CPI 6 tháng cuối và cả năm 2025: Một số nhận định và đánh giá

Sáu tháng đầu năm 2025, mặc dù nền kinh tế còn đang bị tác động ảnh hưởng lớn và chưa được phục hồi từ sau đại dịch Covid, chiến tranh thương mại Mỹ - Trung chưa được dàn xếp ổn thỏa, xung đột Nga – Ukraina và xung đột địa chính trị ở một số nơi chưa kết thúc, song một số sự kiện lớn xảy ra tiếp tục làm gia tăng bất ổn cho quá trình phát triển của thế giới như: chiến tranh Israen – Iran, sự chia rẽ trong hợp tác và phát triển kinh tế giữa các nước lớn… Trong đó, sự kiện có tác động lớn nhất làm xáo trộn những trật tự truyền thống được xây dựng và duy trì với thời gian khá dài trong tiến trình phát triển kinh tế, nằm ngoài mọi dự báo của các chuyên gia và tổ chức trên thế giới, đó chính là việc Chính phủ Mỹ thực hiện chính sách thuế quan mới, rất cao đối với mỗi quốc gia còn lại, tùy thuộc vào tình trạng thâm hụt thương mại với Mỹ.

Đối với Việt Nam, năm 2025 vẫn có lợi thế hơn so với nhiều nước do duy trì được sự ổn định về chính trị - xã hội, mức độ tăng trưởng kinh tế khá cao, kinh tế vĩ mô tương đối tốt nên kết quả về phát triển kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm đạt được là khả quan, thể hiện rõ trong các chỉ tiêu: tăng trưởng kinh tế với mức cao, thặng dự thương mại với nước ngoài, thu ngân sách Nhà nước khá cao so dự toán và chỉ số giá tiêu dùng trong phạm vi kiểm soát.

Sáu tháng đầu năm 2025, theo số liệu của Cục Thống kê, Bộ Tài chính, chỉ số giá tiêu dùng bình quân các tháng biến động vẫn theo xu hướng như của các năm 2023 và 2024 không có đột biến. Cụ thể, những tháng đầu năm, thời gian trùng với tết nguyên đán thì chỉ số giá tiêu dùng tăng cao, sau đó giảm dần cho những tháng còn lại của quý I và sau đó bắt đầu tăng trở lại vào đầu quý II.

Biểu đồ 1. Mức biến động CPI các tháng so tháng trước - Đơn vị: %

Nguồn: Cục Thống kê, Bộ Tài chính

Số liệu thống kê cũng chỉ rõ, từ tháng 3 đến tháng 6 năm 2025, mức tăng chỉ số giá tiêu dùng có cao hơn so với các tháng của năm 2023 và 2024. Đặc biệt, tháng 6 năm 2025 mức tăng là 0,48 điểm %, cao hơn mức 0,17% của năm 2024 và 0,27% của năm 2023.

Cũng theo số liệu của Cục Thống kê, Bộ Tài chính, chỉ số giá tiêu dùng bình quân 6 tháng so cùng kỳ năm trước cho thấy, năm 2025 mức tăng chỉ số giá tiêu dùng là 3,27%, trong khi đó mức tăng của các năm 2023 và 2024 là 3,29% và 4,08%.

Biểu đồ số 2. CPI bình quân 6 tháng so cùng kỳ năm trước và tăng trưởng kinh tế - Đơn vị: %

Nguồn: Cục Thống kê, Bộ Tài chính

Số liệu trên biểu đồ cũng cho thấy, CPI bình quân 6 tháng đầu năm 2025 có mức tăng thấp hơn các năm 2023 và 2024, trong khi đó thì GDP 6 tháng đầu năm 2025 lại có mức tăng là 7,52%, cao hơn nhiều so với 3,91% của năm 2023 và 6,64% năm 2024. Thực trạng này có thể nhận xét là công tác quản lý giá cả, thị trường năm 2025 đã và đang thực hiện có hiệu quả và tốt hơn so với các năm trước đó.

Từ góc độ khác, xem xét chỉ số giá tiêu dùng tháng 6 so tháng 12 năm trước cho thấy: mặt bằng giá tháng 6 năm 2025 so với tháng 12 năm trước đã tăng đáng kể so với cùng kỳ các năm trước.

Biểu đồ số 3. CPI tháng 6 so tháng 12 năm trước và tăng trưởng kinh tế - Đơn vị: %

Nguồn: Cục Thống kê, Bộ Tài chính

Số liệu trên biểu đồ cho thấy, tới tháng 6 năm 2025, chỉ số giá tiêu dùng đã tăng tới 2,02% so với tháng 12 năm 2024, cao hơn các mức 1,40% năm 2024 và 0,67% năm 2023. Số liệu này có vẻ đã phản ánh đúng hơn về mặt bằng giá tiêu dùng tại thời điểm này và cũng phù hợp hơn với thực tiễn triển khai thực hiện các chính sách của Chính phủ 6 tháng đầu năm nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng cao trong năm nay.

Một số yếu tố tác động tới tăng chỉ số giá tiêu dùng từ góc độ của toàn bộ nền kinh tế có thể kể tới là:

1. Vốn đầu tư thực hiện toàn xã hội trong năm cao hơn các năm trước. Sáu tháng đầu năm 2025 vốn đầu tư thực hiện toàn xã hội theo giá hiện hành ước đạt 1.591,9 nghìn tỷ đồng, tăng 9,8% so với cùng kỳ năm trước, cao hơn nhiều mức tăng 6,6% cùng kỳ sáu tháng năm 2024;

2. Về tiền tệ - tín dụng. Tính đến thời điểm 26/6/2025, tổng phương tiện thanh toán tăng 7,09% so với cuối năm 2024 (cùng thời điểm năm trước tăng 2,48%); huy động vốn của các tổ chức tín dụng tăng 6,11% (cùng thời điểm năm trước tăng 1,82%); tăng trưởng tín dụng của nền kinh tế đạt 8,30% (cùng thời điểm năm trước tăng 4,85%).

