Diễn tập ứng phó sự cố hạt nhân tại TP.HCM - địa phương có hơn 1.600 cơ sở bức xạ

Ngày 27/12, tại Bệnh viện Ung bướu TP.HCM đã diễn ra Chương trình diễn tập ứng phó sự cố bức xạ và hạt nhân TP.HCM năm 2025 với nội dung “Tai nạn giao thông xảy ra khi Bệnh viện Ung Bướu TP.HCM đang vận chuyển nguồn phóng xạ Ir-192 và dược chất phóng xạ”. Đây là hoạt động trọng điểm nhằm kiểm chứng năng lực phối hợp liên ngành trước các nguy cơ mất an toàn phóng xạ trong tình huống thực tế.

Chủ đề "Tai nạn giao thông xảy ra khi Bệnh viện Ung Bướu TP.HCM đang vận chuyển nguồn phóng xạ Ir-192 và dược chất phóng xạ" được diễn tập tại Bệnh viện Ung bướu TP.HCM vào sáng 27/12. (Ảnh: Kim Thoa)

Buổi diễn tập có sự tham gia của nhiều lực lượng từ Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN), Công an TP.HCM, Bộ Tư lệnh TP, Sở Y tế TP.HCM, Trung tâm Hạt nhân, Bệnh viện Xuyên Á, Bệnh viện Ung bướu, Trung tâm Cấp cứu 115 cùng các đơn vị chuyên môn liên quan.

Phát biểu khai mạc, bà Nguyễn Hoàng Bảo Trân - Phó Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM, Phó Trưởng ban thường trực cho biết, khoa học và công nghệ đang thay đổi đời sống xã hội từng ngày. Các kỹ thuật bức xạ và hạt nhân đã và đang đóng vai trò thiết yếu trong y tế, công nghiệp, nghiên cứu khoa học, đào tạo, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe, năng suất lao động và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Phó Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM đến hiện trường trao đổi với chỉ huy các lực lượng tại hiện trường và chỉ đạo. (Ảnh: Kim Thoa)

Theo bà Trân, thành phố hiện là trung tâm kinh tế, khoa học hàng đầu với hơn 1.600 cơ sở bức xạ, quản lý trên 3.000 thiết bị X-quang y tế, 866 thiết bị X-quang công nghiệp và hơn 1.040 nguồn phóng xạ các loại. So với trước đây, số lượng thiết bị đã tăng hơn 70% và nguồn phóng xạ tăng gần 160%, đưa TP.HCM trở thành địa phương dẫn đầu cả nước về ứng dụng công nghệ bức xạ trong y tế, công nghiệp và nghiên cứu – đào tạo.

Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích to lớn mà công nghệ bức xạ và hạt nhân mang lại, việc sử dụng các nguồn bức xạ, phóng xạ cũng tiềm ẩn nguy cơ xảy ra sự cố, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe con người, môi trường và an toàn xã hội nếu không được quản lý và ứng phó kịp thời.

Lực lượng PCCC và CNCH đang sử dụng các thiết bị để dập tắt đám cháy, làm mát và tạo điều kiện cứu người. (Ảnh: Kim Thoa)

“Những năm qua, trên địa bàn TP đã xảy ra một số sự cố bức xạ, chủ yếu liên quan đến thất lạc, kẹt nguồn phóng xạ, phát hiện nguồn phóng xạ vô chủ hoặc nhập khẩu trái phép. Các sự cố này đều đã được xử lý kịp thời và chưa gây hậu quả nghiêm trọng; tuy nhiên, nguy cơ xảy ra sự cố bức xạ kết hợp với các tình huống phức tạp như tai nạn giao thông, cháy nổ, sập đổ công trình... là hoàn toàn có thể xảy ra trong thực tế.” - Phó Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM cho hay.

Do đó, công tác ứng phó không thể chỉ dựa vào một lực lượng, cũng không thể chỉ dừng lại ở văn bản, quy trình trên giấy, mà phải được kiểm chứng bằng diễn tập thực tế, sát tình huống, sát địa bàn và sát năng lực của từng đơn vị được thường xuyên.

Lực lượng Y tế có mặt tại hiện trường và vận chuyển 2 nạn nhân chấn thương nặng đến bệnh viện để cấp cứu. Ảnh: Kim Thoa

Chương trình diễn tập được tổ chức trên cơ sở Kế hoạch ứng phó sự cố bức xạ và hạt nhân của Thành phố, đã được Bộ Khoa học và Công nghệ phê duyệt, với tình huống giả định: Tai nạn giao thông xảy ra trong quá trình vận chuyển nguồn phóng xạ Ir-192 và dược chất phóng xạ của Bệnh viện Ung Bướu TP.HCM.

“Đây là một tình huống rất thực tế, bởi hoạt động vận chuyển nguồn phóng xạ phục vụ y tế là nhu cầu thường xuyên, gắn liền với công tác khám chữa bệnh cho người dân", bà Trân nhận định.

“Từ góc độ quản lý nhà nước về khoa học và công nghệ, chúng tôi cho rằng an toàn bức xạ không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà phải trở thành văn hóa – văn hóa trong sử dụng công nghệ, trong quản lý thiết bị, và trong cách chúng ta ứng xử với rủi ro", Phó Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM nhấn mạnh.

Lực lượng Quân sự thu hồi nguồn phóng xạ, đưa bình chì ra ngoài hàng rào khoanh vùng và tẩy xạ các khu vực có nguy cơ nhiễm bẩn phóng xạ. (Ảnh: Kim Thoa)

Thông qua diễn tập, thành phố đặt ra những mục tiêu rất cụ thể: Kiểm tra tính phù hợp của các phương án ứng phó; Đánh giá năng lực sử dụng thiết bị đo, khoanh vùng, kiểm soát nhiễm bẩn phóng xạ; Đánh giá khả năng chỉ huy, điều hành và phối hợp liên ngành; Và quan trọng hơn cả là rèn luyện phản xạ, bản lĩnh và tinh thần trách nhiệm của từng cá nhân khi sự cố xảy ra.

Buổi diễn tập kết thúc thành công, đạt mục tiêu kép là thu hồi an toàn nguồn phóng xạ và bảo vệ tuyệt đối cho công chúng. Thông qua diễn tập, thành phố đã kiểm tra tính phù hợp của các phương án ứng phó, đánh giá năng lực sử dụng thiết bị đo và đặc biệt là rèn luyện phản xạ, bản lĩnh cho từng cá nhân.

Kim Thoa