Siết chặt quản lý sàn thương mại điện tử: Cấm dùng thuật toán ưu tiên nếu không minh bạch

Theo dự thảo đang được công bố, các hành vi lợi dụng thương mại điện tử để thực hiện hành vi lừa đảo, gian dối sẽ bị nghiêm cấm. Cụ thể, không được lợi dụng danh nghĩa hoạt động thương mại điện tử để: Huy động vốn trái phép từ tổ chức, cá nhân; Lừa đảo hoặc cung cấp thông tin sai sự thật với khách hàng hoặc cơ quan quản lý; Kinh doanh đa cấp không phép trên nền tảng thương mại điện tử.

Dự thảo cũng cấm tuyệt đối các hành vi buôn bán, tiếp tay hoặc hỗ trợ người khác buôn bán hàng hóa, dịch vụ bị cấm như: hàng giả, hàng nhập lậu, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng không rõ nguồn gốc, hàng quá hạn sử dụng, không bảo đảm chất lượng... Các hành vi này nếu diễn ra trên môi trường trực tuyến sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định pháp luật.

Đặc biệt, việc vận hành các sàn thương mại điện tử chưa được cấp phép hoặc chưa hoàn thiện thủ tục pháp lý tại Việt Nam cũng là hành vi bị cấm. Các nền tảng không được ép buộc người dùng phải đăng ký sử dụng dịch vụ của mình như một điều kiện để được tiếp cận sản phẩm hoặc dịch vụ.

Một trong những nội dung nổi bật của dự thảo là quy định liên quan đến việc các nền tảng thương mại điện tử không được tự ý sử dụng thuật toán, công cụ kỹ thuật để ưu tiên hiển thị sản phẩm, dịch vụ của một bên nào đó nếu không công bố công khai và minh bạch các tiêu chí sắp xếp.

Điều này nhằm ngăn chặn tình trạng "ưu ái" hiển thị cho một nhóm người bán, đẩy các sản phẩm khác xuống thấp hơn, khiến người tiêu dùng không tiếp cận được đầy đủ thông tin. Những thuật toán thiếu minh bạch hiện đang là mối lo ngại lớn vì có thể làm biến dạng thị trường, gây bất lợi cho người tiêu dùng và doanh nghiệp nhỏ.

Ngoài ra, dự thảo còn quy định không được chặn, xóa hoặc làm sai lệch các đánh giá, phản hồi của người dùng, trừ trường hợp những nội dung đó vi phạm pháp luật hoặc đi ngược lại chuẩn mực đạo đức xã hội.

Đại diện Bộ Công Thương cho biết, dự thảo Luật Thương mại điện tử sửa đổi được xây dựng trong bối cảnh lĩnh vực này đang phát triển mạnh, nhưng cũng phát sinh nhiều hành vi gian lận, cạnh tranh không lành mạnh, gây ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng và các doanh nghiệp tuân thủ pháp luật. Việc quy định rõ các hành vi bị cấm, đặc biệt là vấn đề thuật toán hiển thị và kiểm soát nội dung đánh giá, được kỳ vọng sẽ thiết lập lại trật tự trên môi trường kinh doanh số, bảo vệ người tiêu dùng và tạo ra sân chơi bình đẳng cho tất cả các bên tham gia.

Dự kiến sau khi lấy ý kiến rộng rãi, dự thảo sẽ được hoàn thiện để trình Quốc hội xem xét trong thời gian tới.

An Nguyên