3. Thị trường ngoại tệ: Đến ngày 30/6/2025, tỷ giá trung tâm ở mức 25.052 VNĐ/USD, tăng 2,95% so với thời điểm cuối năm 2024. Tỷ giá niêm yết mua - bán của Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương ở mức 25.880 26.270 VNĐ/USD, tăng 2,61%-2,81% so với cuối năm 2024. Bình quân 6 tháng đầu năm 2025 tỷ giá tăng 3,3%.

Như vậy, với các thông tin và số liệu thống kê cho thấy, cung tiền trong 6 tháng đầu năm 2025 vào nền kinh tế là cao hơn so với các năm trước, tỷ giá cũng tăng là nguyên nhân quan trọng đẩy CPI tăng lên.

Một số yếu tố tác động tới tăng chỉ số giá tiêu dùng bình quân sáu tháng đầu năm nay so với cùng kỳ năm trước, phân tích theo nhóm sản phẩm hàng hóa, dịch vụ. Theo số liệu của Cục Thống kê, Bộ Tài chính, một số nhóm sản phẩm, dịch vụ có biến động nhiều về giá và tác động tới việc tăng 3,27% so với bình quân cùng kỳ năm 2024 chủ yếu là:

- Chỉ số giá nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 3,69%, tác động làm CPI chung tăng 1,24 điểm phần trăm.

- Chỉ số giá nhóm nhà ở, điện nước, chất đốt và vật liệu xây dựng tăng 5,73%, làm CPI chung tăng 1,08 điểm phần trăm do giá nhà ở thuê và giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở tăng.

- Chỉ số giá nhóm thuốc và dịch vụ y tế tăng 13,87%, làm CPI chung tăng 0,75 điểm phần trăm do giá dịch vụ y tế được điều chỉnh theo.

Như vậy, những yếu tố quan trọng tác động làm tăng mặt bằng giá đến từ giá lương thực, thực phẩm; giá nhiên liệu, vật liệu xây dựng; giá cho thuê mặt bằng; giá thuốc chữa bệnh và dịch vụ y tế.

Một số nhận định và đánh giá về chỉ số giá tiêu dùng 6 tháng cuối và cả năm 2025

- Tình hình kinh tế - chính trị - xã hội thế giới năm 2025 sẽ tiếp tục có những diễn biến phức tạp và khó dự báo. Xung đột địa chính trị chưa thể chấm dứt, bất đồng về lợi ích kinh tế và chia rẽ giữa các quốc gia chưa thể sớm giải quyết. Đặc biệt, chính sách thuế quan bất định của Mỹ sẽ tiếp tục gây tác động rất lớn làm đảo lộn trật tự và phá vỡ các nguyên tắc về hội nhập và hợp tác quốc tế. Sự hỗn loạn trong hoạt động đầu tư và thương mại quốc tế sẽ tác động tiêu cực tới tăng trưởng kinh tế và lạm phát của cả thế giới và điều đó cũng sẽ tác động tới thị trường giá cả của Việt Nam.

- Thỏa thuận về thuế quan của Việt Nam và Mỹ về nguyên tắc đã được hai bên chấp thuận, song để triển khai thực hiện chắc chắn sẽ còn nhiều vấn đề và đó sẽ là những rủi ro cho Việt nam, khi xuất khẩu hàng hóa với thị trường Mỹ chiếm tới trên 30% tổng doanh số xuất khẩu. Nếu chỉ tiêu xuất khẩu gặp khó khăn thì tồn kho sẽ tăng làm tăng chi phí, doanh thu xuất khẩu thấp sẽ tác động tới tăng tỷ giá và tăng áp lực tới CPI.

- Việt Nam sẽ phải nhập khẩu hàng hóa của Mỹ nhiều hơn theo thỏa thuận hai bên với giá cao hơn sẽ làm tăng chi phí sản xuất và tăng giá bán sản phẩm hàng hóa do Việt Nam sản xuất và bán ra.

- Đầu tư công năm 2025 cao hơn các năm trước và 6 tháng đầu năm 2025 mới giải ngân được trên 30%, do vậy trong 6 tháng cuối năm số vốn đầu tư cần giải ngân tiếp sẽ lớn hơn rất nhiều làm tăng cung tiền cho nền kinh tế. Ngoài ra, việc khởi công nhiều dự án mới với số vốn lớn sẽ tiếp tục được thực hiện và điều đó cũng có khả năng làm tăng CPI.

- Tăng trưởng tín dụng lớn hơn để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao (8%) cũng sẽ làm tăng mức cung tiền và gây áp lực cho tăng lạm phát.

- Chi tiêu cho các cán bộ nghỉ việc từ xắp xếp tổ chức lại bộ máy hành chính nhà nước, chi cho hoạt động của bộ máy mới phát sinh chưa dự kiến được từ trước… cũng sẽ tác động tới tăng giá sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ.

- Giá nhà đất vẫn có xu hướng tăng do các địa phương tiếp tục thực hiện điều chỉnh tăng theo Luật Đất đai mới, đặc biệt là giá đất tăng theo sát với biến động của thị trường cũng tác động tới CPI.

Như vậy, áp lực tăng giá cả sản phẩm hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng những tháng cuối năm 2025 là khá lớn, song với những kinh nghiệm trong công tác quản lý giá những năm qua, mục tiêu về lạm phát năm 2025 (trong khoảng 4-4,5%) của Chính phủ có thể sẽ vẫn đạt được.

TS. Nguyễn Ngọc Tuyến - nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính