TCVN 14478:2025 về kiểm định cầu đường bộ để đảm bảo an toàn

Việt Nam có mạng lưới giao thông đường bộ trải dài, cầu đường đóng vai trò huyết mạch kết nối các vùng, phục vụ vận tải, giao thương và sinh hoạt của người dân. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều cây cầu, đặc biệt là cầu treo ở vùng núi, các cầu qua sông nhỏ hoặc cầu dân sinh đang trong tình trạng xuống cấp nghiêm trọng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn lớn.

Tại tỉnh Kon Tum, theo ghi nhận hiện có hàng chục cầu treo bị hư hỏng nặng, mất an toàn nhưng chưa thể khắc phục ngay. Ở tỉnh Nghệ An, nhiều cầu treo lâu năm đã bị mục nát, lan can gãy, cáp treo han gỉ, nền đáy mố bị lún trong đó có sự cố sập cầu treo Kẻ Nính (xã Châu Hạnh, Quỳ Châu) dù may mắn chưa gây thiệt hại về người. Một số cây cầu bắc qua sông, mặc dù được cắm biển hạn chế trọng tải, vẫn bị các ô tô “liều lĩnh” vượt qua. Trên một cây cầu tại Nghệ An, dầm bị bong tróc, lộ cốt thép hoen gỉ, lan can “vá víu” bằng thanh sắt – cảnh tượng khiến người dân rùng mình mỗi lần đi qua. 

Tình trạng xuống cấp tại nhiều cây cầu tiềm ẩn nhiều rủi ro. Ảnh minh họa

Những sự cố trên cho thấy rõ việc kiểm định cầu một cách chưa đồng bộ, giám sát lỏng lẻo đang là “điểm yếu” trong quản lý hạ tầng. Có nơi kiểm định định kỳ chưa đầy đủ, có nơi kiểm định nhưng không ứng dụng công nghệ hiện đại để phát hiện các vấn đề ẩn dẫn đến nhiều cây cầu bị vận hành quá tuổi kỹ thuật, hoặc chịu tải vượt quá thông số an toàn. Khi cầu bị biến dạng, nứt, lệch hoặc hư hỏng gối, dầm, mố cầu, nếu không phát hiện kịp thời, có thể dẫn đến sập nhịp, gây tai nạn nghiêm trọng.

Nhằm khắc phục hạn chế đó, Bộ Xây dựng đã xây dựng TCVN 14478:2025 - Kiểm định cầu đường bộ, một tiêu chuẩn quốc gia mới quy định chi tiết yêu cầu, quy trình và phương pháp thực hiện công tác kiểm định. Tiêu chuẩn này hướng tới việc đồng bộ hóa quy trình kỹ thuật trong đánh giá tình trạng cầu, đảm bảo mọi hạng mục đều được kiểm tra từ kết cấu nhịp, mố trụ, dầm, lan can cho đến mặt cầu và thiết bị phụ trợ. Đặc biệt, TCVN 14478:2025 quy định rõ các cấp độ kiểm định gồm: kiểm định định kỳ, kiểm định đặc biệt và kiểm định sau sửa chữa, giúp cơ quan quản lý xác định kịp thời mức độ hư hại và đưa ra phương án xử lý phù hợp.

Tiêu chuẩn cũng nhấn mạnh vai trò của đội ngũ kiểm định viên – những người chịu trách nhiệm trực tiếp trong việc đánh giá chất lượng và an toàn công trình. Họ phải có đủ trình độ chuyên môn, kinh nghiệm thực tế, đồng thời tuân thủ quy trình kiểm định theo chuẩn quốc tế, bảo đảm tính khách quan và chính xác của kết quả. Ngoài ra, TCVN 14478:2025 còn yêu cầu sử dụng thiết bị đo, công nghệ hiện đại như quét laser, cảm biến tải trọng, drone khảo sát để tăng hiệu quả và độ tin cậy trong công tác đánh giá.

Việc áp dụng nghiêm túc TCVN 14478:2025 không chỉ giúp phát hiện sớm nguy cơ tiềm ẩn, kéo dài tuổi thọ công trình mà còn giảm thiểu rủi ro tai nạn giao thông, tiết kiệm chi phí bảo trì và sửa chữa. Với hệ thống cầu đường ngày càng dày đặc và chịu áp lực lớn từ phương tiện, tiêu chuẩn này được xem là “tấm lá chắn kỹ thuật” giúp đảm bảo an toàn hạ tầng, phục vụ bền vững cho phát triển kinh tế - xã hội.

An Dương