Áp dụng tiêu chuẩn chặt chẽ để đảm bảo an toàn hàng không

Vụ tai nạn Jeju Air và bài học từ quá khứ

Thảm kịch của Jeju Air là vụ tai nạn chết người đầu tiên kể từ khi hãng được thành lập vào năm 2005. Trước đó, Jeju Air từng được trang webAirlineRatings.com vinh danh là một trong những hãng hàng không giá rẻ tốt nhất thế giới năm 2024. Tuy nhiên, để đạt được danh tiếng này, không thể không nhắc đến hành trình cải cách đầy thách thức của ngành hàng không Hàn Quốc.

25 năm trước, Hàn Quốc từng là một quốc gia có danh tiếng không mấy tốt đẹp về an toàn hàng không. Vào cuối thập niên 1990, các cuộc điều tra đã chỉ ra rằng văn hóa cấp bậc trong buồng lái là một trong những nguyên nhân chính gây ra các vụ tai nạn chết người của Korean Air. Các cơ phó và kỹ sư chuyến bay thường ngần ngại trao đổi hoặc chỉ ra sai sót của cơ trưởng, dẫn đến những quyết định sai lầm nghiêm trọng.

Hiện trường vụ tai nạn máy bay tại Hàn Quốc sáng 29.12. Ảnh: Reuters

Để cải thiện, Hàn Quốc đã thuê chuyên gia từ các hãng hàng không lớn như Delta Air Lines để cải tổ toàn diện quy trình tuyển dụng và đào tạo. Các tiêu chuẩn mới nhấn mạnh vào trách nhiệm chung trong buồng lái, đồng thời hạn chế tuyển dụng cựu quân nhân không quân – những người thường khó thích nghi với tinh thần hợp tác.

Nỗ lực cải cách đã mang lại kết quả ấn tượng. Năm 2002, Korean Air khôi phục quan hệ đối tác với Delta và Air France. Đến năm 2008, hãng vượt qua các bài kiểm tra an toàn của Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO), trở thành một trong những hãng hàng không an toàn nhất thế giới.

Ngày nay, Korean Air là thành viên của liên minh SkyTeam với các tiêu chuẩn an toàn cao nhất. Jeju Air – dù là một hãng giá rẻ – cũng không nằm ngoài xu hướng này, với chiếc Boeing 737-800 đáng tin cậy làm trụ cột trong đội bay.

Ông Geoffrey Thomas, chuyên gia tại tạp chí Airline News, nhận định rằng các phi công có thể đã chịu áp lực lớn khi đối mặt với một chuỗi sự cố phức tạp, bao gồm va chạm với chim và hàng loạt hỏng hóc phát sinh. Ông cho rằng Hàn Quốc sẽ nhanh chóng điều tra và chia sẻ bài học từ vụ việc để cảnh báo cho các nhà khai thác khác sử dụng dòng máy bay tương tự.

Tiêu chuẩn an toàn hàng không Việt Nam

Từ năm 1997 đến nay, ngành hàng không dân dụng Việt Nam tự hào duy trì tuyệt đối an toàn bay, một thành tích đáng ghi nhận không chỉ trong khu vực mà còn trên phạm vi quốc tế. Năm 2019, Cục Hàng không Liên bang Hoa Kỳ (FAA) trao chứng chỉ CAT 1 - Đây là mức cao nhất trong hệ thống đánh giá đối với các quốc gia có năng lực an toàn hàng không đáp ứng các Tiêu chuẩn của ICAO, điều kiện bắt buộc để các hãng hàng không của Việt Nam được phép mở đường bay đến Hoa Kỳ. Quan trọng hơn, đó còn là sự công nhận của quốc tế về an toàn hàng không, khẳng định Việt Nam đã hội nhập thành công, đáp ứng đầy đủ các yêu cầu quốc tế, khẳng định vị thế, uy tín không chỉ của ngành Hàng không Việt Nam, của Bộ Giao thông vận tải mà của đất nước Việt Nam trên trường quốc tế.

Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam Đinh Việt Thắng khẳng định, an toàn hàng không được xác định là nhiệm vụ hàng đầu và cũng là nhiệm vụ sống còn. Bảo đảm an toàn hàng không đòi hỏi phải có giải pháp tổng thể, đồng bộ, trong đó xây dựng, hoàn thiện thể chế, bảo đảm nguồn nhân lực, phát triển cơ sở hạ tầng đáp ứng nhu cầu phát triển là 3 nội dung quan trọng cần được chú trọng và ưu tiên thực hiện.

Việc xây dựng và hoàn thiện thể chế, bao gồm tiếp tục sửa đổi, hoàn thiện Luật Hàng không dân dụng trên cơ sở tổng kết, đánh giá thực hiện, thường xuyên sửa đổi, cập nhật bổ sung các quy định về đảm bảo an toàn hàng không để đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn của ICAO, thông lệ quốc tế và thực tiễn quản lý của Việt Nam nhằm nâng cao công tác đảm bảo an toàn cũng như tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực thi, thực hiện; xây dựng, hoàn thiện và triển khai đồng bộ chương trình an toàn hàng không quốc gia (SSP), hệ thống quản lý an toàn (SMS) đối với các tổ chức hàng không, nâng cao năng lực giám sát an toàn đạt tiêu chuẩn của nhà chức trách hàng không.

Về bảo đảm nguồn nhân lực, bao gồm nguồn lực giám sát viên an toàn của nhà chức trách hàng không đáp ứng các tiêu chuẩn của ICAO; duy trì nguồn nhân lực nhân viên hàng không hoạt động trong các hãng hàng không, các tổ chức bảo dưỡng, tổ chức huấn luyện và các đơn vị trong ngành hàng không. Cơ quan quản lý cần xây dựng cơ chế khuyến khích nâng cao năng lực huấn luyện, đào tạo nguồn nhân lực hàng không của các tổ chức huấn luyện trong nước nhằm tự chủ, chủ động được các nguồn lực bảo đảm an toàn.

Về phát triển cơ sở hạ tầng, bao gồm quy hoạch, xây dựng sân bay để tránh tình trạng sân bay quá tải; quy hoạch và thực hiện các giải pháp, ứng dụng công nghệ mới để tối ưu quản lý vùng trời tránh tình trạng tắc nghẽn không lưu và tối ưu hoạt động bay,…

Duy Trinh (t/h)