Chuyển đổi số trước hết là chuyển đổi về nhận thức

Thời gian gần đây, chuyển đổi số và cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 là những từ khoá được nhắc đến nhiều khi các thành tựu của khoa học công nghệ đang hiện diện trong mọi mặt đời sống. Trước tác động của đại dịch Covid-19, các doanh nghiệp lại càng gia tăng hoạt động trên môi trường online. Dịch Covid-19 cũng chính là cú hích để mọi lĩnh vực của đời sống được số hóa, thúc đẩy chuyển đổi số.

Đơn cử như chuyển đổi số của ngành logistics, vận tải kho bãi, dữ liệu thông minh, phi giấy tờ hay tối ưu hoá quy trình logistics giao hàng chặng cuối, logistics đô thị giao hàng tự động, công nghệ truy xuất, nhận diện hay giao dịch giữa nhà nước và doanh nghiệp thông qua các dịch vụ công trực tuyến.

Thế nhưng, không hiếm trường hợp ngộ nhận về chuyển đổi số và ví như "chiếc đũa thần" có thể thay đổi ngay lập tức hiệu quả kinh doanh. Thậm chí, một số doanh nghiệp cho rằng chỉ cần bỏ tiền đầu tư vào trang thiết bị công nghệ, tổ chức tập huấn là có thể hoàn thành chuyển đổi số và trông chờ đem lại kết quả tích cực ngay.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết, chuyển đổi số thực chất là quá trình thay đổi, không chỉ về hạ tầng vật chất mà còn phải thay đổi về ý thức và cần được coi như một phương thức phát triển quốc gia. Trong vấn đề này, vai trò của người lãnh đạo hết sức quan trọng. Nếu lãnh đạo không đi đầu, làm gương trong việc chuyển đổi số, sử dụng các công cụ số trong quản lý, điều hành thì rất khó để yêu cầu bộ máy bên dưới triển khai.

Theo ông Đặng Hoàng Hải - Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), trong Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt hồi tháng 6/2020 cũng nêu rõ quan điểm "chuyển đổi số trước hết là chuyển đổi về nhận thức"; "nhận thức đóng vai trò quyết định và người dân là trung tâm của chuyển đổi số". Nhiệm vụ đầu tiên để thực hiện chuyển đổi số cũng là nhiệm vụ chuyển đổi về nhận thức.

Ông Hải cho biết, chúng ta đang sống trong thời kỳ mà chuyển đổi số là xu thế tất yếu. Nhiều người đã và đang tham gia vào quá trình chuyển đổi số trong các lĩnh vực kinh tế, giáo dục... mà chưa ý thức được những gì đang diễn ra chính là biểu hiện cụ thể của thực hiện chuyển đổi số.

Đơn cử như chỉ cần chiếc điện thoại thông minh hay máy tính có kết nối internet, với một cú nhấp chuột hay cái chạm tay là có thể mua được mặt hàng yêu thích từ nơi cách mình cả nghìn cây số, đặt vé máy bay, vé tàu hỏa, ô tô, đặt phòng khách sạn... chuẩn bị tươm tất cho các cuộc hành trình mà chẳng cần phải có người đi "tiền trạm" như mấy chục năm trước. Hay việc tổ chức dạy học trực tuyến trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp cũng là một trong những hình thức chuyển đổi số.

Vậy nên, "chuyển đổi số" không phải khái niệm xa vời, mơ hồ nhưng để tiến tới các mục tiêu mà Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đặt ra, việc nâng cao nhận thức, chuyển đổi nhận thức của mỗi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, mỗi người dân, doanh nghiệp về chuyển đổi số vẫn cần triển khai ngay những giải pháp cụ thể.

Để thúc đẩy doanh nghiệp Việt vận động nhanh hơn trong quá trình chuyển đổi số, ông Đặng Hoàng Hải nhấn mạnh: Thời gian qua, Bộ Công Thương có những chính sách hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số nhiều hơn. Chẳng hạn như việc nghiên cứu, lập dự thảo hồ sơ đề nghị xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 52/2013/NĐ-CP ngày 16/5/2013 của Chính phủ về thương mại điện tử; trong đó, điều chỉnh phần lớn các vấn đề trong kinh doanh thương mại điện tử cho sát với thực tế, giúp doanh nghiệp kinh doanh thương mại điện tử thuận lợi hơn.

Ngoài ra, Bộ Công Thương có những đề án và giải pháp thực sự là những cú huých đối với doanh nghiệp trong chuyển đổi như kết nối các sản phẩm của doanh nghiệp, xây dựng gian hàng Việt trên các sàn thương mại điện tử lớn và kết nối với các sàn thương mại điện tử trên thế giới để tham gia vào sân chơi lớn hơn, các sản phẩm Việt có cơ hội được bày bán xuyên biên giới…

Thanh Tùng