TCVN 14207:2024 về thép không gỉ có hàm lượng niken thấp và mangan cao

Thép không gỉ là vật liệu không thể thiếu trong nhiều lĩnh vực của đời sống và sản xuất công nghiệp hiện đại. Với ưu điểm nổi bật như chống ăn mòn, độ bền cơ học cao, dễ gia công và có tính thẩm mỹ, thép không gỉ được ứng dụng rộng rãi trong xây dựng, cơ khí chế tạo, công nghiệp thực phẩm, thiết bị y tế, nội thất và hàng tiêu dùng.

Tuy nhiên, phần lớn các loại thép không gỉ phổ biến hiện nay đều chứa hàm lượng lớn nguyên tố niken – một kim loại có giá thành cao, trữ lượng hạn chế và phần lớn phụ thuộc vào nguồn cung bên ngoài. Việc giảm hàm lượng niken trong thép mà vẫn duy trì được các đặc tính kỹ thuật cần thiết đang là bài toán được ngành luyện kim Việt Nam quan tâm giải quyết trong bối cảnh giá nguyên liệu biến động và nhu cầu phát triển bền vững ngày càng gia tăng.

Trước thực tế đó, ngày 2/8/2024, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN 14207:2024 – Thép không gỉ hàm lượng niken thấp, mangan cao. Đây là tiêu chuẩn kỹ thuật đầu tiên tại Việt Nam quy định rõ các yêu cầu về thành phần, tính chất và phạm vi sử dụng của loại thép không gỉ mới có công thức tối ưu hóa niken và tăng cường mangan.

Thép theo tiêu chuẩn này được thiết kế để phù hợp với các ứng dụng phổ thông, giúp giảm chi phí sản xuất mà vẫn đảm bảo hiệu suất sử dụng trong nhiều lĩnh vực công nghiệp và dân dụng.

Thép không gỉ nên đáp ứng các yêu cầu theo tiêu chuẩn. Ảnh minh họa

Cụ thể, tiêu chuẩn TCVN 14207:2024 đưa ra 8 mác thép khác nhau, đánh mã từ Mn1 đến N7, với hàm lượng niken được giảm thấp hơn so với thép không gỉ thông thường, đồng thời bổ sung tỉ lệ mangan để đảm bảo độ bền kéo, độ cứng và khả năng gia công cơ học. Việc thay thế một phần niken bằng mangan không chỉ giúp hạ giá thành sản phẩm mà còn làm giảm mức độ phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu, phù hợp với chiến lược phát triển vật liệu nội địa, tiết kiệm chi phí và nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước.

Tuy nhiên, tiêu chuẩn cũng lưu ý rõ rằng nhóm thép này không phù hợp sử dụng trong các môi trường có độ ăn mòn cao hoặc yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn thực phẩm, y tế và hóa chất. Điều này nhằm đảm bảo tính phù hợp của vật liệu với mục đích sử dụng, tránh gây rủi ro về sức khỏe hoặc làm giảm tuổi thọ sản phẩm khi dùng sai điều kiện kỹ thuật. Việc quy định rõ phạm vi áp dụng cũng là cơ sở để các doanh nghiệp, kỹ sư thiết kế và đơn vị thi công lựa chọn vật liệu đúng yêu cầu kỹ thuật, từ đó nâng cao hiệu quả đầu tư và chất lượng công trình.

Để đảm bảo tính minh bạch, truy xuất và kiểm soát chất lượng sản phẩm trên thị trường, TCVN 14207:2024 cũng quy định rõ về việc ghi nhãn hàng hóa. Theo đó, các sản phẩm thép không gỉ theo tiêu chuẩn này phải được ghi nhãn đầy đủ với các nội dung bắt buộc gồm: tên hàng hóa là “Thép không gỉ hàm lượng niken thấp, mangan cao”; tên và địa chỉ của tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm về hàng hóa (gồm cả cơ sở sản xuất hoặc tổ chức nhập khẩu); xuất xứ hàng hóa; định lượng sản phẩm tính theo khối hoặc số lượng cụ thể; ký hiệu mác thép tương ứng và kích thước danh nghĩa kèm theo tiêu chuẩn công bố áp dụng.

Việc ghi nhãn đầy đủ không chỉ giúp cơ quan quản lý dễ dàng giám sát, mà còn hỗ trợ người tiêu dùng, doanh nghiệp đối tác nhận diện và lựa chọn đúng chủng loại vật liệu phù hợp với nhu cầu sử dụng.

Sự ra đời của TCVN 14207:2024 là bước đi quan trọng trong lộ trình xây dựng hệ thống tiêu chuẩn quốc gia phù hợp với xu thế phát triển xanh, tiết kiệm và thân thiện với môi trường. Tiêu chuẩn này không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp luyện kim nội địa trong việc nghiên cứu, sản xuất và thương mại hóa các sản phẩm thép mới mà còn góp phần đưa ngành thép Việt Nam hội nhập sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Đặc biệt, trong bối cảnh các nước nhập khẩu ngày càng siết chặt các quy định liên quan đến nguyên liệu, xuất xứ và dấu vết vật liệu kim loại, việc sở hữu tiêu chuẩn quốc gia riêng sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam dễ dàng chứng minh tính hợp pháp, an toàn và bền vững của sản phẩm ngay từ khâu đầu vào.

Với những lợi ích thiết thực, TCVN 14207:2024 được kỳ vọng sẽ trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực cho ngành luyện kim, cơ khí và vật liệu của Việt Nam trong chặng đường phát triển mới – chặng đường đề cao đổi mới công nghệ, tiết kiệm tài nguyên và nâng cao giá trị gia tăng từ các vật liệu chế tạo trong nước.

An Dương