“Điều còn mãi” đánh thức tình yêu đất nước

Nhạc sĩ Dương Thụ. Ảnh Hà Ni

"Điều còn mãi 2012" gắn với những cái tên quen thuộc như Thanh Lam, Mỹ Linh, Trọng Tấn… Với vai trò tổng đạo diễn chương trình hoà nhạc này, nhạc sĩ Dương Thụ sẽ chọn những tác phẩm nào?

Chương trình “Điều còn mãi” là lịch sử tâm hồn người Việt. Nó không dính đến chuyện giải trí, không có yếu tố xem phụ trợ vào đó mà nó chủ yếu là nghe với một dàn nhạc tầm cỡ quốc gia - Dàn nhạc Giao hưởng quốc gia với những nhạc công có kinh nghiệm, những nghệ sĩ hàng đầu trong lĩnh vực nhạc, đàn. Ví dụ, violon thì có Bùi Công Duy, Xuân Huy. Hay những nghệ sĩ hát trong lĩnh vực nhạc có tính chất nhạc viện như Trọng Tấn, Đăng Dương; hay những giọng nữ cao như Lan Anh, Hà Phạm Thăng Long, Duyên Huyền; nhạc nhẹ có khả năng hát giao hưởng thì cần phải có trình độ cao như Mỹ Linh, Thanh Lam, Hồng Nhung, Nguyên Thảo – là những người có khả năng, thể hiện trình độ nghệ thuật cao.

“Điều còn mãi” là chương trình âm nhạc của người Việt Nam với những tác phẩm âm nhạc đỉnh cao qua mọi thời đại. Năm nay, ông sẽ giới thiệu đến công chúng những bậc thầy âm nhạc nào?

Năm nay chúng tôi giới thiệu 2 người: ông Nguyễn Văn Nam - một người rất nổi tiếng viết khí nhạc; còn một người có thể nói là tiền bối của âm nhạc Việt Nam là nhạc sĩ Văn Chung - nguyên Giám đốc Nhà hát giao hưởng, người viết “Tiếng sáo chăn trâu” từ 1935 - khi Việt Nam chưa có âm nhạc. Lớp sau hai nhạc sĩ này là Hoàng Cương, Ngô Hoàng Quân - họ thuộc thế hệ thứ 2, hai tên tuổi mới mẻ thuộc thế hệ thứ 3 là Việt Anh - với giao hưởng “Vàng son” và anh Đỗ Kiên Cường.

Thế còn những tác phẩm ông chọn trong chương trình của mình?

Tác phẩm “Quê hương anh bộ đội” do ca sĩ Mỹ Linh thể hiện với dàn nhạc giao hưởng. Thời kì chống Mỹ cứu nước có bài rất cảm động, một kỉ niệm chiến tranh nhưng đầy ắp tình người là “Tấm áo chiến sĩ mẹ vá năm xưa” của nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý, do ca sĩ Trọng Tấn hát. “Giọt nắng bên thềm” của Thanh Tùng - do ca sĩ Thanh Lam hát. Một bài rất hay của Cung Tiến -  một nhạc sĩ đang định cư ở Hoa Kỳ là “Hương xưa”. Một bài hay nhất của nhạc sĩ Phạm Duy là “Tình ca” và cuối cùng là bài “Hồi tưởng”. Bài này được thể hiện dưới hình thức đại hợp xướng để kết thúc chương trình.

“Điều còn mãi”, bên cạnh việc các nghệ sĩ tận tâm cống hiến và biểu diễn không tính đến thù lao, hẳn cũng có những khó khăn riêng, thưa nhạc sĩ?

Do khủng hoảng kinh tế nên tất nhiên chương trình gặp những khó khăn lớn về việc tài trợ, thành ra tôi cũng phải “liệu cơm gắp mắm”. Tôi phải cắt xén rất nhiều mặc dù đây là chương trình tận hiến của các nghệ sĩ - họ không đòi hỏi cát xê. Từ nhà hát giao hưởng đến các nghệ sĩ biểu diễn, họ chỉ lấy tượng trưng chứ không coi đây là chỗ kiếm tiền. Họ coi đây là chỗ để làm nghệ thuật, để cất lên tiếng hát, tiếng đàn cho công chúng thật sự của họ; là chỗ để họ duy trì văn hóa mà chúng ta có, là chỗ để phát triển cái chúng ta có là văn hóa âm nhạc.

Bây giờ người ta tạm chia trong đời sống âm nhạc có ba dòng: chính thống, phục vụ chính trị và giải trí. Quan điểm của ông như thế nào?

