam sau khi Hiệp định thương mại hàng hoá ASEAN (ATIGA) có hiệu lực. Báo cáo ghi nhận sự trỗi dậy mạnh mẽ của ôtô nhập khẩu trong nửa đầu năm 2019 với mức tăng hơn 500%, trong khi xe lắp ráp, sản xuất trong nước có xu hướng chững lại từ năm 2017 đến nay. 

Bộ Công thương khẳng định, phải khuyến khích các doanh nghiệp lớn đầu tư phát triển công nghiệp ôtô trên cơ sở bình đẳng, không phân biệt trong nước hay nước ngoài. Các nhà sản xuất, lắp ráp cần phát triển công nghiệp hỗ trợ, tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu của ngành. Đẩy mạnh phát triển sản phẩm cơ khí, ưu tiên phát triển một số lĩnh vực như ôtô, máy nông nghiệp, thiết bị công trình, thiết bị công nghiệp, điện, thiết bị y tế, linh kiện phụ tùng, đóng tàu biển… Đồng thời, có chính sách phát triển nguồn nhân lực kỹ thuật cao cho ngành công nghiệp ôtô, đặc biệt trong công tác nghiên cứu và phát triển (R&D).

Nhà chức trách sẽ tăng cường kiểm soát chất lượng nhập khẩu ôtô trong nội khối ASEAN, đảm bảo đáp ứng các điều kiện hưởng thuế suất 0%.

Về dài hạn, Bộ này cho rằng cần có cơ chế chính sách hút đầu tư từ các tập đoàn đa quốc gia tập trung vào các thương hiệu, dòng xe chưa có tại khu vực ASEAN, nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong nước tham gia sâu nhất vào chuỗi sản xuất ôtô đa quốc gia và hướng tới thị trường xuất khẩu trong khu vực.

Đặc biệt, Bộ Công Thương đề nghị hoàn thiện và đơn giản hoá các chính sách, thủ tục về thuế để tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp công nghiệp ôtô và công nghiệp hỗ trợ.

Bộ này đề xuất hoàn thuế giá trị gia tăng trong vòng 3 tháng đối với máy móc thiết bị nhập khẩu tạo tài sản cố định. Thuế nhập khẩu với linh kiện, phụ tùng, nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất, gia công hàng xuất khẩu áp dụng mức 0%. Thuế tiêu thụ đặc biệt áp dụng có thời hạn từ 5 đến 10 năm, không áp dụng với phần giá trị gia tăng tạo ra trong nước đối với sản xuất, lắp ráp ôtô. Điều chỉnh năng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với một số các dòng xe áp dụng ở mức hợp lý.

Với thuế nhập khẩu, Bộ Công Thương đề xuất điều chỉnh theo nguyên tắc thuế suất nhập khẩu linh kiện, phụ tùng và nguyên phụ liệu phải nhỏ hơn thuế suất nhập khẩu sản phẩm hoàn chỉnh hoặc ở mức sàn theo cam kết quốc tế từng Hiệp định thương mại tự do. Đồng thời, điều chỉnh thuế suất 0% đối với một số cụm chi tiết quan trọng xe ôtô dưới 9 chỗ như động cơ, hộp số, áp dụng có thời hạn đến năm 2025.

Miễn thuế hàng hoá nhập khẩu phục vụ làm mẫu để nghiên cứu sản xuất, hiệu chỉnh, lắp ráp dây chuyền công nghệ sản xuất xe ôtô; Áp thuế suất 0% đối với máy móc thiết bị, khuôn… để tạo tài sản cố định. Thuế thu nhập doanh nghiệp được hưởng ưu đãi thuế cao nhất đối với các dự án sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ và công nghiệp ôtô.

Đối với các dự án sản xuất, lắp ráp ôtô dưới 9 chỗ trong nước có quy mô từ 50.000 xe/năm trở lên, có sản phẩm xuất khẩu trong vòng 5 năm, kèm theo dự án nghiên cứu, chuyển giao, làm chủ công nghệ sản xuất động cơ, hộp số, cụm truyền động cho ôtô, hệ thống điều khiển và phần mềm điều khiển động cơ thì Bộ Công Thương đề xuất được miễn thuế đất, tiền sử dụng đất; Hỗ trợ kinh phí chuyển giao công nghệ; Hỗ trợ kinh phí đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật cao trong lĩnh vực thiết kế chế tạo; nghiên cứu phát triển công nghệ phần mềm; Hỗ trợ tín dụng đầu tư lãi suất thấp.

"Xây dựng chính sách ưu tiên hỗ trợ các doanh nghiệp công nghiệp ôtô và công nghiệp hỗ trợ thành các tập đoàn công nghiệp có quy mô tầm cỡ trong khu vực và quốc tế", Bộ Công Thương đề xuất.

Thanh Minh