Sử dụng mỹ phẩm chứa corticoid thường xuyên có thể khiến da tổn thương nặng, khó phục hồi

Trắng nhanh nhờ corticoid, tổn thương da âm thầm tích lũy

Corticoid là nhóm hoạt chất kháng viêm mạnh, thường được sử dụng trong điều trị các bệnh lý như hô hấp, tiêu hóa, cơ xương khớp, thần kinh và da liễu. Trong chuyên khoa da, corticoid được chỉ định điều trị viêm da, chàm, vảy nến, dị ứng… giúp giảm viêm nhanh và cải thiện triệu chứng rõ rệt. Tuy nhiên, khi bị lạm dụng hoặc sử dụng không đúng chỉ định, corticoid có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng cho làn da.

Hiện nay, nhiều loại mỹ phẩm làm trắng, trị mụn, trị nám không rõ nguồn gốc được trộn corticoid và quảng cáo rầm rộ với hiệu quả “cấp tốc”. BS.CKI Quách Thị Bích Vân, chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, corticoid là “con dao hai lưỡi”. Nếu không được bác sĩ chỉ định và theo dõi, da rất dễ bị lệ thuộc corticoid, khiến người dùng phải sử dụng liên tục và đối mặt với những tổn thương nặng nề, khó phục hồi.

Chỉ trong hai tuần cuối tháng 11, bệnh viện ghi nhận số ca tổn thương da liên quan đến mỹ phẩm chứa corticoid tăng gần gấp đôi, trung bình khoảng 20 bệnh nhân mỗi ngày. Phần lớn là nữ giới, đến khám trong tình trạng da đỏ rát, ngứa, sạm đen, giãn mạch hoặc bùng phát mụn sau khi dùng các sản phẩm làm trắng, trị nám được quảng cáo trên mạng.

Mỹ phẩm chứa corticoid tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho làn da. Ảnh minh họa

Theo bác sĩ Vân, corticoid giúp giảm viêm và ức chế miễn dịch nên làm mụn xẹp nhanh, da bớt đỏ và sáng lên tức thì. Chính tác dụng này khiến người dùng lầm tưởng sản phẩm hiệu quả và an toàn. Tuy nhiên, đây chỉ là cải thiện tạm thời. Sau một thời gian sử dụng, da bắt đầu xuất hiện các dấu hiệu tổn thương như đỏ da kéo dài, teo mỏng, giãn mạch, nổi mụn li ti, tăng sắc tố và nám lan rộng.

Trường hợp chị Linh (26 tuổi) là một ví dụ điển hình. Chị mua bộ sản phẩm trị mụn, làm sáng da trên mạng với lời quảng cáo “hiệu quả nhanh”. Sau vài ngày, mụn giảm, da bớt ngứa. Đến tuần thứ hai, da trắng và mịn rõ rệt. Tuy nhiên, chỉ sau đó một tuần, hai má bắt đầu sạm loang, mụn viêm bùng phát diện rộng, da nóng rát và đỏ. Khi đến bệnh viện, chị được chẩn đoán viêm da tiếp xúc dị ứng do sử dụng mỹ phẩm chứa hoạt chất mạnh.

Tương tự, chị Hà (38 tuổi) sử dụng bộ sản phẩm trị nám được quảng cáo là “chiết xuất tự nhiên” suốt 2–3 năm. Ban đầu, da sáng hơn và nám mờ dần, nhưng sau đó da ngày càng mỏng, ngứa và xuất hiện nhiều mạch máu li ti. Bác sĩ đánh giá chị bị giãn mao mạch và tổn thương hàng rào bảo vệ da do lạm dụng hoạt chất mạnh kéo dài.

Theo bác sĩ Vân, khi ngưng sử dụng sản phẩm chứa corticoid, da thường xuất hiện phản ứng “bùng phát ngược” như ngứa, châm chích, đỏ rát hoặc mụn trứng cá bùng phát mạnh. Nhiều người vì lo sợ nên tiếp tục quay lại dùng sản phẩm, dẫn đến lệ thuộc corticoid. Ngay cả khi sử dụng liều thấp nhưng kéo dài, corticoid vẫn làm suy yếu hàng rào da, khiến tổn thương tích lũy và khó nhận biết sớm.

