Sửa đổi Luật Quản lý Thuế: Dung hòa giữa mục tiêu quản lý và yêu cầu cải cách thủ tục hành chính

Ông Đặng Ngọc Minh, Phó Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết, dự thảo luật được xây dựng trong bối cảnh kinh tế - xã hội đòi hỏi minh bạch, bình đẳng về nghĩa vụ thuế và thích ứng với số hóa giao dịch. Luật mới gồm 9 chương, 53 điều, bổ sung nhiều quy định về phân nhóm người nộp thuế theo mức độ tuân thủ, quản lý rủi ro, ứng dụng công nghệ trong kê khai, nộp thuế, quản lý hóa đơn điện tử.

Điểm nhấn của dự thảo là cải cách triệt để công tác quản lý thuế để chuyển đổi mô hình quản lý thuế từ “quản lý theo chức năng” sang “quản lý theo đối tượng kết hợp chức năng”. Tái thiết kế quy trình quản lý thuế phù hợp với chuyển đổi mô hình quản lý và tái cấu trúc xây dựng hệ thống công nghệ thông tin nhằm đảm bảo ứng dụng công nghệ thông tin đồng bộ, hiện đại, hiệu quả, tích hợp, xử lý dữ liệu tự động.

Đồng thời, cơ quan thuế sẽ tiếp tục hoàn thiện quy định về quản lý rủi ro xuyên suốt có hệ thống trong tất cả nghiệp vụ quản lý thuế; quản lý đối với chống chuyển giá; hoạt động kinh doanh trên kinh tế số, kinh tế chia sẻ, sản xuất thông minh, giao dịch xuyên biên giới; hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sau khi xóa bỏ hình thức khoán thuế; việc trao đổi, cung cấp thông tin của người nộp thuế giữa cơ quan thuế với các cơ quan có liên quan.

"Đặc biệt, dự thảo nhấn mạnh nguyên tắc công khai, minh bạch, lấy người nộp thuế làm trung tâm phục vụ, đồng thời nghiêm cấm các hành vi gian lận hóa đơn, sử dụng phần mềm trái phép để tạo lập hóa đơn điện tử nhằm trục lợi", ông Minh cho hay.

Ông Đặng Ngọc Minh, Phó Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính).

Theo quy định hiện hành, hóa đơn điện tử phải được xuất ngay tại thời điểm phát sinh giao dịch. Tuy nhiên, ông Phan Vũ Hoàng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Tư vấn thuế cho rằng quy định này cần linh hoạt hơn.

“Có những doanh nghiệp thương mại điện tử phát sinh tới hàng trăm giao dịch mỗi ngày. Nếu mỗi lần đều phải lập hóa đơn, khối lượng công việc sẽ quá tải, tạo thêm gánh nặng hành chính thay vì hỗ trợ số hóa", ông Hoàng phân tích và đề nghị cho phép áp dụng cơ chế xuất hóa đơn theo kỳ.

Đồng tình với quan điểm trên, bà Đoàn Lê Duy Uyên – đại diện Công ty TNHH Grap Việt Nam cho biết, với đặc thù khối lượng giao dịch lớn, việc đối soát số liệu hàng tháng mới phản ánh đầy đủ, chính xác tình hình kinh doanh. Do đó, cho phép xuất hóa đơn theo kỳ không chỉ giúp doanh nghiệp vận hành thuận lợi hơn mà còn hỗ trợ cơ quan thuế giảm tải trong khâu tiếp nhận và xử lý dữ liệu.

Dự thảo Luật Quản lý thuế cũng quy định rõ hơn về kỳ tính thuế, có thể theo tháng, quý, năm hoặc lần phát sinh; đồng thời mở rộng phạm vi quản lý thuế sang thương mại điện tử, kinh tế số, giao dịch xuyên biên giới. Đây là bước tiến để Việt Nam tiệm cận thông lệ quốc tế, song các chuyên gia cảnh báo nếu quy định cứng nhắc, chi phí tuân thủ của doanh nghiệp sẽ tăng cao, đi ngược lại tinh thần cải cách thủ tục thuế mà luật hướng đến.

Toàn cảnh hội thảo.

Nhìn từ góc độ quản lý, việc xuất hóa đơn điện tử theo kỳ vừa giúp giảm gánh nặng cho doanh nghiệp, vừa tạo điều kiện để cơ quan thuế tập trung nguồn lực vào quản lý rủi ro, kiểm soát vi phạm. Nhưng để đảm bảo công bằng, minh bạch, cơ chế này cần được quy định chặt chẽ, có tiêu chí phân loại rõ ràng, tránh bị lợi dụng để trốn thuế, gian lận hoặc trì hoãn nghĩa vụ nộp thuế.

Hội thảo cũng ghi nhận sự đồng thuận cao ở điểm: luật sửa đổi phải dung hòa giữa mục tiêu quản lý chặt chẽ và yêu cầu cải cách thủ tục. Nếu không những bất cập về thủ tục hóa đơn có thể trở thành rào cản lớn đối với hoạt động kinh doanh, đi ngược lại chủ trương xây dựng môi trường đầu tư minh bạch, thuận lợi và bình đẳng.

Thanh Hiền