Thị trường thực phẩm chế biến sẵn báo động đỏ

Liên tiếp phát hiện các “điểm đen” xúc xích, lạp xưởng bẩn

Ngày 9/10/2025, Phòng Cảnh sát Kinh tế – Công an TP Hà Nội phối hợp Đội Quản lý thị trường số 14 kiểm tra kho hàng tại ngõ 16, đường Đỗ Xuân Hợp (quận Nam Từ Liêm). Tại đây, lực lượng chức năng phát hiện hơn 1,678 tấn xúc xích, lạp xưởng được đóng gói sẵn, dán tem mác nước ngoài nhưng không có nhãn phụ tiếng Việt, không hóa đơn, không giấy kiểm định vệ sinh an toàn thực phẩm.

Chủ kho hàng, bà P.T.S (sinh năm 1980, trú tại phường Yên Hòa, Cầu Giấy) khai nhận đã mua toàn bộ hàng qua mạng xã hội, sau đó phân phối cho các điểm bán lẻ trong nội thành và vùng lân cận. Tổng giá trị hàng vi phạm ước tính hơn 120 triệu đồng, trong đó mức xử phạt hành chính đề xuất gần 100 triệu đồng. Cơ quan chức năng cho rằng, các loại xúc xích và lạp xưởng này được nhiều quán ăn bình dân dùng để chế biến món “xúc xích nướng đá” – món ăn đang thịnh hành, nhưng lại tiềm ẩn rủi ro lớn với sức khỏe người tiêu dùng.

Không chỉ Hà Nội, hàng loạt địa phương khác cũng liên tục phát hiện những “kho thực phẩm bẩn” tương tự. Tháng 2/2025, tại Lạng Sơn, lực lượng chức năng bắt giữ xe tải chở gần 2,7 tấn xúc xích không rõ nguồn gốc. Giữa mùa hè, tại phường Yên Hòa (Cầu Giấy), gần 1 tấn xúc xích, lạp xưởng cũng bị tịch thu vì không có hóa đơn chứng từ. Ở Thanh Hóa, một xe khách chở hơn 400 kg lạp xưởng nhập lậu bị bắt quả tang; tại Lào Cai, ngày 23/5/2025, lực lượng hải quan cửa khẩu thu giữ 2,55 tấn xúc xích, lạp xưởng và trứng gia cầm non đông lạnh nhập lậu chưa qua kiểm dịch; ở Cao Bằng, hơn 1 tấn xúc xích mang nhãn Trung Quốc bị phát hiện trong kho hàng; còn tại Tuyên Quang, 800 kg xúc xích, lạp xưởng dán nhãn ngoại bị xử lý tương tự.

Các vụ việc nối tiếp nhau cho thấy một “công thức” vi phạm quen thuộc: hàng đóng gói sẵn, dán nhãn ngoại để tạo niềm tin giả, không có nhãn phụ tiếng Việt, không chứng từ và chủ yếu được nhập lậu hoặc thu gom qua mạng xã hội trước khi len lỏi vào các quán ăn nhỏ, bếp ăn tập thể hoặc điểm bán đồ ăn nhanh.

Công an Hà Nội bắt giữ hơn 1,5 tấn xúc xích không rõ nguồn gốc trôi nổi trên thị trường.

Bài toán siết tiêu chuẩn an toàn thực phẩm

Theo Luật An toàn thực phẩm 2010 (sửa đổi 2018) và Nghị định 15/2018/NĐ-CP, các sản phẩm chế biến sẵn như xúc xích, lạp xưởng phải được sản xuất tại cơ sở có giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm, đạt Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 5603:2008 (HACCP) – hệ thống kiểm soát mối nguy và điểm tới hạn. Bên cạnh đó, sản phẩm lưu thông bắt buộc phải tuân thủ QCVN 8-3:2012/BYT về giới hạn ô nhiễm vi sinh vật và ghi nhãn theo Nghị định 43/2017/NĐ-CP.

Mọi hành vi sản xuất, buôn bán thực phẩm không bảo đảm an toàn có thể bị xử lý hình sự theo Điều 317 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) – “Tội vi phạm quy định về an toàn thực phẩm”, với mức phạt lên đến 20 năm tù hoặc 7 tỷ đồng nếu gây hậu quả nghiêm trọng.

Các chuyên gia cảnh báo, xúc xích và lạp xưởng không rõ nguồn gốc thường được làm từ thịt ôi, bảo quản lâu ngày, chứa vi khuẩn Salmonella, E.coli, Listeria monocytogenes, cùng phụ gia công nghiệp, phẩm màu, hàn the, nitrit – có thể gây ngộ độc cấp tính, tổn thương gan, thận và ung thư nếu dùng lâu dài.

Để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, cơ quan chức năng khuyến cáo người dân chỉ nên mua thực phẩm có dấu kiểm định, ghi rõ nguồn gốc và tiêu chuẩn công bố chất lượng, trong khi doanh nghiệp cần tuân thủ HACCP, ISO 22000, tăng cường truy xuất nguồn gốc, minh bạch nhãn mác.

Thực tế, những vụ “bom thịt” liên tiếp bị phát hiện là hồi chuông cảnh tỉnh về các lỗ hổng trong kiểm soát chuỗi cung ứng thực phẩm. Nếu không siết chặt từ khâu nhập, chế biến đến phân phối, những sản phẩm “đen” này sẽ tiếp tục đe dọa sức khỏe người tiêu dùng và bào mòn niềm tin vào hàng Việt an toàn.

Thanh Hiền