Cảnh báo dầu ăn giả: Tiêu chuẩn an toàn bị phớt lờ

Dầu ăn giả, “đội lốt” thương hiệu nổi tiếng 

Theo thông tin từ Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), kết quả kiểm tra tại tỉnh Hưng Yên cho thấy nhiều loại dầu thực vật đang lưu hành trên thị trường có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng về chất lượng và nguồn gốc. Tại Công ty TNHH Thực phẩm GF Việt Nam, lực lượng chức năng phát hiện sáu loại dầu ăn gồm CHICA, CHICA đậu nành, TAMIN GOLD, GOLDMAX, TỐT và MEGAFOOD có dấu hiệu làm giả hoặc kém chất lượng. Các sản phẩm này không chỉ lưu hành nội địa trong Hưng Yên mà được phân phối rộng rãi đến nhiều tỉnh, thành trên cả nước.

Điều đáng lo ngại là nhiều sản phẩm bị phát hiện có bao bì, nhãn mác gần như giống hệt hàng chính hãng, thậm chí “đội lốt” các thương hiệu dầu ăn nổi tiếng, khiến người tiêu dùng rất khó phân biệt thật – giả.

Theo phản ánh, một số mẫu hàng bị thu giữ đã được bán qua kênh phân phối nhỏ lẻ, len lỏi vào các chợ dân sinh và cửa hàng tạp hóa. Đây là kẽ hở khiến sản phẩm không bảo đảm chất lượng dễ dàng tiếp cận người tiêu dùng, đặc biệt là nhóm hộ gia đình và bếp ăn tập thể tại các khu công nghiệp.

Trước đó, vào tháng 6/2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra - Công an tỉnh Hưng Yên đã khởi tố vụ án sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm xảy ra tại nhà máy Công ty TNHH Sản xuất và Xuất nhập khẩu Nhật Minh Food – trụ sở đặt tại Khu công nghiệp Phố Nối A, huyện Văn Lâm (cũ).

Kết quả điều tra ban đầu cho thấy, từ năm 2022 đến tháng 5.2025, Công ty Nhật Minh Food đã sản xuất các loại dầu thực vật tinh luyện gắn nhãn hiệu Ofood Cooking Oil, dầu đậu nành hiệu Ofood – với chất lượng không đảm bảo, thậm chí bị xếp vào nhóm hàng giả, không thể trở thành thức ăn cho người. Thế nhưng, những sản phẩm này lại được đưa đi phân phối rộng rãi khắp nhiều tỉnh, thành trên cả nước.

Tại tỉnh Phú Thọ, hồi cuối tháng 4, trong quá trình đột kích xưởng sản xuất và kho hàng của Công ty Famimoto Việt Nam, cảnh sát phát hiện hơn 71.000 lít dầu ăn, 40 tấn mì chính, 22 tấn hạt nêm, 9 tấn bột canh giả. Đây đều là các sản phẩm thiết yếu, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân nên cảnh sát tập trung triệt phá.

Bước đầu, Nguyễn Văn Hưng, Giám đốc công ty khai, mì chính và dầu ăn nguyên liệu được mua của Công ty TNHH thương mại Quang Thanh. Mì chính khi mua về sẽ chia nhỏ, đóng gói vào 2 loại bao bì mang nhãn hiệu "bột ngọt Boat Brand - thương hiệu xuất xứ Singapore" và "bột ngọt Famimoto - nhãn hiệu bột ngọt hàng đầu Việt Nam, Công nghệ Nhật Bản". Tương tự, dầu ăn được cho vào chai mang nhãn hiệu "dầu ăn thượng hạng Boat Brand - thương hiệu xuất xứ Singapore" và "dầu thực vật Fami Gold - sản xuất từ 100% nguyên liệu nhập khẩu Singapore".

