Thực phẩm bẩn tuồn vào trường học: Lỗ hổng an toàn thực phẩm học đường

Hàng loạt vụ việc "nóng"

Vụ việc xảy ra tại Trường Tiểu học Trưng Vương (phường Xuân Hương - Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng) khởi đầu từ các tố cáo nội bộ về việc nhiều loại thực phẩm có dấu hiệu ôi thiu, mùi lạ, đổi màu… được nhập vào bếp ăn bán trú trong giai đoạn từ tháng 11/2024 đến tháng 4/2025. Sau đó, bếp ăn của trường đã bị tạm dừng hoạt động, các nhà cung cấp gửi thông báo ngưng giao, còn UBND tỉnh Lâm Đồng chỉ đạo Sở Y tế, công an và các ngành liên quan xác minh làm rõ. 

Ngày 13/10, UBND phường Xuân Hương - Đà Lạt cho biết đã gia hạn tạm đình chỉ công tác đổi với bà Nguyễn Thái Quỳnh Nga - Hiệu trưởng Trường tiểu học Trưng Vương - thêm 15 ngày, để tiếp tục phục vụ xác minh liên quan bữa ăn bán trú nghi sử dụng "thực phẩm bẩn".

Không riêng Lâm Đồng, tại Quảng Trị cũng từng xảy ra vụ 40 học sinh nghi ngộ độc sau bữa sáng ngày 26/9 tại Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học Kim Thủy (xã Kim Ngân). Theo đó, sau bữa ăn sáng gồm bánh tày, nhiều em xuất hiện triệu chứng đau bụng, nôn ói, được chuyển đến Bệnh viện đa khoa Lệ Thủy để cấp cứu. Ngày 27/9, các cơ quan chức năng tỉnh Quảng Trị xác định mẫu bánh được lưu tại trường, gửi đi xét nghiệm tại Viện Pasteur Nha Trang. Đến ngày 7/10, kết quả xét nghiệm cho thấy trong 4 mẫu thức ăn có 1 mẫu dương tính với vi khuẩn Bacillus cereus.

Cũng vào trung tuần tháng 9/2025, Báo Điện tử Dân Việt đăng tải loạt bài điều tra về việc rau không rõ nguồn gốc từ Trung Quốc, được đưa vào Công ty Liên Anh sau đó dán mã truy xuất để hợp thức hóa đưa vào bếp ăn học đường ở Hà Nội. Ngày 16/9, đoàn kiểm tra liên ngành TP đã làm việc tại Công ty Liên Anh.

Đến ngày 17/9, UBND phường Hai Bà Trưng ban hành chỉ đạo tạm dừng tiếp nhận sản phẩm từ Liên Anh; ngày 18/9, nhiều trường học trên địa bàn đã dừng nhập hàng từ công ty này; ngày 22/9, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội có quyết định chính thức thu hồi giấy chứng nhận an toàn thực phẩm và xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty Liên Anh.

Bữa ăn bán trú ở Trường tiểu học Trưng Vương.

Siết tiêu chuẩn, lấp lỗ hổng quản lý

Các sự việc liên tiếp xảy ra cho thấy nguy cơ tiềm ẩn từ khâu nhập thực phẩm, chế biến đến giám sát, lưu mẫu thức ăn. Đây cũng là lý do Chính phủ và các bộ ngành đã cập nhật, bổ sung nhiều tiêu chuẩn và quy định mới nhằm siết chặt điều kiện an toàn thực phẩm tại bếp ăn tập thể và trường học.

Theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 5603:2023 – Nguyên tắc chung về vệ sinh thực phẩm, có hiệu lực từ tháng 4/2023, các cơ sở phải áp dụng hệ thống kiểm soát mối nguy theo HACCP, truy xuất đầy đủ nguồn gốc sản phẩm và kiểm soát chặt yếu tố dị ứng thực phẩm. Tiêu chuẩn mới cũng yêu cầu lãnh đạo đơn vị có trách nhiệm trực tiếp cam kết và giám sát quy trình đảm bảo an toàn thực phẩm.

Bên cạnh đó, theo quy định tại Luật An toàn thực phẩm năm 2010 (sửa đổi, bổ sung năm 2018) và Nghị định số 15/2018/NĐ-CP, các cơ sở cung cấp thực phẩm cho trường học bắt buộc phải có giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm, hợp đồng mua bán và hồ sơ truy xuất nguồn gốc từng lô hàng.

Nghị định 115/2018/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung năm 2023) quy định mức xử phạt hành chính lên tới 200 triệu đồng đối với hành vi cung cấp, sử dụng thực phẩm không bảo đảm an toàn trong bếp ăn tập thể. Các trường học và đơn vị cung ứng thực phẩm có thể bị đình chỉ hoạt động hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng. 

Riêng đối với trường học, Thông tư 45/2021/TT-BGDĐT quy định mọi cơ sở giáo dục mầm non và tiểu học tổ chức bếp ăn phải có hợp đồng hoặc cam kết rõ nguồn gốc, xuất xứ thực phẩm; quy trình chế biến, chia khẩu phần phải bảo đảm an toàn; lưu mẫu thức ăn tối thiểu 24 giờ; nhân viên cấp dưỡng bắt buộc có giấy chứng nhận sức khỏe và tập huấn kiến thức an toàn thực phẩm hằng năm.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc giám sát đột xuất chưa thường xuyên, còn tình trạng buông lỏng quản lý ở cấp cơ sở. Để khắc phục cần siết chặt quy trình chọn nhà cung ứng, tăng cường lấy mẫu kiểm nghiệm định kỳ, đồng thời nâng cao vai trò giám sát của phụ huynh và chính học sinh trong bữa ăn bán trú.

Các vụ việc điển hình trên là lời cảnh báo nghiêm khắc về trách nhiệm của người đứng đầu trong quản lý bếp ăn học đường. Hơn bao giờ hết, an toàn thực phẩm trong trường học cần được xem là ưu tiên hàng đầu, bởi đó không chỉ là câu chuyện về quản lý, mà còn là vấn đề bảo vệ sức khỏe và tương lai của trẻ em Việt Nam.

Thanh Hiền