Chất lượng sản phẩm - giá trị cốt lõi nâng cao sức cạnh tranh ngành cao su

Theo ước tính của Cục Hải quan, trong 6 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu cao su của Việt Nam đạt khoảng 680.000 tấn, trị giá 1,27 tỷ USD, giảm 6,5% về lượng nhưng tăng tới 14,4% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024. Giá bình quân xuất khẩu đạt 1.865 USD/tấn, tăng mạnh 22,4%, cho thấy xu hướng chuyển dịch từ cạnh tranh theo sản lượng sang cạnh tranh theo chất lượng và giá trị gia tăng.

Năm 2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đặt mục tiêu xuất khẩu cao su đạt khoảng 3,3 tỷ USD, như vậy, 6 tháng cuối năm cần đạt khoảng 2,1 tỷ USD. Để hoàn thành kế hoạch này, ngành hàng cao su cần tập trung thực hiện nhiều giải pháp trọng tâm, phù hợp đặc điểm từng thị trường; trong số đó là mục tiêu tiến sâu vào thị trường EU bằng sản phẩm chất lượng cao và đáp ứng tốt Quy định chống mất rừng (EUDR) sẽ có hiệu lực từ năm 2026.

Chất lượng sản phẩm là giá trị cốt lõi nâng cao sức cạnh tranh ngành cao su Việt Nam. (Ảnh minh họa)

Cụ thể, ngày 23/6/2023, EU chính thức ban hành Quy định về chống mất rừng (EU Deforestation Regulation - EUDR), áp dụng cho 7 nhóm hàng hóa nhập khẩu vào thị trường này. Quy định nhằm ngăn chặn tình trạng mất rừng và suy thoái rừng trên diện rộng, góp phần bảo vệ môi trường và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Tất cả sản phẩm nông nghiệp lưu thông trên thị trường EU đều phải đáp ứng tiêu chuẩn nghiêm ngặt về nguồn gốc, chứng minh được rằng quá trình sản xuất không gây ra mất rừng hoặc suy thoái rừng trong suốt chuỗi cung ứng.

Đại diện một số doanh nghiệp cho biết, những sản phẩm cao su đáp ứng EUDR được xuất khẩu sang thị trường EU với giá bán cao hơn từ 150 – 300 USD/tấn so với sản phẩm thông thường. Nhu cầu của thị trường EU về cao su trong thời gian tới là rất lớn, mở ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam.

Chia sẻ với báo chí, ông Nguyễn Vinh Quang, Chuyên gia nghiên cứu của Tổ chức Forest Trends cho biết, để đáp ứng EUDR đòi hỏi ngành cao su Việt Nam phải kiểm soát chặt chẽ nguồn cung nhập khẩu, đảm bảo truy xuất tới tận thửa đất canh tác đối với nguồn cung này.

Một số ý kiến cũng cho rằng, bên cạnh nỗ lực chủ động từ cộng đồng doanh nghiệp, sự vào cuộc mạnh mẽ của Chính phủ Việt Nam là vô cùng quan trọng để ngành cao su thích ứng thành công với EUDR. Chính phủ cần đóng vai trò dẫn dắt, ban hành các chính sách, quy định cụ thể thúc đẩy doanh nghiệp nhanh chóng đáp ứng nghiêm ngặt các yêu cầu của quy định này.

Các bộ ngành cần sớm xây dựng, cập nhật và công khai chia sẻ cơ sở dữ liệu về hiện trạng rừng, đất đai với các địa phương, doanh nghiệp. Các cơ quan quản lý cần rà soát toàn diện chuỗi cung ứng, đánh giá khả năng đáp ứng EUDR, nhận diện vấn đề tồn tại và đề xuất hỗ trợ phù hợp.

Đặc biệt, chính quyền địa phương đóng vai trò quan trọng trong công tác nâng cao nhận thức, xây dựng năng lực cho nông hộ về truy xuất nguồn gốc. Đồng thời cần rà soát, đánh giá, hợp thức hóa tình trạng pháp lý của đất đai nông hộ đang sử dụng để đảm bảo nguồn nguyên liệu hợp pháp.

Mai Phương