Để sản xuất "bột canh cao cấp Hà Nội" và "hạt nêm Bếp Hồng Việt", đối tượng Hưng cho mua nguyên liệu từ nhiều đơn vị khác nhau, sau đó trộn theo tỷ lệ nhất định rồi cho tạo hạt, sấy khô. Cuối cùng, hàng được đóng vào các túi loại 400gr (bột canh) và 5 kg (hạt nêm).

Dầu ăn giả GoldWin Cooking Oil.

Ba mắt xích làm sạch thị trường

Các chuyên gia dinh dưỡng cảnh báo, dầu ăn không đạt chuẩn thường có chỉ số peroxide và acid béo tự do vượt quá giới hạn cho phép, dẫn đến quá trình oxy hóa nhanh, sinh độc tố gây hại cho gan, tim mạch và làm tăng nguy cơ ung thư nếu sử dụng lâu dài. Một số loại dầu giả còn được pha trộn từ nguyên liệu trôi nổi, không qua tinh luyện, gây mất an toàn nghiêm trọng đối với sức khỏe con người.

Không chỉ ảnh hưởng đến người tiêu dùng, hành vi làm giả dầu ăn còn gây tổn hại nặng nề đến uy tín doanh nghiệp sản xuất chân chính và làm suy giảm niềm tin của thị trường đối với toàn ngành hàng thực phẩm thiết yếu.

Theo quy định hiện hành, các sản phẩm dầu thực vật lưu thông tại Việt Nam phải đáp ứng đồng thời nhiều tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật.

Theo đó, QCVN 01-1:2018/BYT là quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với dầu thực vật tinh luyện, quy định giới hạn về chỉ số peroxide, acid béo tự do, kim loại nặng như chì, asen, cadimi và dư lượng dung môi. Bên cạnh đó, QCVN 8-2:2011/BYT quy định giới hạn ô nhiễm kim loại nặng trong thực phẩm, còn TCVN 7597:2017 đặt ra yêu cầu về cảm quan, chỉ tiêu hóa lý và phương pháp thử đối với dầu ăn thực vật.

Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi 2024) cũng nêu rõ, doanh nghiệp phải công bố hợp quy, đăng ký bản công bố sản phẩm và chịu trách nhiệm toàn diện về quy trình sản xuất. Mọi sản phẩm dầu ăn trước khi đưa ra thị trường đều phải qua kiểm nghiệm định kỳ tại phòng thử nghiệm được Bộ Y tế công nhận, đồng thời gắn nhãn rõ ràng, thể hiện mã lô, hạn sử dụng, nơi sản xuất và có giấy chứng nhận hợp quy (CR).

Trong bối cảnh thị trường thực phẩm ngày càng đa dạng, người tiêu dùng cần tự trang bị kiến thức để nhận diện sản phẩm an toàn. Việc kiểm tra kỹ tem chống giả, mã QR, bao bì, hạn sử dụng và chỉ mua hàng tại kênh phân phối chính thức là những bước đơn giản nhưng quan trọng để bảo vệ sức khỏe gia đình. Cùng với đó, người dân cần cảnh giác sản phẩm có giá rẻ bất thường, bao bì nhòe mờ, không ghi rõ nơi sản xuất hay không có dấu chứng nhận hợp quy. 

Vụ việc tại Hưng Yên một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng đang len lỏi vào bếp ăn mỗi gia đình. Mỗi giọt dầu tưởng bình thường nhưng nếu không được kiểm soát đúng chuẩn, có thể trở thành mối nguy tiềm ẩn cho sức khỏe cộng đồng.

Để bảo vệ người tiêu dùng, các cơ quan quản lý cần tăng cường kiểm nghiệm, giám sát và xử lý nghiêm minh vi phạm; đồng thời doanh nghiệp phải giữ vững đạo đức sản xuất, còn người tiêu dùng phải chủ động hơn trong việc lựa chọn sản phẩm đạt chuẩn. Chỉ khi ba mắt xích này phối hợp chặt chẽ, thị trường dầu ăn nói chung và thực phẩm nói riêng mới thực sự an toàn, minh bạch và đáng tin cậy.

Thanh Hiền