Chuyển đổi kép thúc đẩy năng suất trong doanh nghiệp công nghiệp và năng lượng

Trong những năm gần đây, các doanh nghiệp công nghiệp và năng lượng tại Việt Nam đứng trước yêu cầu ngày càng khắt khe: vừa phải nâng cao năng suất, vừa tiết kiệm năng lượng và giảm phát thải. Sức ép này không chỉ xuất phát từ xu hướng tiêu dùng xanh trong nước, mà còn đến từ các tiêu chuẩn môi trường của thị trường quốc tế, khi yêu cầu sản phẩm tạo ra trên thị trường phải minh bạch, bền vững và thân thiện với môi trường. Trước bối cảnh đó, chuyển đổi kép, sự kết hợp đồng thời số hóa và xanh hóa đang nổi lên như giải pháp chiến lược, giúp doanh nghiệp hiện đại hóa sản xuất, củng cố năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong dài hạn.

Chuyển đổi số giúp doanh nghiệp tự động hóa dây chuyền, chuẩn hóa quản trị, quản lý dữ liệu và giám sát vận hành theo thời gian thực. Với việc triển khai công nghệ, doanh nghiệp có thể giảm sai sót sản xuất, tiết kiệm nhân lực, rút ngắn thời gian và tăng độ chính xác. Trong khi đó, chuyển đổi xanh hướng đến tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải, sử dụng thiết bị tiết kiệm điện hoặc năng lượng tái tạo, và cải thiện hiệu suất môi trường của nhà máy. Khi hai quá trình được lồng ghép, doanh nghiệp không chỉ nâng cao năng suất, mà còn giảm chi phí và tăng độ minh bạch trong toàn bộ chuỗi sản xuất.

Ngày càng nhiều doanh nghiệp coi việc áp dụng chuyển đổi kép là kim chỉ nam cho sự phát triển lâu dài 

Như ông Phạm Văn Quân, Phó Cục trưởng Công nghiệp, Bộ Công Thương đã từng cho biết, chuyển đổi số đang tạo ra mô hình vận hành mới cho doanh nghiệp công nghiệp, trong khi chuyển đổi xanh là yêu cầu không thể trì hoãn để phục vụ mục tiêu phát triển bền vững. Đồng thời, hai tiến trình này có mối quan hệ bổ trợ lẫn nhau, tạo nền tảng quan trọng để nâng cao năng suất, giảm phát thải và tăng sức cạnh tranh của doanh nghiệp trong môi trường kinh tế toàn cầu hóa.

Theo đánh giá từ các doanh nghiệp, tác động của chuyển đổi kép mang tính đồng bộ: số hóa giúp phân tích và quản trị năng lượng hiệu quả, trong khi xanh hóa tạo nền tảng sản xuất bền vững và đáp ứng các yêu cầu thị trường mới. Các tiêu chuẩn như ESG hay yêu cầu truy xuất nguồn gốc cũng trở nên khả thi hơn khi dữ liệu sản xuất được số hóa và giám sát liên tục.

Một trong những doanh nghiệp tiên phong áp dụng chuyển đổi kép thành công là Công ty CP Bóng đèn Phích nước Rạng Đông. Doanh nghiệp đã đầu tư mạnh mẽ vào nhà máy thông minh, tích hợp các thiết bị tự động, robot thị giác (VGR) và hệ thống điều khiển số nhằm giảm phụ thuộc vào lao động thủ công. Việc áp dụng các giải pháp thông minh không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn giúp Rạng Đông tự động hóa tới 72% dây chuyền sản xuất. Đáng chú ý, doanh nghiệp đã giảm khoảng 70% mức tiêu thụ điện năng trên mỗi đơn vị doanh thu nhờ tối ưu hệ thống chiếu sáng, quản trị năng lượng và tự động hóa toàn bộ quy trình sản xuất. Đây là minh chứng rõ ràng về hiệu quả của chuyển đổi số kết hợp giải pháp tiết kiệm điện năng.

Công ty CP Bóng đèn Phích nước Rạng Đông là một trong những doanh nghiệp tiêu biểu thành công áp dụng chuyển đổi kép 

Không chỉ dừng lại ở tự động hóa, Rạng Đông còn chủ động thiết kế và phát triển robot thị giác với chi phí thấp hơn nhiều so với sản phẩm nhập khẩu. Giải pháp tự chủ công nghệ này giúp doanh nghiệp tăng hiệu quả đầu tư, phù hợp với lộ trình xanh hóa và tối ưu hóa vận hành. Những kết quả này cho thấy, chuyển đổi kép không chỉ là cải tiến kỹ thuật, mà còn là cách nâng cao năng lực sản xuất, giảm chi phí vận hành và gia tăng khả năng cạnh tranh.

Trong lĩnh vực năng lượng, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cũng là một điển hình nổi bật. Quá trình chuyển đổi số của EVN diễn ra toàn diện, từ quản trị văn phòng điện tử, hệ thống ERP, đến ứng dụng SCADA/DCS trong điều khiển và giám sát vận hành lưới điện. Nhờ số hóa, EVN đã vận hành trạm biến áp không người trực trên diện rộng, trong đó tỷ lệ ở cấp 500kV đạt 92,68% và 100% đối với các trạm biến áp 110kV. Việc áp dụng hệ thống giám sát tự động, thiết bị bay không người lái (UAV) và trí tuệ nhân tạo đã giúp EVN giảm đáng kể thời gian kiểm tra đường dây, rút ngắn xử lý sự cố và tăng mức độ an toàn.

Song song với chuyển đổi số, EVN thúc đẩy vận hành lưới điện theo hướng xanh hơn, nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, chuẩn hóa dữ liệu và phát triển nền tảng dùng chung. Việc quản trị thông minh không chỉ giúp tối ưu chi phí vận hành, mà còn hạn chế thất thoát điện năng và đảm bảo tính bền vững của hệ thống. Với định hướng phát triển “EVN Thông minh”, tập đoàn kỳ vọng xây dựng hạ tầng dữ liệu và nền tảng AI phục vụ điều độ, dự báo, vận hành và tiết kiệm năng lượng.

Có thể thấy rằng chuyển đổi kép không đơn thuần là thay đổi công nghệ, mà là bước chuyển tư duy trong quản trị sản xuất. Khi doanh nghiệp có chiến lược dài hạn, kết hợp số hóa với các mục tiêu môi trường, lợi ích mang lại là thiết thực: tăng năng suất, giảm tiêu hao năng lượng, hạn chế sai sót vận hành và tối ưu chi phí.

Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu giảm phát thải, tăng trưởng xanh và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu, chuyển đổi kép không chỉ là xu hướng mà đã trở thành giải pháp thiết yếu.

Bảo Linh