Bác sĩ cảnh báo thuốc tránh thai có thể gây huyết khối ở nữ giới

Chị N.T.T. (33 tuổi, Hà Nội) đến Bệnh viện Đa khoa Medlatec với lý do đau bắp chân hai bên. Cơn đau được mô tả là căng tức khi đứng lâu, đau tăng khi đi lại. Trước đó chị T. không gặp phải bất kỳ chấn thương nào.

Tại bệnh viện, khai thác tiền sử bệnh nhân cho biết, cách đây khoảng 1,5 tháng trước khi vào viện có sử dụng thuốc tránh thai, sử dụng liên tục trong vòng 1 tháng. Khoảng 3 tuần trước vào viện, bệnh nhân xuất hiện tình trạng đau bắp chân.

Bệnh nhân được bác sĩ chỉ định các kỹ thuật cận lâm sàng cần thiết phục vụ quá trình chẩn đoán. Trong đó, hình ảnh siêu âm mạch chi dưới phát hiện tình trạng huyết khối tĩnh mạch chày sau hai bên. Chị T. được chẩn đoán xác định huyết khối tĩnh mạch chày sau hai bên theo dõi do dùng thuốc tránh thai. Bác sĩ tiến hành kê đơn thuốc điều trị cho bệnh nhân và theo dõi sát sao tình hình sức khỏe.

Theo các bác sĩ Bệnh viện Medlatec, thuốc ngừa thai được sử dụng rộng rãi để ngăn ngừa mang thai hoặc điều chỉnh cân bằng nội tiết tố. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng hiệu quả ngừa thai của thuốc tránh thai đường uống có thể lên đến 93%. Chính vì thế đây là phương pháp ngừa thai được đa số chị em phụ nữ lựa chọn bởi hiệu quả ngừa thai cao và dễ sử dụng.

Thuốc tránh thai có thể mang đến những tác dụng phụ không mong muốn. Ảnh minh họa

Mặc dù có hiệu quả trong việc tránh thai và bổ sung nội tiết tố nhưng chúng cũng có liên quan đến một số tác dụng phụ ngoài ý muốn, mà đáng chú ý nhất là tăng nguy cơ hình thành huyết khối. Thành phần estrogen trong thuốc tránh thai có thể kích hoạt quá trình đông máu thông qua việc tăng nồng độ fibrinogen và prothrombin - những yếu tố thúc đẩy hình thành cục máu đông.

Đồng thời, estrogen cũng làm giảm protein S, một chất ức chế đông máu tự nhiên của cơ thể. Đối với những người mang đột biến gene Factor V Leiden, nguy cơ huyết khối khi dùng thuốc tránh thai có thể tăng gấp 20-30 lần. Kết quả nghiên cứu cho thấy phụ nữ dưới 35 tuổi, hút thuốc lá, thừa cân hoặc có tiền sử huyết khối, đột quỵ cần đặc biệt thận trọng khi sử dụng thuốc tránh thai.

ThS.BS Phạm Duy Hưng - Phó Khoa Nội, Bệnh viện Đa khoa Medlatec đưa ra lời cảnh báo, thuốc tránh thai có hiệu quả và giá trị không thể phủ nhận đối với cộng đồng. Tuy nhiên, theo các số liệu đã được thống kê chung tại các quốc gia, tỷ lệ thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch ở phụ nữ dùng thuốc tránh thai tăng gấp 3 - 6 lần so với người không dùng. Đáng chú ý, huyết khối xoang tĩnh mạch não có thể gây biến chứng đột quỵ chảy máu não, hoặc đột quỵ nhồi máu não, hoặc có thể kết hợp cả chảy máu, nhồi máu não. Nguy cơ này tăng cao hơn ở phụ nữ có hút thuốc lá, thừa cân, béo phì; tiền sử gia đình có người bị đột quỵ, huyết khối…

Do đó cần kiểm tra sức khỏe định kỳ; Tư vấn bác sĩ trước khi dùng thuốc tránh thai, đặc biệt nếu có yếu tố nguy cơ; Tầm soát đột biến gene nếu gia đình có tiền sử rối loạn đông máu; Duy trì lối sống lành mạnh, uống đủ nước và tránh nhịn ăn khi sử dụng thuốc tránh thai. Chị em cần chủ động thực hiện khám sức khỏe định kỳ trong thời gian sử dụng thuốc tránh thai. 

