Liên quan đến vụ 213 container mất tích tại cảng Cát Lái (quận 2 (TP.HCM), vào ngày 10/9, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã khởi tố bị can, bắt tạm giam ông Nguyễn Văn Lâm- cán bộ Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1, Cục Hải quan TP.HCM.

Tối cùng ngày, trao đổi với báo Pháp Luật TP.HCM, một lãnh đạo Chi cục Hải quan khu vực 1 xác nhận ông Lâm đã bị cơ quan điều tra khởi tố bị can và tống đạt các quyết định liên quan, bắt tạm giam phục vụ công tác điều tra. Hiện tại, cơ quan CSĐT vẫn đang tiếp tục mở rộng điều tra, trong đó có nhiều cán bộ hải quan liên đới trách nhiệm.

Trước đó, ngày 11/8, Văn phòng Chính phủ đã có công văn hỏa tốc truyền đạt chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình yêu cầu Bộ Công an chỉ đạo Cơ quan CSĐT Bộ Công an tập trung điều tra làm rõ vụ việc 213 contaner hàng quá cảnh qua Campuchia nhưng không xuất cảnh theo quy định.

Đồng thời, Bộ Công an làm khẩn trương làm rõ, xử lý nghiêm các cá nhân thiếu tinh thần trách nhiệm, có vi phạm. Phó Thủ tướng yêu cầu báo cáo kết quả xử lý vụ việc này lên Thủ tướng trước ngày 1/12.

Ngoài ra, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình đề nghị Bộ Tài chính-Cơ quan thường trực của Ban chỉ đạo 389 quốc gia, chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định về giám sát hàng quá cảnh, hàng tạm nhập tái xuất, hàng chuyển cửa khẩu, hàng trung chuyển… đảm bảo hàng hóa không bị tháo dỡ, tẩu tán, thẩm lậu trên đường vận chuyển.

Về nguồn gốc của vụ việc, Tổng cục Hải quan đã phát hiện vào giữa năm 2015 có 213 container của 56 doanh nghiệp vận chuyển quá cảnh qua cảng Cát Lái - TP. Hồ Chí Minh (cửa khẩu nơi đi) để trung chuyển bằng đường bộ, sau đó xuất đi Campuchia (cửa khẩu nơi đến). Tuy nhiên, số container trên đã được doanh nghiệp vận chuyển khỏi cảng Cát Lái nhưng không được đưa đến cửa khẩu xuất theo quy định.

Cụ thể, theo quy định, hàng hóa quá cảnh tại cảng Cát Lái phải khai tờ khai vận chuyển độc lập, qua bước nghiệp vụ đăng ký thông báo khởi hành của hàng hóa được phê duyệt vận chuyển (BOA).

Khi hàng hóa quá cảnh rời khỏi cảng Cát Lái để xuất đi Campuchia, cơ quan hải quan phải xác nhận trên hệ thống theo dõi hàng vận chuyển độc lập đã qua cửa khẩu biên giới Campuchia thì quy trình vận chuyển hàng quá cảnh mới hoàn tất.

Nhưng đối với 213 container trên, sau khi ra khỏi cổng cảng (qua khu vực giám sát hải quan) thì có ai đó đã can thiệp vào hệ thống để xóa BOA, hoặc lô hàng quá cảnh đã ra khỏi cảng nhưng không có hồ sơ. Kể từ đó đến nay, cơ quan chức năng không xác định được hơn 200 container nói trên đã đi đâu.

Khi kiểm tra thủ tục hải quan đối với các container quá cảnh nói trên, đoàn kiểm tra phát hiện cán bộ hải quan của Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 (viết tắt Chi cục HQKV1) đã thực hiện xong thủ tục hải quan cho một số lô hàng quá cảnh khai tờ khai vận chuyển độc lập, nhưng sau đó xóa hồ sơ thủ tục các lô hàng này.

Tổng cục Hải quan sau khi kiểm tra nhận định, có nguyên nhân một số công chức thừa hành tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực I - Cục Hải quan TP.HCM chưa thực hiện đúng quy trình nghiệp vụ (cập nhật thông tin, theo dõi tình trạng vận chuyển hàng hoá; truy tìm hàng khi đã quá thời hạn đăng ký mà chưa có thông tin xác nhận hàng đã đến đích...), có hàng loạt cán bộ, công chức hải quan làm thủ tục cho các lô hàng quá cảnh trên không đúng quy định.

Bên cạnh đó, Tổng cục Hải quan cũng nêu ra những nguyên nhân rất quan trọng khác là: Đối tượng đã lợi dụng các yếu tố thuận lợi trong khâu cấp phép đăng ký kinh doanh và quản lý sau cấp phép để hoạt động buôn lậu (qua xác minh của cơ quan Hải quan thì 56 DN có 213 container nêu trên đều đã không còn hoạt động hoặc không có trụ sở tại địa chỉ đã đăng ký).

Phong Lâm (T/h)