Những khó khăn chủ yếu doanh nghiệp đang đối mặt

Theo PCI 2023, những tỉnh nhóm đầu hiện đang đứng trước áp lực lớn từ việc vừa phải sáng tạo hơn trong việc tạo lập môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, vừa phải duy trì hiệu quả các nỗ lực cải cách. Trong khi đó, nhiều tỉnh nhóm sau đang vươn lên mạnh mẽ nhờ tận dụng tốt “lợi thế của người đi sau” khi có thể học hỏi, áp dụng những bài học thành công từ nhóm tỉnh có chất lượng điều hành cao hơn.

Môi trường kinh doanh cấp tỉnh trong PCI 2023 có nhiều chuyển biến tích cực so với trước đây. Đó là công tác hỗ trợ doanh nghiệp có chuyển biến tích cực; gánh nặng chi phí không chính thức tiếp tục được giảm bớt cho doanh nghiệp; các thủ tục gia nhập thị trường đã thuận lợi hơn và cải cách thủ tục hành chính đạt kết quả tích cực.

Môi trường kinh doanh cấp tỉnh trong PCI 2023 có nhiều chuyển biến tích cực so với trước đây. (Ảnh minh họa)

Đồng thời, báo cáo cũng chỉ ra những khó khăn chủ yếu mà doanh nghiệp đang gặp phải. Trong số 15 loại khó khăn cụ thể được liệt kê, có tới 11 nội dung ghi nhận tỷ lệ doanh nghiệp gặp khó khăn trong năm 2023 cao hơn so với năm 2022. Đó là tiếp cận tín dụng, tìm kiếm mặt bằng kinh doanh, tìm kiếm nhà cung cấp, tìm kiếm nhân sự, thực hiện thủ tục hành chính, chất lượng cơ sở hạ tầng, biến động thị trường, biến động chính sách pháp luật, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, đảm bảo thực hiện hợp đồng và thiên tai, biến đổi khí hậu.

Trong khảo sát 2023, khó khăn lớn nhất mà doanh nghiệp gặp phải là tiếp cận tín dụng, với con số 57,1% doanh nghiệp phản ánh. Xét theo chuỗi thời gian, đây cũng là con số cao nhất từ trước đến nay trong khảo sát doanh nghiệp thường niên của VCCI.

Tìm kiếm khách hàng vẫn là khó khăn thường trực của nhiều doanh nghiệp với 49% trong khảo sát 2023 và đứng thứ hai trong số 14 khó khăn cụ thể của doanh nghiệp. Dù vậy, tỷ lệ doanh nghiệp gặp khó khăn về tìm kiếm khách hàng đã giảm dần từ năm 2021, cho thấy các doanh nghiệp đang thích nghi với các khó khăn và chủ động xoay sở tìm kiếm khách hàng.

Khó khăn lớn thứ ba mà doanh nghiệp phản ánh trong khảo sát 2023 là biến động thị trường, với 34,5% doanh nghiệp lựa chọn. Con số này đã tăng tới 10,7 điểm phần trăm so với kết quả khảo sát năm 2022 (23,8%). Đây là khó khăn có sự gia tăng tỷ lệ doanh nghiệp lựa chọn cao nhất so với năm 2022.

Dịch bệnh COVID-19 trong năm 2023 là khó khăn có 25,5% doanh nghiệp lựa chọn. Tín hiệu tích cực là tỷ lệ doanh nghiệp phản ánh khó khăn này đã giảm mạnh từ con số 67,4% năm 2021 và 34,1% năm 2022. Dù vậy, dịch COVID-19 vẫn đứng thứ tư về tỷ lệ doanh nghiệp phản ánh trong khảo sát 2023. Điều này cho thấy không ít doanh nghiệp Việt Nam vẫn chịu tác động tiêu cực của đại dịch này.

Ngoài ra, với con số lựa chọn 14,5% và chỉ cao thứ 6 trong số các khó khăn được phản ánh của năm 2023, nhưng biến động chính sách, pháp luật lại là khó khăn cần phải lưu ý.

Năm 2024 đã được Chính phủ xác định là năm tăng tốc, bứt phá để thực hiện thắng lợi Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025. Tại Nghị quyết 01/NQ-CP ngày 05/1/2024, Chính phủ đã xác định chủ đề năm là “Kỷ cương trách nhiệm; chủ động kịp thời; tăng tốc sáng tạo; hiệu quả bền vững". Chính phủ cũng ban hành trở lại Nghị quyết 02/NQ-CP về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2024, với mục tiêu “cải thiện mạnh mẽ chất lượng môi trường kinh doanh, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh...; giảm chi phí đầu vào và chi phí tuân thủ pháp luật trong hoạt động đầu tư, kinh doanh; giảm rủi ro chính sách; củng cố niềm tin, tạo điểm tựa phục hồi và nâng cao sức chống chịu của doanh nghiệp".

Những chỉ đạo chính sách mới này đang được cộng đồng doanh nghiệp kỳ vọng sẽ được chính quyền các địa phương thực hiện kịp thời, hiệu quả để góp phần quan trọng, thậm chí là quyết định tới việc thực hiện nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong năm 2024 và những năm tiếp theo.

Thanh Tùng