'Bịt' lỗ hổng hàng giá rẻ nước ngoài 'xé nhỏ' tràn vào Việt Nam để tránh thuế

Những năm gần đây, thương mại điện tử (TMĐT) bùng nổ, phát triển mạnh mẽ, vì vậy việc miễn thuế nhập khẩu và thuế VAT với các loại hàng hóa có giá trị từ 1 triệu đồng trở xuống đã tạo điều kiện cho hàng nhập khẩu giá trị nhỏ tràn ngập tại thị trường Việt Nam, đè bẹp hàng trong nước.

Không chỉ vậy, có tình trạng lợi dụng chính sách miễn thuế bằng cách xé nhỏ đơn hàng, gây thất thu thuế cho ngân sách nhà nước, làm méo mó thị trường cạnh tranh.

Chị Mai Ngọc, 32 tuổi, một nhân viên văn phòng (quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh) cho biết, gần đây chị rất hay mua sắm trên các sàn TMĐT như Shopee, TikTok Shop. "Mới đây tôi đặt bộ dụng cụ nhà bếp từ Trung Quốc, giá chỉ 250.000 đồng. Tôi được biết món hàng này được lấy từ một kho gần biên giới Việt Nam - Trung Quốc gửi về Thành phố Hồ Chí Minh trong vòng 5 ngày, mà không cần trả thêm bất kỳ khoản thuế nào" - chị Ngọc nói.

Cụ thể, chuyến hàng của chị Mai bắt đầu từ một kho lớn ở Quảng Đông, Trung Quốc, được tập kết tại các tổng kho gần biên giới Việt Nam. Tại đây, những đơn hàng hóa giá trị nhỏ lẻ như bộ dụng cụ nhà bếp của chị Mai được đóng gói lại và chuyển qua dịch vụ chuyển phát nhanh.

Tương tự, anh Đức Anh, 26 tuổi, sống tại Thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh cũng chia sẻ về trải nghiệm mua sắm hàng nước ngoài trên Shopee: "Tôi đặt một chiếc áo thể thao giá 300.000 đồng. Từ khi đặt hàng đến lúc nhận hàng chỉ mất 4 ngày. Tôi rất bất ngờ khi không cần trả thêm bất kỳ khoản thuế hay phí nào ngoài tiền hàng và phí vận chuyển nội địa".

Với sự bùng nổ của TMĐT, lượng giao dịch hàng hóa có giá trị nhỏ xuyên biên giới đã tăng gấp nhiều lần thời gian qua. Thống kê từ cơ quan chức năng cho thấy, hàng ngày có trung bình 4 - 5 triệu đơn hàng được vận chuyển từ Trung Quốc về Việt Nam qua các sàn TMĐT, giá trị mỗi đơn hàng được chia nhỏ từ 100.000 - 300.000 đồng. Với số lượng này, hàng ngày trung bình có khoảng 45 - 63 triệu USD, tương đương một tháng khoảng 1,3 - 1,9 tỉ USD giá trị hàng hóa được luân chuyển từ Trung Quốc về Việt Nam, nhưng không thu được thuế.

Đáng nói, thống kê từ cơ quan chức năng cũng cho thấy, tại các sàn TMĐT này, bình quân mỗi ngày có hàng triệu đơn hàng giá trị nhỏ, hoặc được khai báo là quà tặng được chuyển về Việt Nam nhưng không phải đóng thuế. Theo các chuyên gia, đây chính là chiêu trò “xé nhỏ” đơn hàng để tránh thuế trên các sàn TMĐT hiện nay. Quy định miễn thuế đối với các loại hàng hoá giá trị nhỏ đang trở thành “lỗ hổng” không chỉ khiến ngân sách thất thu mà ngành sản xuất trong nước cũng “lao đao” vì môi trường cạnh tranh không bình đẳng.

Bình luận về nội dung này, PGS. TS Đinh Trọng Thịnh (Học viện Tài chính) cho rằng, để đảm bảo tính bình đẳng trong kinh doanh thì việc đánh thuế với hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ, đặc biệt qua kênh TMĐT là một biện pháp cần được tính đến để thực hiện. Theo PGS. TS Đinh Trọng Thịnh, hiện nay, việc mua bán qua các trang TMĐT, sàn TMĐT và kinh tế số ngày càng phát triển. Vì vậy, việc thống kê, tính toán để thu thuế với đơn hàng dưới 1 triệu đồng được nhập khẩu chắc chắn không còn phức tạp như trước đây.

"Để đảm bảo tính cạnh tranh công bằng với người kinh doanh hàng hóa sản xuất trong nước đã đến lúc cần số hóa hoạt động quản lý, theo dõi, thu thuế với hoạt động kinh doanh buôn bán trên sàn thương mại điện tử, hàng nhập khẩu giá trị nhỏ bán qua nền tảng mạng xã hội", ông Thịnh nói.

Cũng theo chuyên gia này, việc áp dụng thuế VAT giúp tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước. Hiện nay, với việc miễn thuế VAT cho các đơn hàng giá trị nhỏ qua TMĐT, Nhà nước đang thất thu khoản thuế đáng kể. Việc đánh thuế VAT giúp bù đắp khoản thất thu này, đồng thời góp phần tăng cường công bằng trong hệ thống thuế. “Việc đánh thuế VAT còn góp phần hạn chế gian lận thương mại bởi miễn thuế VAT cho các đơn hàng giá trị nhỏ đã tạo điều kiện cho một số hành vi gian lận thương mại như khai man giá trị hàng hóa để trốn thuế. Việc áp dụng thuế VAT sẽ giúp kiểm soát tốt hơn hoạt động xuất nhập khẩu qua TMĐT, từ đó hạn chế các hành vi gian lận thương mại”, PGS. TS Đinh Trọng Thịnh chia sẻ.

Thanh Hiền (t/h)