Cảnh báo: Xét nghiệm định lượng kháng thể không xác định mức độ miễn dịch với Covid-19

Hiện nay, có nhiều thông tin quảng cáo cho rằng xét nghiệm định lượng kháng thể để đánh giá khả năng sinh kháng thể sau khi tiêm đủ 2 mũi vaccine Covid-19 là cần thiết. Điều này đã khiến không ít người dân đi làm các xét nghiệm và tạo tâm lý hoang mang nếu kết quả xét nghiệm cho chỉ số thấp. Câu hỏi đặt ra là: "Có cần thiết phải xét nghiệm kháng thể SARS-CoV-2 không?"

Liên quan tới vấn đề này, tờ The Washington Post dẫn lời các bác sĩ truyền nhiễm cho biết việc xét nghiệm kháng thể để xác định khả năng miễn dịch là không cần thiết trong hầu hết trường hợp. Xét nghiệm kháng thể sẽ không giúp chúng ta có được câu trả lời mà mình muốn.

Tương tự, cả Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) và Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đều khuyến cáo không sử dụng xét nghiệm kháng thể để xác định mức độ miễn dịch với Covid-19. Hiệp hội Bệnh truyền nhiễm Hoa Kỳ, tổ chức đại diện cho các chuyên gia về bệnh truyền nhiễm, cũng có cùng quan điểm.

Nói cách khác, việc có mức kháng thể cao không phải là sự đảm bảo rằng bạn miễn nhiễm với virus SARS-CoV-2. Theo GS. Bruce Y. Lee thuộc Trường Y tế cộng đồng thuộc Đại học City University of New York (CUNY), việc đo kháng thể chống virus SARS-CoV-2 ngày càng phổ biến kể từ khi các loại vaccine ngừa Covid-19 ngày càng nhiều hơn. Các xét nghiệm này được gọi là xét nghiệm huyết thanh, cho biết mức kháng thể trong huyết thanh của người xét nghiệm, hoàn toàn khác với các loại xét nghiệm kháng thể trong các loại dịch khác trong cơ thể như xét nghiệm bằng nước tiểu hay bằng tinh dịch.

Có 2 loại xét nghiệm kháng thể chống virus SARS-CoV-2 trong huyết thanh gồm loại xét nghiệm chất lượng sẽ nói cho bạn biết liệu trong máu của bạn có kháng thể hay không và loại xét nghiệm số lượng sẽ cung cấp mức kháng thể trong máu. Tuy nhiên, bạn không cần phải làm xét nghiệm này ngay cả khi nó là hợp pháp bởi cả hai thông tin trên đều không nói lên mức độ bạn được bảo vệ trước sự lây lan của virus. Bởi lẽ xét nghiệm kháng thể có thể kết luận sự tồn tại hoặc mức độ kháng thể chống virus trong máu người bệnh, tuy nhiên, các nhà khoa học vẫn chưa rõ cơ thể cần bao nhiêu kháng thể để chống Covid-19.

Với các bệnh truyền nhiễm khác như sởi, viêm gan A và B, xét nghiệm kháng thể có thể giúp xác định khả năng miễn dịch của bệnh nhân. Tuy nhiên, vì thời gian tìm hiểu về SARS-CoV-2 tương đối ngắn, các bác sĩ cho rằng chúng ta chưa thể đưa ra kết luận tương tự với Covid-19. “Vì Covid-19 chỉ mới xuất hiện, chúng ta vẫn chưa biết cần bao nhiêu kháng thể thì cơ thể có khả năng miễn dịch”, bà Mary Hopkins, Phó Giám đốc Chương trình Nghiên cứu về bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế Tufts ở bang Massachusetts cho biết.

“Các bác sĩ chỉ định cho những người lo ngại miễn dịch của họ suy giảm làm xét nghiệm kháng thể, nhưng tôi thấy điều này sẽ gây ra vấn đề lớn. Với người bình thường, mức độ kháng thể 8 tháng sau sau khi tiêm vaccine không nói lên được điều gì”, ông Alan Wells, hiện đang làm việc tại Trung tâm Y tế Đại học Pittsburgh (bang Pennsylvania, Hoa Kỳ) cho hay.

Ông Wells cho biết, càng nhiều kháng thể thì càng tốt. Tuy nhiên, dù mức kháng thể giảm xuống vài tháng sau khi bị phơi nhiễm hoặc tiêm vaccine, cơ thể chúng ta vẫn có thể tạo ra các kháng thể mới để phản ứng khi virus tấn công. “Phản ứng miễn dịch của bạn không chỉ bao gồm mức kháng thể”, chuyên gia này nói thêm. Bên cạnh đó, xét nghiệm kháng thể vẫn chưa được chuẩn hóa. Vì vậy, kết quả của các xét nghiệm khác nhau thường không giống nhau.

Trong khi đó, một nghiên cứu mới đây đến từ Đại học Y khoa Washington ở St. Louis (Hoa Kỳ) cung cấp bằng chứng mới cho việc không cần quá lo lắng khi xét nghiệm định lượng kháng thể sau khi tiêm đủ mũi cho thấy kháng thể giảm dần theo thời gian. Ngoài ra, điều khiến mũi tiêm tăng cường trở nên cần thiết không phải ở số lượng kháng thể, mà là giúp chống lại biến thể mới có nguy cơ lây lan cao.

Các kết quả cho thấy trong ít nhất 6 tháng sau khi tiêm chủng, các kháng thể được tạo ra bởi tế bào miễn dịch sẽ đạt được chất lượng vượt trội, trở nên mạnh mẽ hơn và nhắm mục tiêu chính xác hơn để chống lại virus gây bệnh Covid-19. PGS.TS Ali Ellebedy, tác giả cao cấp của nghiên cứu cho biết các phát hiện của họ cho thấy với mức độ kháng thể giảm khá thấp, người được tiêm chủng đủ mũi sau nhiều tháng vẫn chống lại Covid-19 mạnh mẽ, miễn là virus không thay đổi.

Đó là một quá trình tự thích nghi của cơ thể, chuyển dần sang đáp ứng miễn dịch bền vững. Bởi sản xuất một lượng lớn kháng thể sẽ đốt cháy rất nhiều năng lượng và hệ thống miễn dịch không thể duy trì mức độ hoạt động cao như vậy vô thời hạn. Do đó hệ miễn dịch dần chuyển san sản xuất ít "sản phẩm" hơn, nhưng chất lượng tốt hơn. Sau mốc 6 tháng, nhiều người vẫn đang tiếp tục tự cải thiện chất lượng kháng thể của mình.

Phong Lâm