Chính quyền hai cấp trong thời đại số: Rút ngắn khoảng cách, để gần dân, hiểu dân hơn

Để thực hiện hóa thực chất hơn hướng đến “chuyển đổi số nhanh hơn, hiệu quả hơn, gần dân hơn” nhiều địa phương đã tăng cường đẩy mạnh các hoạt động truyền thông, tọa đàm, lớp dạy số hóa cộng đồng và chiến dịch hướng dẫn người dân sử dụng dịch vụ số tại địa bàn. Với một mục tiêu rõ ràng, biến chuyển đổi số thành lực đẩy thiết thực để nâng cao chất lượng phục vụ hành chính của bộ máy theo mô hình chính quyền hai cấp.

Một trong những điểm nhấn của các hoạt động, chính là việc đẩy mạnh kết nối dữ liệu và đưa các thủ tục hành chính đủ điều kiện lên Cổng Dịch vụ công Quốc gia để người dân có thể nộp, theo dõi và nhận kết quả “toàn trình” trực tuyến. Kế hoạch chuyển đổi số sau tinh gọn nêu rõ mục tiêu tập trung cung cấp trực tuyến các thủ tục được quy định, đồng thời phát triển nền tảng tờ khai điện tử tương tác và cơ chế tái sử dụng dữ liệu nhằm cắt giảm hồ sơ, giấy tờ cho người dân và doanh nghiệp. Việc thống nhất trải nghiệm số (VNeID + Cổng Dịch vụ công Quốc gia) được xác định là giải pháp then chốt để rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ.

Hỗ trợ địa phương đẩy nhanh chuyển đổi số để chính quyền hai cấp hiệu quả, phục vụ tốt hơn

Ở cấp địa phương, nhiều tỉnh, thành đẩy mạnh chiến dịch “đi từng ngõ, gõ từng nhà, hướng dẫn từng người dân” sử dụng dịch vụ số; thành lập Tổ công nghệ số cộng đồng để phổ cập kỹ năng số và hỗ trợ trực tiếp người dân là các hoạt động nổi bật trong nửa cuối tháng 10. TP. Hồ Chí Minh là một ví dụ rõ nét khi ban hành kế hoạch tập trung tuyên truyền, tập huấn và thực hành cho cộng đồng, đồng thời kết nối doanh nghiệp công nghệ để giới thiệu các giải pháp thiết thực tại tuyến xã, phường. Việc này không chỉ giúp tăng tỉ lệ sử dụng dịch vụ công trực tuyến mà còn giảm ngay các thao tác vật lý, từ đó rút ngắn chu kỳ xử lý thủ tục.

Đáng chú ý, UBND Thành phố đã chỉ đạo bố trí bảo đảm 100% UBND xã, phường có công chức, viên chức có bằng chuyên môn về công nghệ thông tin (CNTT) thực hiện nhiệm vụ vị trí việc làm quản lý nhà nước về CNTT, chuyển đổi số và vị trí việc làm công chức nghiệp vụ chuyên môn dùng chung phục vụ chính quyền địa phương hai cấp nhằm đảm bảo thực hiện hiệu quả công tác chuyển đổi số tại địa phương.

Công nghệ được ứng dụng không chỉ ở “mặt tiếp nhận” mà còn lan tỏa vào khâu xử lý nội bộ. Các địa phương cũng thiết lập trung tâm phục vụ hành chính công cấp tỉnh, liên thông với hệ thống cấp xã để phân luồng, chuyển giao hồ sơ điện tử, giảm việc chuyển giấy tay và chờ ký. Các nền tảng số hỗ trợ phân loại hồ sơ, tự động nhắc hạn, cảnh báo chậm trễ, giúp cán bộ xử lý tập trung vào các hồ sơ đặc thù cần xem xét chuyên sâu, thay vì tốn thời gian cho thao tác hành chính lặp đi lặp lại. Những thay đổi này góp phần làm giảm đáng kể thời gian giải quyết thủ tục cho người dân và doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, trợ lý ảo hành chính và hệ thống phản ánh hiện trường đang được triển khai thí điểm ở một số quận, huyện. Trợ lý ảo giúp người dân tra cứu thẩm quyền, biểu mẫu, quy trình, cũng như đặt lịch phục vụ, những tác vụ vốn tiêu tốn thời gian khi thực hiện theo cách truyền thống. Hệ thống phản ánh hiện trường cho phép người dân gửi ảnh, video về sự cố hạ tầng, môi trường hay vi phạm trật tự công cộng; phản ánh được phân loại tự động và chuyển tới cơ quan phụ trách với mã sự vụ theo dõi công khai. Cơ chế này rút ngắn vòng lặp thông tin, tăng tốc độ xử lý và làm rõ trách nhiệm giải quyết.

Bước đầu ghi nhận, chính phủ số và dịch vụ công trực tuyến cũng có bước tiến rõ rệt. Giảm lượng hồ sơ tiếp xúc trực tiếp, một dấu hiệu tích cực về việc người dân dần quen thuộc và tin tưởng vào kênh dịch vụ số. Những kết quả này càng được củng cố khi các chiến dịch tập huấn kỹ năng số cộng đồng giúp người dân, đặc biệt là người cao tuổi và nhóm yếu thế, tiếp cận dịch vụ dễ dàng hơn.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Bùi Hoàng Phương cho biết, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành các Kết luận số 177 và 178 về việc tiếp tục xây dựng, vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, bảo đảm tinh gọn, thông suốt và hiệu quả. Triển khai các Kết luận này, Bộ KH&CN đã thành lập 12 đoàn công tác làm việc với 34 tỉnh, thành phố. Qua thực tế tại một số tỉnh, thành phố cho thấy, các địa phương đều chủ động, quyết tâm sắp xếp bộ máy, rút ngắn thời gian xử lý thủ tục, tăng cường phối hợp liên thông, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng CNTT, mang lại tiện ích thiết thực cho người dân và doanh nghiệp.

Thứ trưởng khẳng định, Bộ KH&CN sẽ đồng hành, hỗ trợ các địa phương trong vận hành mô hình hai cấp, nhất là những nội dung liên quan đến lĩnh vực KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Bộ đã thành lập Tổ thường trực và các nhóm tương tác trực tuyến 24/7 để kịp thời tiếp nhận, giải đáp kiến nghị, đồng thời rà soát, sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật còn bất cập, bảo đảm hành lang pháp lý rõ ràng, thống nhất.

Bảo Linh