Phát triển thành phố bền vững - giảm lượng khí thải carbon toàn cầu

Các thành phố là một trong những tác nhân lớn nhất gây ra biến đổi khí hậu, với các hoạt động như giao thông, xây dựng, quản lý năng lượng và chất thải đóng vai trò nguồn phát thải carbon chính. Đồng thời, các thành phố mang lại cơ hội phát triển bền vững, năng suất và đổi mới. Nếu được quản lý tốt, chúng là giải pháp khả thi nhất để quản lý tác động của biến đổi khí hậu; nếu quản lý kém, chúng có thể làm tăng lượng khí thải carbon dẫn đến biến đổi khí hậu nhiều hơn.

Phát triển bền vững

Phát triển bền vững được định nghĩa theo nhiều cách khác nhau, nhưng định nghĩa được trích dẫn phổ biến nhất là: “Phát triển bền vững là sự phát triển đáp ứng nhu cầu hiện tại mà không ảnh hưởng đến khả năng của tương lai, thế hệ để đáp ứng nhu cầu của chính họ".

Tính bền vững là nền tảng của khuôn khổ hợp tác quốc tế hàng đầu hiện nay - Chương trình nghị sự 2030 về Phát triển bền vững và 17 Mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) của nó. Những Mục tiêu toàn cầu này không chỉ hỗ trợ tăng trưởng kinh tế mà còn thúc đẩy tính toàn diện xã hội và bảo vệ môi trường. Cùng với đó, ba khía cạnh của sự bền vững (kinh tế, xã hội và môi trường) thể hiện con đường cân bằng dẫn đến thịnh vượng, đảm bảo tất cả mọi người trên hành tinh này có thể có cuộc sống hạnh phúc, khỏe mạnh và trọn vẹn.

Mục tiêu Phát triển Bền vững

17 Mục tiêu Phát triển bền vững đã được các Quốc gia Thành viên Liên hợp quốc thông qua vào năm 2015, với 169 mục tiêu sẽ đạt được vào năm 2030. Các mục tiêu và chỉ tiêu này mang tính phổ quát, nghĩa là chúng áp dụng cho tất cả quốc gia trên thế giới. 

Mục tiêu của chúng là giải quyết các thách thức toàn cầu, bao gồm những thách thức liên quan đến nghèo đói, bất bình đẳng, biến đổi khí hậu, suy thoái môi trường, hòa bình và công lý, và tất cả đều có mối liên hệ với nhau. Tuy nhiên, theo Báo cáo Mục tiêu Phát triển Bền vững năm 2023, tất cả các SDG đều đang chệch hướng nghiêm trọng ở nửa chặng đường hướng tới thời hạn 2030. Thống kê đáng báo động này nhấn mạnh sự cần thiết phải xem xét kỹ hơn những thành tựu và khoảng cách hiện tại của chúng ta.

Khí hậu và phát triển bền vững

Nghiên cứu chỉ ra rằng tác động của khí hậu đến sự phát triển bền vững là rất sâu sắc. Biến đổi khí hậu đang gây nguy hiểm cho các thành tựu phát triển, đặc biệt ảnh hưởng nặng nề đến cộng đồng dễ bị tổn thương. Những rủi ro liên quan đến một hiểm họa khí hậu nhất định phụ thuộc vào mức độ dễ bị tổn thương và mức độ phơi bày của mỗi quốc gia. Các hiện tượng thời tiết leo thang được dự đoán sẽ làm tăng đáng kể tình trạng bệnh tật và tử vong sớm, cũng như khả năng người dân phải đối mặt với tỷ lệ mắc bệnh và tử vong liên quan đến nhiệt.