Các bác sĩ cũng khuyên thuốc tránh thai chỉ thực sự an toàn khi được sử dụng đúng cách và dưới sự theo dõi của bác sĩ. Vì vậy hãy lựa chọn phương pháp tránh thai phù hợp và kiểm tra sức khỏe định kỳ để phòng ngừa rủi ro. Bên cạnh thuốc tránh thai có thể cân nhắc các biện pháp như: đặt vòng tránh thai (IUD), cấy que tránh thai, triệt sản (đối với người không còn nhu cầu sinh con), bao cao su (biện pháp đơn giản, không nội tiết).

Bệnh viện Vinmec cũng lưu ý, thuốc tránh thai hàng ngày là một phương pháp ngừa thai phổ biến được nhiều cặp đôi lựa chọn để kiểm soát sinh sản. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể sử dụng loại thuốc này. Nữ giới có các yếu tố sau thường được khuyến cáo không nên sử dụng thuốc, bao gồm: Phụ nữ trên 35 tuổi hút thuốc. Người mắc các bệnh lý như huyết áp cao, tim mạch, đột quỵ, ung thư vú, hoặc có tiền sử huyết khối cần đặc biệt lưu ý. Ngoài ra, những trường hợp xuất huyết âm đạo bất thường, đau nửa đầu, tiểu đường, bệnh thận, bệnh võng mạc, bệnh thần kinh hoặc bệnh gan cũng không nên sử dụng thuốc tránh thai.

Mặc dù không có giờ uống thuốc tối ưu cho bất kỳ loại thuốc nào, nhưng uống vào một thời gian cố định mỗi ngày sẽ giúp mọi người tránh được tình trạng quên thuốc. Thời gian uống tốt nhất là buổi sáng, để nếu có quên thì vẫn có thể uống bù vào buổi chiều hoặc tối cùng ngày. Thuốc có thể uống trước hoặc sau bữa ăn và phải nuốt nguyên viên, dùng với đồ uống phù hợp.

Khi người dùng muốn điều chỉnh thời gian uống thuốc, người dùng nên thực hiện thay đổi vào lúc bắt đầu vỉ thuốc mới, đảm bảo rằng thời gian uống được đẩy lên sớm hơn và khoảng cách trì hoãn không quá 12 giờ.

Khi chúng ta đi du lịch quốc tế và có sự khác biệt múi giờ, tốt nhất là tiếp tục uống thuốc theo múi giờ ở quê nhà. Nếu điều này không khả thi, mọi người có thể điều chỉnh giờ uống thuốc, hãy uống sớm hơn so với thường lệ và không trễ quá 12 giờ.

Nếu chị em đang điều trị một bệnh lý khác hoặc đang sử dụng một số loại thuốc khác, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc tránh thai, vì một số loại thuốc sau đây khi dùng chung có thể gây tương tác, làm thay đổi hiệu quả của thuốc tránh thai: Thuốc điều trị lao (rifampicin), thuốc chống động kinh (hydantoin, phenobarbital, carbamazepin), kháng sinh penicillin, tetracyclin và các dẫn xuất, than hoạt và các chất hấp phụ khác, thuốc chống trầm cảm ba vòng, vitamin C, cimetidin, promethazin, các sulfamid kháng khuẩn, hormon tuyến giáp, thuốc hạ huyết áp và thuốc nhuận tràng.

Vân Thảo (T/h)