AI và công nghệ số: Chìa khóa giúp doanh nghiệp biến năng suất chất lượng thành lợi thế cạnh tranh

Trong thời đại số hóa và chuyển đổi số, công nghiệp 4.0, máy móc, công nghệ và dữ liệu không còn là công cụ hỗ trợ phụ nữa mà đã trở thành nhân tố chiến lược giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm – dịch vụ và tạo lợi thế cạnh tranh rõ rệt.

Tại Việt Nam, nghiên cứu gần đây của Amazon Web Services (AWS) của Mỹ cho thấy khoảng 18% doanh nghiệp đã áp dụng ít nhất một giải pháp AI, tăng từ 13% năm trước, với tốc độ tăng trưởng khoảng 39%. Trong số đó, 61% doanh nghiệp báo cáo doanh thu tăng trung bình 16%, và 58% tiết kiệm chi phí khoảng 20%. Tuy nhiên, chỉ khoảng 9% doanh nghiệp đạt mức “chuyển đổi toàn diện”, biến AI thành lõi vật liệu kinh doanh và sản phẩm.

Trong sản xuất – chế biến, AI được xem là “công cụ tăng trưởng quan trọng”. Các nhà sản xuất Việt Nam kỳ vọng AI sẽ thúc đẩy tăng trưởng chung đến năm 2029, trong khi chính phủ và doanh nghiệp đang đẩy mạnh chuyển đổi số để nâng năng suất lao động lên khoảng 7,5%/năm. Các doanh nghiệp bán lẻ và tiêu dùng đã ứng dụng AI để cá nhân hóa hành trình khách hàng, quảng cáo nhắm đúng đối tượng, nâng cao tỷ lệ tương tác và doanh số.

Các công cụ quản lý chất lượng và cải tiến như LEAN, TQM, TPM giờ đây kết hợp với dữ liệu lớn và AI giúp tối ưu chuỗi cung ứng, vận hành tinh gọn, giảm tồn kho, nâng cao chất lượng sản phẩm và đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Đây là hướng đi mà nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang tích cực áp dụng.

Điển hình, trong ngành ngân hàng, ông Nguyễn Quốc Hùng – Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam từng khẳng định, ngân hàng số đang bước sang giai đoạn “vận hành bằng AI”, biến AI thành năng lực tổ chức để bứt phá về năng suất, chất lượng dịch vụ và năng lực cạnh tranh. Trên thực tế, các ngân hàng đã ứng dụng chatbot, eKYC, phân tích dự đoán hành vi khách hàng và phát hiện gian lận theo thời gian thực, từ đó giảm chi phí vận hành, tăng doanh thu và nâng cao trải nghiệm khách hàng.

Ông Nguyễn Quốc Hùng nhấn mạnh, ngành ngân hàng đã đi qua những chặng đường quan trọng từ số hóa kênh giao dịch, hiện đại hóa hệ thống lõi, đến kết nối mở với hệ sinh thái. Giờ đây, bước sang hành trình “vận hành bằng AI”, ngân hàng có thể đạt bốn giá trị cốt lõi đó là tăng trưởng chất lượng, vận hành tinh gọn, quản trị rủi ro, và xây dựng niềm tin, tuân thủ. Với dân số trẻ, mức độ sử dụng di động cao, tinh thần đón nhận công nghệ mạnh mẽ và quyết tâm số hóa từ Chính phủ, ngành ngân hàng Việt Nam có nhiều tiềm năng để biến AI thành năng lực chiến lược cạnh tranh trong khu vực

Những bước tiến của ngành ngân hàng cho thấy sức mạnh của công nghệ trong nâng cao năng suất và chất lượng dịch vụ. Trên thực tế, tinh thần đó cũng đang lan tỏa mạnh mẽ sang nhiều doanh nghiệp sản xuất- thương mại khác– nơi các mô hình quản trị thông minh và tự động hóa được ứng dụng ngày càng sâu rộng.

Tại Honda Trading Vietnam – công ty thương mại linh kiện, vật tư, phụ tùng ô tô đã triển khai dự án chuyển đổi số lớn cùng ABeam Consulting Vietnam, áp dụng RPA, OCR, Low‑Code Development và Business Intelligence. Kết quả là thời gian nhập liệu, xử lý hóa đơn và nghiệp vụ thủ công được rút ngắn; nhân viên được giải phóng khỏi các công việc lặp lại, nâng cao hiệu suất làm việc, giảm sai sót và chi phí vận hành. Honda Trading minh chứng rằng ứng dụng công nghệ số không chỉ đổi mới quản lý mà còn nâng cao năng suất và chất lượng, đúng xu hướng mà nhiều doanh nghiệp Việt hướng tới.

Hay Vinamilk, doanh nghiệp hàng đầu ngành sữa, cũng là ví dụ điển hình triển khai workplace digital transformation, nâng cao môi trường làm việc số hóa, giúp nhân viên làm việc hiệu quả hơn, đặc biệt trong bối cảnh COVID‑19. Việc số hóa quản lý và thay đổi phương thức vận hành giúp cải thiện quy trình, nhân sự và sản phẩm, tạo nền tảng vững chắc trước khi ứng dụng AI toàn diện.

Không chỉ dừng ở cấp doanh nghiệp, làn sóng chuyển đổi số còn lan tới các tỉnh, thành – nơi chính quyền địa phương đang nỗ lực đưa công nghệ vào quản lý, sản xuất và dịch vụ công. Tại tỉnh Thanh Hóa đã tích cực nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm của doanh nghiệp thông qua phổ biến hệ thống quản lý chất lượng quốc tế và công cụ cải tiến như ISO 9000, ISO 14000, LEAN, TPM, TQM. Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh triển khai nhiều dự án hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, số hóa dữ liệu và nâng cao nhận thức về vai trò năng suất – chất lượng. Nhờ đó, nhiều doanh nghiệp chuyển từ sản xuất số lượng sang sản xuất chất lượng, đầu tư quản lý hiện đại và mở rộng thị trường.

Tương tự, thành phố Đà Nẵng được ghi nhận là một trong những địa phương đi đầu về chuyển đổi số. Địa phương đã xây dựng “Trung tâm điều hành thông minh (IOC)” với các mô‑đun tích hợp để giám sát và điều hành các lĩnh vực kinh tế‑xã hội, giáo dục và an ninh mạng. Thành phố đã triển khai đồng bộ từ nâng cấp hạ tầng số, phát triển chính sách, liên kết bộ ngành để đưa số hóa vào hoạt động của doanh nghiệp, chính quyền và cộng đồng. Mục tiêu đến năm 2030 là trở thành một trong 20 tỉnh, thành phố có mức độ chuyển đổi số cao nhất Việt Nam.

Những ví dụ trên cho thấy, AI và công nghệ số đang trở thành năng lực cạnh tranh chiến lược. Khi doanh nghiệp biết tích hợp công nghệ vào quản trị, vận hành và sản xuất, năng suất và chất lượng sản phẩm tăng, mở ra cơ hội bứt phá trên thị trường, nâng cao trải nghiệm khách hàng và lợi thế cạnh tranh.

Chính phủ Việt Nam cũng đang thúc đẩy các chương trình quốc gia hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm đến năm 2030. Với doanh nghiệp tiên phong áp dụng AI và công nghệ số, mục tiêu này không chỉ cải thiện hiệu quả sản xuất mà còn mở ra cánh cửa kết nối thị trường quốc tế, nâng cao thương hiệu và xây dựng nền tảng kinh doanh bền vững giúp Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu nâng cao chất lượng nguồn lực quốc gia trong kỷ nguyên 4.0.

An Dương