Đồng thời, rủi ro khí hậu của một quốc gia được xác định bởi các quyết định phát triển mà quốc gia đó đưa ra. Ví dụ, xu hướng đô thị hóa toàn cầu khiến sức khỏe của nhiều người gặp nguy hiểm hơn do tác động của biến đổi khí hậu có thể trở nên trầm trọng hơn trong bối cảnh đô thị. Ô nhiễm không khí ở các thành phố, là mối đe dọa sức khỏe lớn, góp phần gây ra hàng triệu ca tử vong sớm mỗi năm. Nếu không có hành động nào được thực hiện, hậu quả sẽ tiếp tục đe dọa đến sự an toàn, khả năng phục hồi và tính bền vững của đô thị.

Xây dựng thành phố bền vững

Điều này đặt ra câu hỏi thực tế: Phát triển chống chịu khí hậu khác với các chiến lược phát triển truyền thống như thế nào? Nó tác động đến các thành phố nói riêng như thế nào? Cần nỗ lực nhiều hơn nữa để chuyển “tư duy thích ứng” thành hành trình lập kế hoạch dài hạn nhằm đáp ứng những thách thức do biến đổi khí hậu đặt ra.

Việc tích hợp các dịch vụ thời tiết, khí hậu, nước và môi trường đô thị cũng như quản trị hiệu quả ở cấp địa phương là cần thiết để giúp các thành phố đạt được Mục tiêu 11 (Thành phố và Cộng đồng bền vững) của Chương trình nghị sự 2030 về Phát triển bền vững. Các dịch vụ thời tiết được thiết kế riêng này, kết hợp với quy hoạch thành phố và quản lý cơ sở hạ tầng dựa trên kết quả, có tiềm năng cải thiện khả năng phục hồi khí hậu của thành phố, đồng thời mang lại lợi ích cho phát triển đô thị bền vững, giúp cải thiện sức khỏe cộng đồng, an toàn và phúc lợi cho người dân.

Ví dụ về phát triển bền vững cho các thành phố

Có rất nhiều ví dụ đầy hứa hẹn về phát triển bền vững trên khắp thế giới giúp cộng đồng thích ứng với tác động của biến đổi khí hậu. Bao gồm: Năng lượng mặt trời: Các tấm pin mặt trời là một trong những cách hiệu quả nhất để giảm sự phụ thuộc của chúng ta vào nhiên liệu hóa thạch. Khả năng thích ứng cao, chúng có thể được lắp đặt trên các tòa nhà có hình dạng và kích thước khác nhau và giá cả phải chăng hơn bao giờ hết.

Tua bin gió: Gió là nguồn năng lượng tái tạo dồi dào – và hoàn toàn miễn phí! Bằng cách khai thác năng lượng gió, các thành phố trên toàn thế giới có tiềm năng thay đổi cách họ sản xuất và tiêu thụ năng lượng trong môi trường đô thị.

Không gian xanh: Các thành phố có thể biến thành “đảo nhiệt đô thị” trong những tháng hè. Không gian xanh rất tốt để làm mát thành phố và lọc ô nhiễm không khí, đồng thời là một đặc điểm thiết yếu của phát triển đô thị bền vững.

Xây dựng bền vững: Việc kết hợp các biện pháp xây dựng bền vững trong dự án xây dựng có thể làm giảm đáng kể tác động đến môi trường. Chúng bao gồm phát triển nhà ở bền vững sử dụng các tính năng, cơ sở hạ tầng và công nghệ được thiết kế thông minh để giảm thiểu lượng khí thải carbon của tòa nhà. Các thiết bị cấp nước hiệu quả: Các thiết bị tiết kiệm nước đơn giản (ví dụ như vòi chảy chậm, bồn cầu hai chế độ xả và bồn cầu có nút chặn) giúp tiết kiệm nước sử dụng cho các dịch vụ thiết yếu và nhờ đó giảm chi phí vận hành và nâng cao tính bền vững.

