Đề xuất xử phạt nếu lắp điện mặt trời mái nhà không thông báo

Cụ thể, Bộ Công Thương đề xuất với các dự án phát triển nguồn điện tự sản xuất - tự tiêu thụ có đấu nối với hệ thống điện quốc gia và công suất dưới 100 kW nếu không gửi thông báo theo quy định; hoặc không thực hiện, thực hiện không đúng sẽ bị phạt cảnh cáo.

Trường hợp nếu tiếp tục tái phạm sau 10 ngày kể từ ngày bị xử phạt, người dân, tổ chức lắp đặt sẽ bị phạt từ 500.000 - 1 triệu đồng đối với hệ thống dưới 20 kW; 2-3 triệu đồng đối với hệ thống trên 20 kW đến dưới 100 kW.

Đặc biệt, với dự án có công suất từ 100 kW trở lên, chế tài nghiêm khắc hơn với mức phạt từ 10-20 triệu đồng. Cụ thể, các hành vi bao gồm không thực hiện việc gửi thông báo phát triển nguồn điện theo quy định; vận hành khi chưa có Giấy chứng nhận đăng ký phát triển nguồn điện; không phối hợp với đơn vị điện lực về đấu nối kỹ thuật; không thực hiện điều chỉnh, bổ sung hồ sơ theo yêu cầu cơ quan có thẩm quyền; mua bán điện với đối tượng không đúng đối tượng hoặc vượt tỷ lệ cho phép; không tuân thủ lệnh điều độ, gây nguy cơ mất an toàn người và thiết bị.

Lắp điện mặt trời mái nhà không thông báo có thể bị phạt tới 20 triệu đồng 

Đáng chú ý, trong trường hợp không thực hiện tháo dỡ hoặc cố tình kéo dài thời gian hoàn thành tháo dỡ nhà máy điện gió, điện mặt trời khi cơ quan chức năng yêu cầu, mức phạt lên tới 80-100 triệu đồng.

Ngoài phạt tiền, Bộ Công Thương đề xuất áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả mang tính “răn đe tối đa”; buộc tháo dỡ nhà máy điện gió, điện mặt trời mái nhà nếu vi phạm ở mức nghiêm trọng; buộc thực hiện đúng các cam kết điều kiện đầu tư theo thời hạn đã phê duyệt.

Trước đó, trong dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 57/2025 quy định cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện năng lượng tái tạo và khách hàng sử dụng điện lớn và Nghị định 58/2025 về phát triển điện năng lượng tái tạo, năng lượng mới, Bộ Công Thương đề xuất điều chỉnh quy trình thủ tục khi người dân lắp điện mặt trời mái nhà.

Trường hợp không đấu nối với hệ thống điện quốc gia, các cá nhân, tổ chức chỉ cần thông báo tới UBND cấp xã để địa phương ghi nhận. Trường hợp có đấu nối với hệ thống điện quốc gia (kể cả chỉ tự tiêu, không bán điện dư) vẫn phải gửi thông báo qua UBND cấp xã, sau đó UBND xã sẽ chuyển tiếp cho đơn vị điện lực để phối hợp theo dõi, điều độ khi cần.

Tại Việt Nam, hệ thống điện mặt trời mái nhà phải tuân thủ nhiều tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật nhằm bảo đảm an toàn, chất lượng và khả năng hòa lưới ổn định. Trong đó, QCVN QTĐ 8:2022/BCT là quy chuẩn quan trọng nhất, quy định các yêu cầu kỹ thuật đối với thiết kế, lắp đặt và vận hành hệ thống PV áp mái. Về tiêu chuẩn, TCVN 6396:2018 đưa ra các yêu cầu chung về thiết kế và lắp đặt tấm pin, trong khi TCVN 7447-7-712:2015 quy định chi tiết các yêu cầu đối với hệ thống điện quang năng, từ dây dẫn, bộ hòa lưới đến thiết bị bảo vệ. Ngoài ra, hệ thống còn phải tuân thủ QCVN 01:2020/BCT về an toàn điện và các quy định phòng cháy chữa cháy đối với công trình có lắp đặt tấm pin trên mái. Việc áp dụng đồng bộ các tiêu chuẩn này giúp giảm thiểu rủi ro cháy nổ, đảm bảo hiệu suất vận hành và là cơ sở để cơ quan quản lý kiểm tra, đánh giá khi nghiệm thu hoặc xử phạt vi phạm.

Theo các chuyên gia năng lượng, việc xây dựng khung pháp lý rõ ràng là cần thiết trong bối cảnh thị trường điện mặt trời mái nhà đang phát triển mạnh. Nếu không quản lý đúng cách, nguồn điện phân tán quy mô lớn có thể tạo áp lực lên hệ thống vận hành, ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn cung cấp điện. Đồng thời, chuẩn mực kỹ thuật rõ ràng sẽ giúp người dân lựa chọn thiết bị đạt chuẩn, tránh tình trạng lắp đặt theo phong trào hoặc sử dụng thiết bị kém chất lượng.

 Bảo Linh