Cảnh báo ngộ độc cá biển do độc tố ciguatoxin

Trước đó, theo thông tin từ Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, bệnh viện đã tiếp nhận liên tiếp hai chùm ca ngộ độc sau khi ăn cá biển. Trường hợp đầu tiên là một nhóm du khách từ Hà Tĩnh đi du lịch biển, ăn các loại hải sản như cá chình, tôm, hàu tại nhà hàng ven biển. Sau vài giờ, nhiều người bắt đầu xuất hiện các triệu chứng ngộ độc như tê lưỡi, đau cơ, tiêu chảy và mệt mỏi. 4 bệnh nhân phải nhập viện, được chẩn đoán là ngộ độc ciguatoxin. May mắn, các bệnh nhân được xử trí sớm nên hồi phục hoàn toàn.

Trường hợp thứ hai xảy ra tại Hải Phòng khi một gia đình 4 người ăn món cá hồng mua ngoài chợ. Không lâu sau bữa ăn, tất cả đều có biểu hiện buồn nôn, tiêu chảy, đau nhức cơ.

Đặc biệt, người vợ và con gái còn gặp triệu chứng rối loạn cảm giác nóng – lạnh, tức là khi tiếp xúc với nước lạnh lại có cảm giác như bị bỏng rát, kèm theo nhịp tim chậm và tụt huyết áp. Bác sĩ xác định đây là điển hình của ngộ độc do ciguatoxin – một loại độc tố thần kinh cực mạnh tích tụ trong một số loài cá biển sống ở rạn san hô.

Ciguatoxin là chất độc do vi tảo Gambierdiscus toxicus sinh ra, tích tụ qua chuỗi thức ăn trong các loài cá sống ở vùng biển nhiệt đới, đặc biệt là khu vực rạn san hô. Các loài cá lớn như cá nhồng, cá mú, cá chình, cá hồng, cá vược… có nguy cơ chứa độc tố rất cao, nhất là khi trọng lượng vượt trên 3 – 5 kg. Điều đáng lo ngại là độc tố này không bị phá hủy bởi nhiệt độ cao, không mất đi khi cấp đông, muối chua hay nấu chín và không có mùi vị đặc trưng để nhận biết. Vì vậy, người tiêu dùng rất dễ bị “dính bẫy” độc mà không hề hay biết.

Ảnh minh họa.

Triệu chứng ngộ độc thường xuất hiện sau vài giờ đến một ngày sau bữa ăn, bao gồm: Hệ tiêu hóa: buồn nôn, nôn, tiêu chảy, đau bụng. Hệ thần kinh: tê bì lưỡi, dị cảm (cảm giác như kiến bò), rối loạn cảm giác nóng – lạnh (cảm thấy bỏng rát khi chạm nước lạnh), đau cơ, mệt mỏi. Hệ tim mạch: nhịp tim chậm, tụt huyết áp, chóng mặt.

Đặc biệt, các triệu chứng thần kinh có thể kéo dài hàng tuần đến hàng tháng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt và sức khỏe người bệnh.

Theo các bác sĩ tại Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, hiện chưa có thuốc giải đặc hiệu cho ngộ độc ciguatoxin. Việc điều trị chủ yếu là hỗ trợ triệu chứng, truyền dịch, kiểm soát huyết áp và nhịp tim. Với các trường hợp nặng, có thể phải điều trị lâu dài để cải thiện tình trạng tổn thương thần kinh.

Cũng theo cảnh báo từ Bộ Y tế, người dân nên đặc biệt thận trọng khi ăn các loài cá biển lớn đánh bắt từ khu vực rạn san hô – nơi dễ nhiễm vi tảo độc. Không nên chủ quan với các món cá biển dù đã nấu chín bởi ciguatoxin không bị phân huỷ bởi nhiệt.

Khuyến cáo phòng tránh ngộ độc ciguatoxin: Hạn chế ăn các loài cá lớn sống ở vùng rạn san hô, nhất là cá nặng trên 3 kg. Không ăn nội tạng, đầu cá, trứng cá – những bộ phận có thể chứa hàm lượng độc tố cao. Mua cá biển từ nguồn rõ ràng, không nên sử dụng cá đánh bắt trôi nổi không kiểm soát. Nếu sau khi ăn cá biển có biểu hiện bất thường (tê lưỡi, buồn nôn, tiêu chảy, rối loạn cảm giác), cần đến cơ sở y tế ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Ngộ độc ciguatoxin là loại ngộ độc đặc thù, không phổ biến như thực phẩm ôi thiu nhưng lại cực kỳ nguy hiểm vì tính chất “vô hình” và hậu quả lâu dài. Sự việc liên tiếp ghi nhận các ca ngộ độc trong thời gian gần đây là lời cảnh báo nghiêm túc đến người tiêu dùng, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu ăn hải sản ngày càng tăng cao. Cẩn trọng với từng món ăn, đừng để một bữa cá trở thành khởi đầu cho chuỗi ngày nằm viện.

 Thanh Hiền (t/h)