Các thành phố bền vững là chìa khóa

Đây chỉ là một vài ví dụ về phát triển bền vững có tiềm năng thúc đẩy sự thay đổi tích cực toàn cầu. Tập trung vào khía cạnh xã hội của sự bền vững, những nỗ lực này ưu tiên tạo ra các khu đô thị đáng sống, thúc đẩy phúc lợi bằng cách đáp ứng nhu cầu của người dân trong môi trường sống và làm việc của họ. Do đó, một thành phố sinh thái thực sự là thành phố được thiết kế để tự cung tự cấp và bền vững, tập trung vào các nguồn năng lượng tái tạo, giao thông xanh và môi trường sống tự nhiên. Không gian xanh và công nghệ hỗ trợ được đưa vào trung tâm của môi trường đô thị để giảm lượng khí thải CO2, cải thiện chất lượng không khí và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.

Phát triển nhà ở bền vững

Tầm quan trọng của nhà ở là không thể thiếu đối với sự phát triển đô thị bền vững vì nó phụ thuộc vào tài nguyên thiên nhiên. Nhà ở bền vững, như được nêu trong Mục tiêu 11 của Chương trình nghị sự 2030 về Phát triển bền vững, nhằm đảm bảo rằng mọi người đều có quyền tiếp cận những ngôi nhà đầy đủ, an toàn và giá cả phải chăng vào năm 2030. Những ngôi nhà được thiết kế thông minh này mang đến môi trường sống thoải mái, lành mạnh và an toàn bằng cách sử dụng các kỹ thuật nhà ở bền vững giúp giảm lượng khí thải carbon của chủ sở hữu, cắt giảm chi phí năng lượng và thúc đẩy lối sống năng động.

Phát triển nhà ở bền vững có bốn ưu điểm chính: Giảm thiểu biến đổi khí hậu: Nhà ở bền vững giúp giảm lượng khí thải carbon bằng cách kết hợp công nghệ tiết kiệm năng lượng, nguồn năng lượng tái tạo và vật liệu xây dựng bền vững.

Bảo tồn tài nguyên: Phát triển nhà ở bền vững ưu tiên vật liệu tái chế và có nguồn gốc địa phương, giảm căng thẳng cho tài nguyên thiên nhiên.

Giảm tiêu thụ năng lượng: Bằng cách kết hợp các tính năng tiết kiệm năng lượng như tấm pin mặt trời, cách nhiệt tốt hơn, công nghệ thông minh và kỹ thuật sưởi và làm mát thụ động, những ngôi nhà bền vững có thể tối ưu hóa hiệu suất năng lượng, dẫn đến giảm hóa đơn tiện ích.

Nâng cao chất lượng không khí trong nhà: Phát triển nhà ở bền vững ưu tiên chất lượng không khí trong nhà bằng cách sử dụng vật liệu xây dựng không độc hại và thúc đẩy hệ thống thông gió thích hợp. Điều này góp phần tạo nên môi trường sống trong lành hơn.

Tiêu chuẩn cho cuộc sống bền vững

Xây dựng một thành phố bền vững là công việc phức tạp vì mỗi thành phố đều có những thách thức riêng. Một mẫu số chung có thể khiến nhiệm vụ trở nên đơn giản hơn nhiều - tiêu chuẩn ISO. Tiêu chuẩn quốc tế cung cấp hướng dẫn có giá trị về mọi khía cạnh của đời sống thành phố, từ hiệu quả năng lượng và giao thông thông minh đến chất lượng không khí và quản lý chất thải.

Lãnh đạo thành phố có thể giải quyết hiệu quả mối đe dọa của biến đổi khí hậu bằng cách đưa các tiêu chuẩn vào quy hoạch đô thị. Các tiêu chuẩn chính như ISO 50001 cho hệ thống quản lý năng lượng và ISO 52000 để quản lý hiệu suất năng lượng của các tòa nhà là công cụ thúc đẩy các hoạt động xây dựng nhà ở bền vững. Phát triển đô thị bền vững không chỉ làm giảm lượng khí thải carbon toàn cầu mà còn thúc đẩy điều kiện sống tốt hơn và giảm chi phí năng lượng ở các thành phố và hơn thế nữa.

 Hà My