Yến huyết - cẩn trọng khi mua kẻo 'dính' hàng giả

Tổ yến được biết đến là loại thực phẩm giá trị dinh dưỡng cao, tốt cho sức khoẻ, đồng thời có giá trị lớn về kinh tế. Do đó, nhiều thương lái đã nhân cơ hội để kinh doanh các loại yến giả, yến kém chất lượng như yến trắng nhuộm thành huyết yến (bởi yến huyết có giá trị cao gấp 2-3 lần yến trắng), yến độn, yến làm bằng tinh bột,… 

Yến huyết có chất dinh dưỡng cao hơn hẳn yến trắng thông thường do tổ được làm trên vách đá có nhiều khoáng chất. Những khoáng chất này ngấm vào tổ yến cho ra màu đỏ nên được gọi là yến huyết. Trong yến huyết có chất Aspartic acid giúp sản sinh ra globutin kháng thể và tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể con người, giúp cơ thể chống lại được những tác động xấu từ môi trường.

Hoạt chất Aspartic acid, serine, glutamic acid… trong yến sào huyết có khả năng tái tạo năng lượng cho tế bào, tăng cường hoạt động của hệ thần kinh, tăng cường trí nhớ, giúp đầu óc minh mẫn, tỉnh táo, tốt cho những người làm việc lao động trí óc mệt mỏi, căng thẳng, người chịu nhiều áp lực tinh thần, người già, người suy nhược.

Hoạt chất Threonine có trong yến huyết giúp kích thích tiêu hóa, tăng cường khả năng hấp thu các chất dinh dưỡng. Đặc biệt là với người kém ăn, tiêu hóa kém, người già, trẻ em suy dinh dưỡng… Hoạt chất Alanine, proline, serine… giúp phát triển cơ bắp, giảm các triệu chứng nhức mỏi tay chân, nhức xương khớp ở người già, giúp tăng chiều cao ở trẻ nhỏ, mang đến hệ xương khớp chắc khỏe.

Thành phần collagen trong yến huyết còn giúp làm đẹp da, chống lão hóa hiệu quả, giảm thâm nám, làm mờ vết nhăn mang đến làn da trẻ khỏe. Sử dụng yến thường xuyên còn giúp mang đến sức khỏe dẻo dai, cơ thể eo thon, cân đối. Do yến huyết hiếm nhưng lại mang giá trị lớn nên giá rất cao, khoảng 28 triệu đồng/lạng (100 g), trong khi trên thị trường thì đầy rẫy nên giới chuyên môn cho rằng đa số là yến huyết giả.

Thị trường tổ yến lâu nay được xem là vàng thau lẫn lộn, giá cả như mê hồn trận. Buôn bán tổ yến được đánh giá là ngành siêu lợi nhuận nên người bán mặt hàng này không chỉ xuất hiện nhiều ở các thành phố lớn mà còn tràn về các tỉnh.

Theo người trong nghề, tổ yến có màu khác nhau là do lỗi kỹ thuật. Cụ thể, nhà nuôi yến sử dụng vật liệu gỗ bạch tùng thì tổ màu vàng, cam hoặc hồng. Tổ yến tại các vị trí có đóng đinh vít bằng kim loại lâu ngày gỉ sét nhiễm vào nên có màu đỏ. Ngoài ra, còn do nhà nuôi chim yến có độ ẩm cao hoặc nhà quá kín kết hợp phân chim tồn nhiều (phân yến có chứa nitrit) tác động đến tổ làm nhiễm màu. Nhiều nhà nuôi yến thừa nhận khi mang những tổ yến nhiễm màu này đi kiểm nghiệm thì kết quả hàm lượng nitrit vượt nhiều lần hàm lượng cho phép trong thực phẩm. 

Trước đó, cơ quan Giám sát kỹ thuật và Chất lượng tỉnh Triết Giang, Trung Quốc đã phát hiện lượng Nitrit quá mức cho phép trong những tổ yến huyết tại ít nhất 491 đại lý tổ yến. Mức Nitrit trung bình là 4.400 mg/kg, vượt hơn 6.000\% ngưỡng an toàn. Lập tức, nhà chức trách đã triển khai đợt kiểm tra độc hại của yến huyết tại nhiều tỉnh thành trên toàn Trung Quốc. Lượng yến huyết nhiễm độc Nitrit cao ở Trung Quốc được nhập từ Malaysia. Đây cũng là thị trường cung cấp yến nhập chính cho Việt Nam.

Ngoài ra, lợi dụng lỗi kỹ thuật, không ít nhà nuôi yến cố tình làm cho tổ yến có màu đỏ để bán với giá cao. Để có được yến huyết như vậy, người nuôi chỉ cần lấy phân chim yến pha với nước khuấy đều rồi quét xung quanh chân tổ. Sau 3 tháng, tổ đã được quét nước phân yến sẽ có màu đỏ như yến huyết thật.

Giới kinh doanh còn có cách làm giả tổ yến huyết khá đơn giản là sử dụng phân chim yến hòa với nước cho vào thùng xốp, phía trên đặt một cái vỉ rồi xếp tổ yến lên, đậy kín lại. Sau 3-4 tháng, những tổ yến này sẽ có màu đỏ. Ngoài ra, người bán còn sử dụng phẩm màu để ngâm hoặc phun lên tổ yến.

Cách làm này rất dễ bị phát hiện nên gần như không còn được sử dụng vì khi người mua ngâm tổ yến vào nước để làm sạch hoặc sau khi nấu, phẩm màu sẽ lan ra nước bên ngoài. Yến huyết giả còn được làm từ nguồn nhập ở Malaysia do giá rẻ hơn hàng trong nước khá nhiều.

Với cách làm như đã nêu, người trong nghề cũng khó phân biệt được tổ yến huyết thật với hàng giả. Vì thế, người tiêu dùng càng không thể phân biệt. Do đó, khi mua yến huyết nên chọn nơi có thương hiệu, nhà sản xuất uy tín, có giấy chứng nhận, kiểm nghiệm sản phẩm để hạn chế mua nhầm hàng giả. Ngoài ra, tổ yến kém chất lượng từ Malaysia được nhập về Việt Nam khá nhiều. Nguồn yến từ Malaysia phần lớn là chân tổ, hàng vỡ vụn. Do nước này xuất khẩu yến chủ yếu sang Trung Quốc, trong khi người tiêu dùng ở đây lại không ăn phần chân tổ. Giá yến nhập từ Malaysia hiện khoảng 17-18 triệu đồng/kg (năm ngoái 12-13 triệu đồng/kg) do năm nay Trung Quốc tiêu thụ mạnh mặt hàng này. Tại Việt Nam, giá yến bán ở các nhà nuôi đang từ 22-23 triệu đồng/kg, năm ngoái chỉ 15-16 triệu đồng/kg.

An Dương (T/h)