Thúc đẩy tiêu dùng thông minh và phát triển bền vững

Ngày 11/9/2025, tại Hà Nội, Diễn đàn Tiếp thị và Tiêu dùng Việt Nam 2025 do Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh (BCSI) tổ chức đã quy tụ hơn 200 chuyên gia, doanh nghiệp và nhà quản lý. Sự kiện hướng tới giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy tiêu dùng thông minh và phát triển bền vững.

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang trên đà phục hồi và tăng trưởng, thị trường tiêu dùng tiếp tục chứng tỏ vai trò là động lực quan trọng của phát triển. Sáu tháng đầu năm 2025, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đã tăng trên 9% so với cùng kỳ, trong khi GDP đạt mức tăng trưởng ấn tượng 7,52%.

Sức mua trong xã hội được duy trì tích cực, các lĩnh vực dịch vụ du lịch, lưu trú, ăn uống phục hồi mạnh mẽ, trong khi thương mại điện tử và thanh toán số trở thành kênh giao dịch quen thuộc, phản ánh sự thay đổi rõ rệt trong hành vi tiêu dùng, nhất là giới trẻ. Những con số này cho thấy tiềm năng lớn của thị trường Việt Nam, đồng thời phản ánh sự thay đổi nhanh chóng trong hành vi của người tiêu dùng, đặc biệt ở nhóm thế hệ trẻ, gắn liền với nhu cầu về sản phẩm xanh, minh bạch và bền vững.

Diễn đàn Tiếp thị và Tiêu dùng Việt Nam 2025 nhận được sự quan tâm của các chuyên gia kinh tế, đại diện doanh nghiệp nhiều lĩnh vực cùng lãnh đạo, nhà quản lý đến từ các bộ, ngành và hiệp hội

Nhận định về thực trạng và xu hướng tiêu dùng ở Việt Nam trong giai đoạn hậu đại dịch, TS. Võ Trí Thành- Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh- cho rằng, có ba điểm then chốt cần đặc biệt lưu ý. Trước hết, dù nền kinh tế ghi nhận mức phục hồi mạnh mẽ với GDP năm 2024 đạt 7,09% và mục tiêu 2025 hướng tới trên 8%, tâm lý tiêu dùng trong xã hội vẫn còn dè dặt. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng tăng 7,2% nghe có vẻ tích cực, nhưng con số này chưa thực sự tương xứng với tiềm năng cũng như tốc độ tăng trưởng chung của nền kinh tế. Nguyên nhân chủ yếu, theo ông, xuất phát từ vấn đề niềm tin: sau những tác động nặng nề của đại dịch COVID-19, người dân vẫn còn thận trọng, ưu tiên các khoản chi thiết yếu và cân nhắc kỹ lưỡng trước những quyết định mua sắm lớn.

Nội dung quan trọng thứ hai được TS. Võ Trí Thành đề cập là sự gia tăng xu hướng tiết kiệm và phòng thủ về tài chính. Mặc dù lãi suất huy động đang ở mức thấp, người dân vẫn tiếp tục gửi tiết kiệm với tỷ trọng lớn, phản ánh tâm lý bảo toàn tài sản và dự phòng rủi ro. Khái niệm “tiền phòng thủ” trở nên rõ nét hơn bao giờ hết trong bối cảnh hậu khủng hoảng.

Cuối cùng, tiêu dùng ở Việt Nam đang cho thấy sự chuyển dịch về giá trị và phong cách sống. Đối với nhiều người, đặc biệt là thế hệ trẻ, tiêu dùng không chỉ phản ánh khả năng tài chính mà còn gắn liền với thái độ và định hướng sống. Xu hướng lựa chọn sản phẩm gắn với tiêu chí “xanh, sạch, an toàn” ngày càng phổ biến, thể hiện khát vọng về một lối sống bền vững và có trách nhiệm hơn.

Phân tích thêm về tình hình kinh tế 6 tháng đầu năm 2025, PGS.TS Nguyễn Đào Tùng – Giám đốc Học viện Tài chính – cho biết, các chỉ số kinh tế đều tăng trưởng mạnh mẽ: tiêu dùng tăng 6,72%, tích lũy tài sản tăng 7,98%, xuất khẩu tăng 14,17%, sản xuất công nghiệp tăng 9,2%. Lạm phát trung bình được kiểm soát ở mức 3,27%, trong ngưỡng mục tiêu dưới 4%. Một số yếu tố tác động đến lạm phát gồm giá dịch vụ y tế, giá nhà ở, điện nước tăng, trong khi giá nhập khẩu giảm đáng kể, đặc biệt là giá nhiên liệu. Tăng trưởng tín dụng được định hướng ở mức 16%, giá dầu Brent dự báo dao động trong khoảng 80–90 USD/thùng.

PGS.TS Tùng nhận định, nếu xu hướng phục hồi được duy trì, kết hợp với việc giải ngân đầu tư công đạt kế hoạch, tăng trưởng GDP cả năm 2025 có thể đạt 8%. Điều này cho thấy niềm tin vào nội lực nền kinh tế Việt Nam đang được củng cố, và tiêu dùng nội địa sẽ tiếp tục là trụ cột thúc đẩy tăng trưởng.

Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp cần nhanh chóng chuyển mình, tận dụng công nghệ, nắm bắt hành vi tiêu dùng mới và triển khai chiến lược kinh doanh lấy người tiêu dùng làm trung tâm. Việc kết hợp giữa thương mại xã hội và tiêu dùng bền vững sẽ là hướng đi chiến lược cho doanh nghiệp Việt Nam trong giai đoạn tới: sản phẩm không chỉ hấp dẫn về mặt hình ảnh trên nền tảng số, mà còn phải “xanh”, minh bạch và có trách nhiệm với xã hội.

Các chuyên gia nhận định, diễn đàn góp phần giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, tối ưu chiến lược tiếp thị, thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa, phát triển tiêu dùng bền vững và mở rộng hợp tác ngành. Diễn đàn cũng là dịp để các chuyên gia phân tích sâu hơn về xu hướng tiêu dùng kết hợp thương mại xã hội (social commerce), vốn đang tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ trên thị trường.

Tuy nhiên, hiện nay, doanh nghiệp nhỏ và vừa còn gặp khó trong tiếp cận vốn, đối mặt áp lực từ thương hiệu quốc tế. Vì vậy, vai trò của Nhà nước trong kích cầu, như giảm thuế VAT, chương trình khuyến mại quốc gia, là rất cần thiết. Trong bối cảnh hội nhập, doanh nghiệp phải vừa giữ thị phần trong nước, vừa đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng, sản xuất xanh, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo – những trụ cột chiến lược để xây dựng một thị trường tiêu dùng thông minh, bền vững và có trách nhiệm.

Lê Kim Liên