Chỉ dẫn địa lý giúp phân biệt đặc sản 'Chả mực Hạ Long'

Ngày 12/12/2013 Cục Sở hữu trí tuệ ra Quyết định số 3321/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00037 cho sản phẩm chả mực “Hạ Long” nổi tiếng. Ủy ban nhân dân thành phố Hạ Long là Tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý này.

 

Chả mực Hạ Long dễ bị làm nhái, từ khi có chỉ dẫn địa lý, người tiêu dùng dễ dàng phân biệt để chọn mua sản phẩm chất lượng. Ảnh minh họa

Chả mực Hạ Long - Top 10 món ăn đặc sắc Việt Nam

Chả mực có ở nhiều tỉnh, thành, ngay tại Quảng Ninh cũng nhiều nơi sản xuất như Hải Hà, Vân Đồn, Cô Tô, Quảng Yên, Hạ Long… Tuy nhiên, nổi danh nhất vẫn là chả mực Hạ Long, bởi chất lượng đặc biệt ngon, giòn, dai, thơm, ngọt. Năm 2012, Chả mực Hạ Long được Trung tâm sách Kỷ lục Việt Nam ghi nhận TOP 10 món ăn đặc sản nổi tiếng Việt Nam. Năm 2013, chả mực Hạ Long xác lập kỷ lục châu Á do Tổ chức Kỷ lục châu Á công nhận.

Năm 1946, một người đầu bếp tên là Tài Lễ tại thị xã Hòn Gai thấy thực đơn mực chế biến theo các món đã trở nên thông dụng, ít thu hút khách đã cùng vợ chế biến ra món chả mực từ nguyên liệu mực nang tươi (mực được loại bỏ nội tạng, rửa sạch, lau khô, giã bằng cối đá, trộn với hành tươi, mỳ chính, hạt tiêu, hành khô và bột nếp…).

Để tạo ra sản phẩm có chất lượng, họ phải trải qua nhiều thử nghiệm, rút kinh nghiệm và truyền lại cho thế hệ con cháu (mực ống được thay bằng mực nang từ 0,8 - 4 kg/con, hạt tiêu đen và bột nếp thường được thay bằng hạt tiêu trắng và bột nếp cái hoa vàng…).

Chả mực Hạ Long có hương vị riêng đặc biệt, không nơi nào có được. Chả mực Hạ Long có hình tròn, màu vàng ruộm, đều và đẹp, độ dày từ 0,9-1,16cm, đường kính từ 5,1-5,6cm. Ai đã từng ăn chả mực Hạ Long thì không thể quên được mùi thơm đặc trưng, vị mặn đậm, ngọt tự nhiên, giòn, dai, chắc và bùi của sản phẩm này. Đây cũng là sản phẩm chứa nhiều chất bổ dưỡng như: chất khô (32,08-36,08%); Proteine (15,83-17,63%); Canxi (0,07-0,14%); Lipit (5,44-11,38%); Photpho (0,25-0,46%); muối (0,65-0,85%); Vitamin A (0,14-1,606µ/100g). Sản phẩm cũng đảm bảo các chỉ tiêu về vệ sinh an toàn thực phẩm như không chứa chất thủy ngân, chì, formol; vi khuẩn tổng số và NH3 đều trong ngưỡng cho phép.

Danh tiếng, tính chất và chất lượng đặc thù của chả mực Hạ Long có được là do nguyên liệu có chất lượng tốt và kỹ thuật chế biến truyền thống. Chả mực Hạ Long được sản xuất từ mực nang, 70% được đánh bắt tại Vịnh Bắc Bộ. Vịnh Bắc Bộ có độ mặn tầng nước mặt thấp, biên độ độ mặn ngoài khơi ổn định hơn nên hàm lượng muối mực nang thấp hơn 15-21% với mực nang biển miền Trung. Ngoài ra, Vịnh Bắc Bộ là nơi thu hồi một khối lượng nước ngọt lớn từ các sông đổ ra kèm theo nhiều phù du giàu chất vô cơ và hữu cơ, tạo ra môi trường dinh dưỡng quan trọng cho mực nang. Vì vậy, mực nang khai thác tại Vịnh Bắc Bộ có sự khác biệt về chất lượng, hàm lượng glutamic acid, các loại acid amin thiết yếu cao hơn 6-36% so với mực nang biển miền Trung nhưng hàm lượng muối lại thấp hơn 15-21%. Vì vậy, chả mực Hạ Long có vị mặn đậm và ngọt tự nhiên, khi chế biến ít phải bổ sung các phụ gia chế biến khác.

Chỉ dẫn địa lý nâng cao thương hiệu chả mực Hạ Long

Chả mực Hạ Long nổi tiếng thơm ngon và cũng dễ chế biến, nổi tiếng không chỉ trong nước mà còn ở cả nước ngoài, thế nhưng sản phẩm này chưa có mẫu mã, bao bì cũng như chưa có quy trình kỹ thuật chế biến và tiêu chuẩn nguyên liệu thống nhất dễ dẫn đến bị làm giả, làm nhái. Thực tế hiện nay xuất hiện rất nhiều sản phẩm nhái, giả danh chả mực Hạ Long trên thị trường. Người tiêu dùng không thể phân biệt được sản phẩm thật và giả do không có dấu hiệu nhận diện.

Vì các cơ sở sản xuất chả mực ở Hạ Long đều sử dụng nhãn mác riêng hoặc không có nhãn mác và chưa được đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ. Đó còn chưa kể đến những vấn đề tồn tại ngay trong các cơ sở sản xuất chả mực ở Hạ Long như: Chất lượng sản phẩm của các cơ sở chế biến không đồng đều do nguồn nguyên liệu, kỹ thuật chế biến, bảo quản, các điều kiện an toàn vệ sinh thực phẩm; các cơ sở chế biến lớn hoạt động có hiệu quả.

Các cơ sở nhỏ còn gặp nhiều khó khăn do thiếu công nghệ, nhãn mác hàng hoá, điều kiện sản xuất và phát triển thị trường tiêu thụ; các nhãn mác chả mực Hạ Long hiện có chưa trở thành thương hiệu mạnh để phát triển thị trường tiêu thụ và hỗ trợ kinh tế du lịch của TP Hạ Long. Một số nhãn mác hiện có không gắn với việc đăng ký bảo hộ, quản lý chất lượng.

Vì vậy, ngày 12/12/2013 Cục Sở hữu trí tuệ ra Quyết định số 3321/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00037 cho sản phẩm chả mực “Hạ Long” nổi tiếng với nguồn kinh phí đăng ký gần 2 tỷ đồng. Ủy ban nhân dân thành phố Hạ Long là Tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý này.

Hiện dự án xây dựng chỉ dẫn địa lý cho chả mực Hạ Long đã hoàn thiện. Điều này cũng có nghĩa là người tiêu dùng sẽ dễ dàng tìm mua sản phẩm chả mực Hạ Long chính gốc thông qua nhãn hiệu với các thông tin về nguồn gốc xuất xứ, tiêu chuẩn chất lượng (cảm quan, lý hoá, vệ sinh an toàn thực phẩm). Đặc biệt, người tiêu dùng cũng có thể yên tâm, tin tưởng vào sản phẩm chả mực Hạ Long được vì có chất lượng cao, sản xuất theo quy trình, kỹ thuật chế biến, bảo quản từ nguồn nguyên liệu cũng được quy định theo tiêu chuẩn chung.

Hương Giang