Tín hiệu khởi sắc của ngành sản xuất: Bật tăng mạnh nhưng chưa thể yên tâm

PMI tăng mạnh, sản xuất phục hồi rõ nét

Theo báo cáo của S&P Global, chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất Việt Nam trong tháng 10/2025 đã tăng từ 50,4 điểm lên 54,5 điểm – mức cao nhất kể từ giữa năm 2023. Đây là tháng thứ ba liên tiếp chỉ số này vượt ngưỡng 50 điểm, phản ánh hoạt động sản xuất đang mở rộng mạnh mẽ.

Các yếu tố cấu thành PMI như sản lượng, số lượng đơn đặt hàng mới và việc làm đều đồng loạt tăng. Đặc biệt, số lượng đơn hàng mới tăng với tốc độ nhanh nhất kể từ tháng 5/2022, kéo theo nhu cầu sản xuất và tuyển dụng nhân công phục hồi. Một số doanh nghiệp cho biết, lượng đơn hàng xuất khẩu đã tăng trở lại nhờ thị trường châu Âu và Mỹ có tín hiệu phục hồi sau thời gian trầm lắng.

Đại diện S&P Global nhận định: “Sự tăng tốc của PMI cho thấy các điều kiện kinh doanh đang được cải thiện rõ rệt, giúp củng cố niềm tin của doanh nghiệp vào triển vọng quý IV”. Niềm tin kinh doanh của các nhà sản xuất Việt Nam đã tăng lên mức cao nhất trong vòng 16 tháng, phản ánh kỳ vọng rằng nhu cầu sẽ tiếp tục được cải thiện trong thời gian tới.

Cùng với đó, Bộ Công Thương cho biết, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) của nhiều địa phương đạt mức tăng hai con số trong 10 tháng đầu năm. Điển hình, An Giang tăng 14,32%, Đồng Nai tăng 14,03%, Tây Ninh tăng 13,4%. Khu vực công nghiệp chế biến chế tạo tiếp tục đóng vai trò dẫn dắt, góp phần quan trọng vào tăng trưởng chung của nền kinh tế.

Những con số này cho thấy, nền sản xuất Việt Nam đang bật dậy mạnh mẽ sau giai đoạn dài chịu tác động tiêu cực từ biến động kinh tế toàn cầu, khan hiếm đơn hàng và chi phí đầu vào cao.

Thủy sản chế biến là mặt hàng xuất khẩu chủ lực đóng góp rất lớn cho tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước.

Áp lực chi phí tăng cao và bài toán phát triển bền vững

Dù tín hiệu phục hồi tích cực, các chuyên gia cảnh báo rằng đà tăng của PMI có thể không bền vững nếu áp lực chi phí tiếp tục leo thang. Theo S&P Global, chi phí đầu vào của doanh nghiệp sản xuất Việt Nam trong tháng 10 tăng nhanh nhất kể từ tháng 7/2024, còn giá bán đầu ra tăng mạnh nhất trong vòng 40 tháng qua.

Điều này phản ánh tình trạng giá nguyên vật liệu, năng lượng và chi phí vận chuyển vẫn ở mức cao, khiến lợi nhuận doanh nghiệp bị thu hẹp. Một số nhà sản xuất buộc phải tăng giá bán để bù đắp chi phí, song điều này có thể ảnh hưởng tới sức cạnh tranh và nhu cầu tiêu dùng trong thời gian tới.

S&P Global cũng thẳng thắn nhận định: “Vẫn cần chờ xem liệu các tỷ lệ tăng trưởng này có thể được duy trì trong những tháng tới hay không.” Bởi nếu giá đầu vào và chi phí nhân công tiếp tục tăng, doanh nghiệp sẽ khó duy trì tốc độ mở rộng sản xuất như hiện nay.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cho rằng, nền công nghiệp Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều thách thức nội tại: năng lực sản xuất của khu vực công nghiệp hỗ trợ còn yếu, chuỗi cung ứng thiếu liên kết vùng, hạ tầng logistics chưa đáp ứng nhu cầu. Nhiều doanh nghiệp trong nước vẫn phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu, khiến họ dễ tổn thương khi thị trường biến động.

Ngoài ra, xu hướng chuyển dịch đơn hàng toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng. Việt Nam được hưởng lợi từ làn sóng dịch chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc, nhưng nếu không cải thiện năng suất lao động và chất lượng sản phẩm, cơ hội này có thể chỉ là “tạm thời”.

Để duy trì đà tăng trưởng, Bộ Công Thương xác định nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới là phát triển công nghiệp theo chiều sâu, nâng cao tỷ lệ nội địa hóa và giá trị gia tăng trong chuỗi cung ứng. Ngành sẽ tập trung vào các lĩnh vực có tiềm năng như công nghiệp điện tử, năng lượng tái tạo, vật liệu mới, chế biến nông sản và công nghiệp hỗ trợ cho xuất khẩu.

Các chuyên gia cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của đổi mới công nghệ, tự động hóa và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Việc ứng dụng chuyển đổi số và quản trị thông minh trong sản xuất không chỉ giúp giảm chi phí, mà còn tăng khả năng thích ứng trước biến động kinh tế toàn cầu.

Cùng với đó, cần kiểm soát lạm phát, ổn định tỷ giá và duy trì mặt bằng lãi suất hợp lý để doanh nghiệp có thể tiếp cận vốn dễ dàng hơn. Chính sách hỗ trợ phục hồi sản xuất cần hướng đến nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa – khu vực chiếm hơn 97% tổng số doanh nghiệp Việt Nam – vốn đang chịu sức ép lớn từ chi phí đầu vào và yêu cầu chuyển đổi xanh.

Dù chỉ số PMI tăng mạnh là tín hiệu tích cực, nhưng giới chuyên gia nhận định đó mới chỉ là bước khởi đầu của quá trình phục hồi. Nếu không kịp thời củng cố nội lực, nguy cơ “tăng nóng – chững sớm” hoàn toàn có thể xảy ra.

Thanh Hiền