Cần sớm ban hành tiêu chuẩn quốc gia mới cho ngành thang máy

Theo đánh giá của các chuyên gia, hệ thống Tiêu chuẩn Quốc gia (TCVN) hiện hành chủ yếu tập trung vào các yêu cầu an toàn trong thiết kế và gắn thang máy – giai đoạn trước khi đưa vào sử dụng. Những tiêu chuẩn này được đưa ra để đảm bảo cung cấp an toàn cho các thiết bị đáp ứng yêu cầu của người dùng.

Tuy nhiên, thực hiện hoạt động của ngành được thấy, hệ thống TCVN lại chưa bao phủ đầy đủ các yêu cầu liên quan đến vận hành, bảo trì, sửa chữa và sử dụng, những yếu tố trực tiếp ảnh hưởng đến an toàn trong suốt đời thang máy. Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh hơn, số lượng thang máy ngày càng tăng và nhu cầu bảo dưỡng vận hành chuyên nghiệp ngày càng lớn, khoảng trống tiêu chuẩn này đặt ra yêu cầu cần sớm hoàn thiện.

 Sớm ban hành tiêu chuẩn quốc gia mới giúp nâng cao mức độ an toàn vận hành thang máy

Theo Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam và Ban kỹ thuật TCVN/TC 178, dự thảo tiêu chuẩn mới mang tên “Thang máy – Yêu cầu chung trong vận hành, bảo trì, sửa chữa và sử dụng” đã được xây dựng với sự tham gia của Hiệp hội Thang máy Việt Nam cùng nhiều doanh nghiệp trong ngành.

Dự thảo này dự kiến được hoàn thiện và ban hành vào năm 2026. Các chuyên gia nhận định đây sẽ là dấu mốc quan trọng, bởi tiêu chuẩn hiện hành dù đảm bảo yêu cầu kỹ thuật cho giai đoạn lắp đặt nhưng chưa kiểm soát đầy đủ những rủi ro tiềm ẩn trong quá trình khai thác, đặc biệt tại các khu chung cư, tòa nhà văn phòng và trung tâm thương mại, những nơi thang máy hoạt động liên tục với mật độ cao.

Theo ông Dương Trường Giang, Trưởng ban kỹ thuật TCVN/TC 178, cho biết khoảng trống tiêu chuẩn ở giai đoạn bảo trì và vận hành đang tạo ra sự chênh lệch lớn giữa các đơn vị cung cấp dịch vụ. Trong khi một số doanh nghiệp tuân thủ chặt chẽ quy trình kỹ thuật quốc tế, vẫn có những đơn vị vận hành theo kinh nghiệm hoặc tùy tiện, khiến chất lượng bảo trì và an toàn kỹ thuật thiếu tính đồng nhất. Điều này đặc biệt đáng lo ngại trong bối cảnh các sự cố liên quan đến thang máy, dù không thường xuyên, nhưng mỗi lần xảy ra đều gây tâm lý bất an cho người dân và tạo áp lực lớn lên cơ quan quản lý.

Bộ tiêu chuẩn mới được kỳ vọng sẽ thiết lập khung trách nhiệm rõ ràng hơn giữa đơn vị quản lý tòa nhà, doanh nghiệp bảo trì và nhà cung cấp thiết bị. Khi tiêu chuẩn hóa được toàn bộ quy trình từ vận hành, ghi chép hồ sơ, kiểm tra định kỳ đến thay thế linh kiện, ngành thang máy sẽ có quy định chung để triển khai đồng bộ trên phạm vi cả nước. Việc này không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro sự cố mà còn tối ưu hóa tuổi thọ thiết bị, giảm chi phí sửa chữa và nâng cao hiệu suất vận hành.

Dự thảo tiêu chuẩn cũng tham chiếu kinh nghiệm quốc tế, trong đó có các chuyên gia từ Hàn Quốc và Trung Quốc hai quốc gia sở hữu hệ thống tiêu chuẩn thang máy phát triển hàng đầu châu Á. Những góp ý quốc tế nhằm giúp Việt Nam xây dựng bộ tiêu chuẩn phù hợp với thực tiễn, đồng thời tiệm cận với xu hướng chuẩn hóa toàn cầu để tạo nền tảng thuận lợi cho doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng khu vực.

Sự xuất hiện của dự thảo TCVN mới cho ngành thang máy cho thấy Việt Nam đang chủ động thay đổi cách tiếp cận: từ quản lý thiết kế – lắp đặt sang quản lý xuyên suốt cả vòng đời thiết bị. Trong bối cảnh công nghệ số và quảng cáo DOOH bùng nổ, việc bổ sung thêm tiêu chuẩn vận hành quảng cáo thang máy là bước đi cần thiết để tránh “bỏ trống” một lĩnh vực phát triển nhanh nhưng chưa được chuẩn hóa.

Việc sớm ban hành bộ tiêu chuẩn quốc gia mới không chỉ giúp nâng cao mức độ an toàn vận hành thang máy mà còn tạo hành lang pháp lý rõ ràng cho hoạt động liên quan đến lĩnh vực thang máy, một “điểm chạm” quan trọng của đô thị hiện đại, đóng góp vào trải nghiệm thuận tiện, an toàn và văn minh cho người dân.

Bảo Linh