Báo chí Cách mạng với sứ mệnh của phụ nữ trong Kỷ nguyên số

100 năm đồng hành cùng phong trào phụ nữ

Tại Hội thảo khoa học quốc gia với chủ đề “Phụ nữ với 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam” được tổ chức nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, các đại biểu đều khẳng định, báo chí vừa là công cụ truyền tải thông tin, phản ánh kịp thời tâm tư, nguyện vọng và những đóng góp quan trọng của phụ nữ trên mọi lĩnh vực, vừa là kênh truyền thông hiệu quả để nâng cao nhận thức, khơi dậy lòng yêu nước, ý thức trách nhiệm và phát huy vai trò, vị thế của phụ nữ trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Bà Nguyễn Thị Tuyến- Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam nhấn mạnh, báo chí góp phần chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước tới phụ nữ. Các cơ quan báo chí trung ương và địa phương đều có các chuyên đề, chuyên trang, phóng sự, bài viết các chuyên mục phổ biến pháp luật, tư vấn chính sách, các trang tin chuyên đề về hôn nhân, gia đình, lao động, bảo hiểm, chăm sóc sức khỏe sinh sản… Những nội dung này trở thành nguồn tư liệu gần gũi, thiết thực, giúp phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ vùng sâu, vùng xa, phụ nữ yếu thế, tiếp cận tri thức pháp lý và nâng cao năng lực tự bảo vệ, tự khẳng định trong xã hội hiện đại.

Những nỗ lực của các nhà báo nữ và dòng báo nữ đã góp phần thay đổi nhận thức xã hội về giới, thúc đẩy thực hiện bình đẳng giới, đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của đất nước. Thông qua các bài viết, chuyên mục, chương trình, báo chí đã phản ánh trung thực, sâu sắc đời sống của phụ nữ Việt Nam trong chiến tranh, trong xây dựng hòa bình và hội nhập quốc tế, qua đó thúc đẩy sự tham gia của phụ nữ vào mọi lĩnh vực của đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội.

Đáng chú ý, báo chí đã và đang góp phần định hướng dư luận trong những vấn đề xã hội nhạy cảm liên quan đến giới. Hình ảnh người phụ nữ trên báo chí trong giai đoạn hiện nay đã dần được “giải phóng” khỏi những khuôn mẫu giới truyền thống. Thay vì chỉ gắn với hình ảnh người nội trợ, chăm sóc gia đình, báo chí đã khắc họa chân thực và đa chiều hơn hình ảnh người phụ nữ hiện đại - năng động, sáng tạo, bản lĩnh và thành công trong nhiều lĩnh vực. Ngày càng nhiều nữ chính trị gia, doanh nhân, nhà khoa học, nghệ sĩ và người nổi tiếng được phản ánh trên báo chí không chỉ như đối tượng thông tin mà với tư cách là chủ thể có tiếng nói, có ảnh hưởng tích cực đến cộng đồng và xã hội.

“Bên cạnh đó, báo chí tham gia phản biện xã hội với các chính sách chưa phù hợp; bảo vệ quyền lợi chính đáng của phụ nữ, thể hiện qua việc phản ánh nhanh chóng, chính xác các vụ việc bạo lực, xâm hại phụ nữ và trẻ em, từ đó góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng và thúc đẩy trách nhiệm xã hội trong việc bảo vệ nạn nhân. Đặc biệt, sự phối hợp giữa báo chí và Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam trong việc lên tiếng, định hướng dư luận và hỗ trợ truyền thông bảo vệ các nạn nhân là phụ nữ, trẻ em bị bạo hành, xâm hại đã phát huy hiệu quả rõ nét”- Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam khẳng định.

Báo chí và phụ nữ trong kỷ nguyên số

Theo các chuyên gia, báo chí đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc phổ biến tri thức khoa học và công nghệ tới công chúng, đồng thời góp phần thay đổi nhận thức xã hội về vai trò của phụ nữ trong lĩnh vực này. Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và chuyển đổi số, truyền thông đại chúng không chỉ là kênh thông tin mà còn là công cụ định hướng xã hội, thúc đẩy bình đẳng giới và nâng cao vị thế của nữ giới trong nghiên cứu, đổi mới sáng tạo.

Theo TS. Vũ Tuấn Anh- Trưởng khoa Truyền thông và Văn hoá đối ngoại, Học viện Ngoại giao, báo chí có khả năng thay đổi nhận thức xã hội bằng cách phá vỡ các định kiến giới tồn tại lâu đời trong lĩnh vực khoa học công nghệ (KHCN). Việc truyền thông về các thành tựu KHCN của phụ nữ, các câu chuyện vượt qua rào cản giới và những sáng kiến thúc đẩy bình đẳng trong nghiên cứu giúp công chúng hiểu rằng năng lực khoa học không phụ thuộc vào giới tính, mà là kết quả của sự cống hiến và sáng tạo.

Nghiên cứu của UNESCO năm 2021 chỉ ra rằng, các chiến dịch truyền thông hiệu quả có thể góp phần tăng 20%-30% sự quan tâm của học sinh nữ với các ngành STEM, đặc biệt khi nội dung truyền tải gần gũi và minh họa bằng hình mẫu thực tế.

“Cùng với đó, báo chí là kênh giám sát và phản biện chính sách, từ đó tạo áp lực xã hội nhằm cải thiện môi trường làm việc và nghiên cứu cho phụ nữ trong lĩnh vực KHCN. Thông qua việc phản ánh thực trạng bất bình đẳng giới, thiếu chính sách hỗ trợ, phân biệt trong cơ hội tiếp cận đề tài hoặc vị trí lãnh đạo, báo chí giúp vấn đề trở thành một phần của nghị trình công cộng, góp phần thúc đẩy hành động từ các cơ quan quản lý”- TS. Vũ Tuấn Anh cho hay.

Bà Nguyễn Thị Kim Dung- Trưởng ban Tuyên giáo TW Hội LHPN Việt Nam cho rằng, hơn một thế kỷ qua, báo chí cách mạng không chỉ là công cụ tuyên truyền hiệu quả của Đảng mà còn là tiếng nói đồng hành cùng phụ nữ Việt Nam trong hành trình khẳng định vị thế, vai trò trong gia đình và xã hội. Những nỗ lực của các nhà báo nữ và dòng báo nữ đã góp phần thay đổi nhận thức xã hội về giới, thúc đẩy thực hiện bình đẳng giới, đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của đất nước.

“Báo chí- đặc biệt là dòng báo nữ- sẽ tiếp tục là lực lượng quan trọng trong công cuộc xây dựng một xã hội công bằng, văn minh, nơi phụ nữ được tôn trọng, phát huy tiềm năng và cống hiến cho đất nước; đồng thời tiếp tục giữ gìn và phát triển các giá trị tốt đẹp của Báo chí Cách mạng Việt Nam”- Trưởng ban Tuyên giáo TW Hội LHPN Việt Nam nhấn mạnh.

Lê Kim Liên