Một hậu quả nặng nề khác là sạm đen toàn mặt. Corticoid khiến da mỏng, nhạy cảm hơn với tia UV, kích thích tế bào sắc tố tăng sinh mạnh. Melanin kết hợp với tình trạng viêm mạn tính làm da sạm lan rộng, nám nặng hơn và rất khó phục hồi. Nhiều trường hợp da chuyển sang màu nâu xám gần như toàn bộ khuôn mặt.

Nhận diện sớm và điều trị đúng để tránh hậu quả lâu dài

Theo bác sĩ Vân, khi da bị nhiễm độc mỹ phẩm chứa corticoid, quá trình phục hồi hàng rào bảo vệ thường cần ít nhất 6–12 tuần. Việc cải thiện mụn và sắc tố có thể kéo dài nhiều tháng, thậm chí vài năm. Phác đồ điều trị ưu tiên ổn định da bằng thuốc bôi phục hồi, thuốc chống viêm hoặc kháng sinh nếu có bội nhiễm. Khi da ổn định, bác sĩ có thể kết hợp các phương pháp như laser, IPL hoặc điện di để xử lý sắc tố, giảm đỏ và hạn chế viêm.

Để phòng tránh rủi ro, người tiêu dùng được khuyến cáo không sử dụng mỹ phẩm trôi nổi, không rõ nguồn gốc, đặc biệt các sản phẩm làm trắng hay trị nám “cấp tốc”. Mỹ phẩm an toàn cần có bao bì rõ ràng, bảng thành phần đầy đủ, nguồn gốc minh bạch. Không có sản phẩm nào có thể làm trắng hay hết nám chỉ sau vài ngày mà không gây hại cho da.

Khi có dấu hiệu bất thường, người dùng nên ngưng sản phẩm và đến khám chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, mang theo mỹ phẩm đang sử dụng để bác sĩ đánh giá chính xác nguy cơ và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp. Làm đẹp là quá trình lâu dài, đòi hỏi sự kiên nhẫn và hiểu biết, thay vì chạy theo những lời quảng cáo “thần tốc” tiềm ẩn nhiều hệ lụy cho làn da.

Công ty Cổ phần Dược phẩm FPT Long Châu cho rằng, người tiêu dùng có thể nhận diện sớm các sản phẩm nghi ngờ chứa corticoid thông qua một số dấu hiệu bên ngoài. Các loại kem trộn thường có giá rẻ, bao bì sơ sài, thiếu thông tin về nhà sản xuất, thành phần, không có mã vạch hoặc chứng nhận của cơ quan chức năng. Chất kem thường đặc, sệt, không đồng nhất, dễ gây nhờn rít, bít tắc khi thoa lên da; màu sắc không đều, ngả vàng hoặc hồng và có mùi nồng, hơi hắc do chứa nhiều chất tẩy hoặc kim loại nặng.

Ngoài ra, khi cho kem vào nước và khuấy đều, nếu kem bám thành ly, chìm hẳn xuống đáy hoặc nổi thành từng mảng trên bề mặt đều là dấu hiệu sản phẩm chứa nhiều dầu khoáng, kim loại nặng hoặc chất tẩy độc hại. Với các sản phẩm kém chất lượng, khi mở nắp và để ngoài không khí qua đêm, bề mặt kem có thể xuất hiện hiện tượng tách nước. Long Châu khuyến cáo người tiêu dùng không tin vào các sản phẩm được quảng cáo làm trắng, hết mụn chỉ sau vài ngày và nên ưu tiên mỹ phẩm có nguồn gốc rõ ràng, bảng thành phần minh bạch để tránh nguy cơ tổn thương da lâu dài.

An Dương (T/h)