Với chiếc máy này, toàn bộ suy nghĩ của bạn sẽ được chiếu trên màn hình

Nếu ai cũng đều nghĩ rằng tâm trí là nơi an toàn duy nhất để lưu giữ tất cả bí mật của con người, hãy suy nghĩ lại, bởi vì các nhà khoa học đang làm các bước thực sự hướng tới việc đoán được ý nghĩ của con người và đặt chúng trên màn hình cho mọi người xem. 

Một nhóm nghiên cứu từ đại học Oregon đã xây dựng hệ thống có thể đọc suy nghĩ của con người thông qua quét não, và tái tạo lại khuôn mặt đang hình dung trong đầu họ. Sau đó máy sẽ khiến ý nghĩa hiển thị ra hình ảnh.

"Chúng ta có thể lấy trí nhớ một ai đó - dù là phần trong thâm tâm và rất riêng tư - và kéo chúng nó ra khỏi bộ não của họ", một trong những thành viên nhóm nghiên cứu, nhà thần kinh học Brice Kuhlm chia sẻ với Brian Resnick tại Vox.

Dưới đây là cách nó hoạt động. Các nhà nghiên cứu chọn 23 tình nguyện viên, và biên soạn ra một bộ ảnh gồm 1.000 gương mặt người với màu sắc ngẫu nhiên. Các tình nguyện viên tham gia sẽ được cho xem những hình ảnh này trong khi nối với một máy quét cộng hưởng từ chức năng fMRI (thường dùng để phát hiện nói dối). Nó cho phép chuyên gia thấy được những thay đổi tinh tế trong dòng máu não để đo hoạt động thần kinh của họ.

Ngoài ra, các máy fMRI lại được kế nối với một chương trình trí tuệ nhân tạo (AI) để đọc hoạt động não của những người tham gia thí nghiệm, trong khi làm một mô tả toán học từng khuôn mặt họ được tiếp xúc với thời gian thực.

Các nhà nghiên cứu thiết lập 300 con số để miêu tả một số tính năng vật lý nhất định trên khuôn mặt để giúp các AI "nhìn thấy" chúng. Về cơ bản, giai đoạn đầu tiên này là một buổi luyện tập cho AI. Nó cần biết các hoạt động thần kinh tương quan với một số tính năng vật lý trên khuôn mặt như thế nào.

Một khi AI đã hình thành đủ các mã ghi nhận hoạt động của não, các nhóm nghiên cứu bắt đầu giai đoạn hai của thí nghiệm. Lần này, AI được nối với chỉ máy fMRI, và phải tìm ra được những khuôn mặt trông giống như khuôn mặt hiện trên não người tham gia. Những khuôn mặt mà nhà khoa học cho người tham gia thấy ở vòng này hoàn toàn khác so với vòng trước.

Các máy quản lý để tái tạo lại từng khuôn mặt dựa trên hoạt động từ hai vùng riêng biệt trong não: gồm các nếp cuộn góc (ANG) - tham gia vào một số các quá trình liên quan đến ngôn ngữ, xử lý số, nhận thức không gian, và sự hình thành của những ký ức sống động; và vỏ não vùng đai (OTC), trong đó xử lý tín hiệu thị giác.

Kết quả sau khi máy tái tạo lại từng khuôn mặt. Ảnh: The Journal of Neuroscience

Vì vậy, phát minh này được dự đoán sẽ là vật hỗ trợ đắc lực cho cảnh sát trong quá trình điều tra tội phạm. Nhân chứng không cần miêu tả, chỉ nghĩ và hình dung đặc điểm nhận dạng của tội phạm, máy sẽ giúp chúng ta phác thảo chính xác kẻ tình nghi.

Nhưng các nhà nghiên cứu đã chứng minh một cái gì đó rất quan trọng như Resnick báo cáo cho Vox, khi họ cho thấy sự tái hiện kỳ lạ trong một nhóm những người tham gia, họ có thể trả lời chính xác câu hỏi đó mô tả những khuôn mặt ban đầu nhìn thấy bởi các nhóm nối với máy fMRI.

Các nhà nghiên cứu đã cho thấy những hình ảnh này được xây dựng lại bởi một nhóm riêng biệt những người trả lời khảo sát trực tuyến với những câu hỏi đơn giản như: "Là nam hay nữ? Người này vui hay buồn? Và là ánh sáng màu da hay tối?". Ở một mức độ cơ hội lớn hơn, các câu trả lời được chọn ra. Những chi tiết cơ bản của khuôn mặt có thể được lượm lặt từ tâm đọc. Vì vậy, một tập hợp những người có thể đọc được suy nghĩ của một nhóm người - đến một điểm nào đó - là thông qua một chiếc máy.

Nhóm nghiên cứu tiếp tục thực hiện nhiệm vụ khó khăn hơn. Họ cho người tham gia nhận diện một khuôn mặt, yêu cầu tình nguyện viên giữ nó trong bộ nhớ và sau đó AI phải tái tạo lại khuôn mặt trong trí nhớ của người tham gia. Điều này là hết sức khó khăn. Dù chưa hoàn hảo nhưng với công nghệ đang ngày càng tiến bộ, kết quả đọc suy nghĩ cho ra hình ảnh mỹ mãn sẽ có thể không cách nhân loại là bao xa.

Nguyễn Yến (Theo Sciencealert)