Không có dòng nhạc nào cả, nhưng âm nhạc có những khu vực khác nhau. Có khu vực của nhạc nghiêm túc. Nó đòi hỏi chỗ diễn khác, công chúng khác, được đào tạo, học hành tử tế. Và khu vực âm nhạc này có tác dụng nâng cao trình độ văn hóa chứ không phải để giải trí.

Khu vực thứ hai là khu vực nhạc đại chúng, nhạc nhẹ. Khu vực này không phải là giới showbit đâu. Đó là ban nhạc anh em, nhạc sĩ Quốc Trung, Anh Quân, Huy Tuấn.

Khu vực thứ 3 là nhạc thị trường – người ta sử dụng âm nhạc để kinh doanh, gọi là công nghệ giải trí. Thế mà nhiều nhà báo bây giờ đổ xô chuyện toàn ca sĩ ở đâu tôi không biết. Chỉ cần tham gia “Sao Mai điểm hẹn” một tí thôi là chúng ta nâng lên là “hot”, là thần tượng âm nhạc…Nó không có liên quan gì đến âm nhạc cả. Đó là kết quả các chương trình giải trí, những game show sử dụng âm nhạc mà thôi.

Chính các bạn trẻ thường hay nhầm lẫn và vô tình đề cao những bài hát thị trường, trong khi đó những tác phẩm âm nhạc mang tính nghệ thuật cao lại ít được chú ý. Có khi nào, thị hiếu âm nhạc đang bị sai lạc?

Không bao giờ được đổ lỗi cho giới trẻ, cho công chúng bởi vì anh không làm cho người ta nghe những cái tử tế, anh không có cách gì làm cho người ta có lỗ tai tốt. Tuổi trẻ rất trong sạch. Có phải sinh ra họ thích những cái đó và ghét những cái tử tế đâu. Nhưng họ không được tổ chức, hướng dẫn, không được cung cấp. Việc tổ chức lại thuộc về những ông bầu ca nhạc. Và tất nhiên họ phải chạy theo cái đó. Một khu vườn, anh để hoang nên có nhiều cỏ. Tại sao chúng ta trách “mày là cỏ” được. Là do anh để hoang. Thế thì làm sao hoa mọc nổi, cỏ giết chết ngay.

Đó không chỉ là hiện tượng trong âm nhạc đâu, thưa nhạc sĩ?

Đây là một vấn đề xã hội lớn. Xã hội thay đổi đến mức làm đảo lộn tất cả những giá trị, hiểu biết từ cái không nghệ thuật được coi là nghệ thuật, từ cái có nghệ thuật thì bị dìm đi, không được biết đến. Đấy là sự thật, không chỉ trong âm nhạc mà trong tất cả. Và những giá trị với những người tử tế bây giờ không có chỗ để bộc lộ.

Nghe nói sắp tới nhạc sĩ Dương Thụ sẽ có chương trình âm nhạc dành riêng cho ông?

Rất nhiều người làm chương trình cho tôi. “Những câu chuyện kể của tôi” do tôi cùng gia đình âm nhạc của mình như anh Bảo Chấn, Quốc Trung, Anh Quân, Huy Tuấn, Thanh Lam, Hồng Nhung, Nguyên Thảo, Bằng Kiều, Mỹ Linh… Đây là dịp để chúng tôi cùng gặp gỡ, chia sẻ với người nghe những gì tử tế nhất. Chương trình diễn ra ngày 9 và 10 tháng 11, có tên là “Những câu chuyện kể của tôi”. Mỗi bài hát là một câu chuyện kể, nhưng không phải do tôi tự kể mà do các nghệ sĩ kể lại.

Với “Điều còn mãi”, ông sẽ tâm huyết đến cùng chứ?

Đó là chương trình tôi tâm huyết. Tôi được hợp tác với Vietnamnet, Nhà hát Giao hưởng. Đây là ê kíp phối hợp ăn ý với nhau. Chắc là còn sức khoẻ, tôi sẽ làm. Và nếu không làm được nữa, tôi sẽ giao lại cho người khác mà tôi tin tưởng.

Xin cảm ơn nhạc sĩ!

Đến hẹn lại lên, đúng 14 giờ ngày 2 tháng 9 hàng năm, chương trình hoà nhạc “Điều còn mãi 2012” sẽ diễn ra tại Nhà hát lớn Hà Nội. Từ trái tim của đất nước, âm nhạc là tiếng nói cất lên, tiếp tục cổ vũ, khơi gợi lòng yêu nước của người Việt Nam.

Hà Ni thực hiện