Đồ chơi Trung thu: Quay về với giá trị truyền thống

So với các năm trước, đồ chơi truyền thống chiếm ưu thế rõ rệt. Những chiếc đèn ông sao rực rỡ sắc màu, đèn kéo quân quay tròn trong ánh sáng lung linh, mặt nạ giấy bồi, trống bỏi, chuồn chuồn tre… tiếp tục chinh phục cả trẻ nhỏ lẫn người lớn bởi sự gần gũi và giá trị văn hóa. Các sản phẩm không chỉ khơi gợi ký ức tuổi thơ của nhiều thế hệ mà còn giúp trẻ em ngày nay tiếp cận, hiểu biết và trân trọng hơn về văn hóa dân gian.

Điểm đáng chú ý là nhiều cơ sở sản xuất đã kết hợp yếu tố hiện đại vào các món đồ truyền thống, chẳng hạn như thêm hệ thống đèn LED hoặc thiết kế theo nhân vật hoạt hình quen thuộc, khiến sản phẩm vừa thân thuộc vừa mới lạ. Nhờ vậy, đồ chơi truyền thống ngày càng được ưa chuộng và chiếm tỷ lệ áp đảo tại nhiều cửa hàng, chợ Trung thu.

Trái ngược với sức hút ấy, những mặt hàng mang tính bạo lực như súng nhựa, kiếm nhựa, dao mô phỏng hay bom thối, búa tạ nhựa đang dần “thất sủng”. Nếu như cách đây ít năm, các loại đồ chơi này từng bày bán tràn lan, hấp dẫn bởi sự hiếu kỳ và tâm lý thích “chơi mạnh” của trẻ nhỏ thì nay phụ huynh đã thận trọng hơn nhiều. Việc trẻ em tiếp xúc sớm với trò chơi bạo lực bị cho là có nguy cơ ảnh hưởng xấu đến tâm lý và hành vi.

Thêm vào đó, cơ quan chức năng đã có quy định cấm nhập khẩu và lưu hành nhiều loại đồ chơi mang tính kích động, gây hại cho nhân cách hoặc tiềm ẩn nguy hiểm về an toàn. Chính vì vậy, mặc dù vẫn xuất hiện lẻ tẻ, các mặt hàng này đã không còn chiếm ưu thế trên thị trường.

Đồ chơi an toàn, thân thiện được các phụ huynh ưa chuộng chọn lựa cho con em mình.

Một yếu tố mới thúc đẩy thị trường sôi động hơn chính là việc nhiều trường học, cơ sở giáo dục, nhà văn hóa thiếu nhi và các tổ chức đoàn thể đồng loạt trang trí không gian Trung thu. Những chiếc đèn ông sao cỡ lớn, đèn lồng treo dọc hành lang lớp học, đầu lân rực rỡ, trống bỏi được mua để phục vụ hoạt động văn nghệ, rước đèn và trò chơi tập thể.

Không chỉ dừng lại ở gia đình, giờ đây đồ chơi Trung thu còn trở thành một phần trong hoạt động giáo dục, giúp trẻ em hiểu thêm về ý nghĩa ngày Tết thiếu nhi truyền thống. Chính nhu cầu này khiến lượng tiêu thụ đồ chơi tăng lên đáng kể, nhất là ở các thành phố lớn, nơi trường học và các câu lạc bộ thiếu nhi tổ chức lễ hội quy mô. Các cơ sở sản xuất, làng nghề truyền thống vì vậy cũng hoạt động nhộn nhịp hơn để kịp cung ứng.

Về giá cả, thị trường đồ chơi Trung thu năm nay nhìn chung ổn định nhưng có xu hướng tăng nhẹ so với năm trước do chi phí nguyên liệu và vận chuyển. Các sản phẩm thủ công truyền thống thường có giá dao động từ 15.000 đến 150.000 đồng/chiếc, tùy kích cỡ và chất liệu. Đèn ông sao cỡ nhỏ có thể chỉ 20.000 đồng, trong khi loại lớn, làm tinh xảo, có thể lên đến 100.000 – 150.000 đồng. Đèn kéo quân – loại đèn đòi hỏi nhiều công đoạn tỉ mỉ thường có giá từ 100.000 đến 300.000 đồng. Trống bỏi, trống lắc tay nhỏ chỉ khoảng 5.000 – 20.000 đồng, phù hợp với mọi túi tiền.

Những mặt hàng cao cấp hơn như đầu lân cỡ lớn hoặc đèn thiết kế có nhạc, pin, thường có giá từ 200.000 đến hơn 600.000 đồng. So với đồ chơi nhập ngoại có giá vài trăm nghìn đến cả triệu đồng, đồ chơi truyền thống Việt Nam vừa rẻ hơn, vừa mang đậm ý nghĩa văn hóa, nên được nhiều phụ huynh và các trường học ưu tiên lựa chọn.

 Các sản phẩm truyền thống lưu giữ được giá trị xưa.

Tuy nhiên, bên cạnh niềm vui sắm sửa, vấn đề an toàn của đồ chơi vẫn là điều khiến phụ huynh quan tâm. Thực tế đã có không ít sản phẩm trôi nổi, kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ len lỏi vào thị trường. Những món đồ chơi này có thể chứa hóa chất độc hại trong sơn, nhựa tái chế hoặc cấu tạo dễ gãy, dễ gây thương tích cho trẻ. Một số sản phẩm còn tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn điện nếu dùng pin, đèn. Vì vậy, việc chọn mua ở các cửa hàng uy tín, sản phẩm có chứng nhận hợp quy (CR) theo tiêu chuẩn an toàn đồ chơi trẻ em là nguyên tắc hàng đầu.

Các chuyên gia cũng khuyến cáo phụ huynh nên tránh mua những đồ chơi mô phỏng vũ khí hoặc tạo tiếng nổ, mùi lạ. Ngoài việc đi ngược với định hướng giáo dục nhân cách, những loại này có thể gây chấn thương hoặc kích ứng. Ngoài ra, chất liệu là yếu tố cần lưu tâm: đồ chơi gỗ, tre, giấy truyền thống thường an toàn hơn, trong khi các sản phẩm nhựa cần đảm bảo không chứa hóa chất độc hại.

Với trẻ nhỏ, nên chọn đồ chơi có kích cỡ đủ lớn, tránh nguy cơ hóc dị vật; đồng thời tránh đồ chơi có cạnh sắc, sơn dễ bong. Phụ huynh cần hướng dẫn con em sử dụng đồ chơi đúng cách, bảo quản sạch sẽ, thay pin đúng chuẩn và loại bỏ ngay sản phẩm hư hỏng để tránh tai nạn.

Có thể thấy, thị trường đồ chơi Trung thu năm nay phản ánh sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng: phụ huynh ngày càng quan tâm nhiều hơn đến yếu tố giáo dục, văn hóa và an toàn thay vì chỉ chạy theo sự mới lạ. Đồ chơi truyền thống không chỉ giữ được chỗ đứng mà còn dần khẳng định lại giá trị trong đời sống hiện đại.

Đặc biệt, việc trường học, cơ sở giáo dục cùng chung tay tổ chức lễ hội và trang trí Trung thu đã góp phần khiến thị trường thêm sôi động, tạo ra bức tranh rực rỡ sắc màu. Những chiếc đèn ông sao, mặt nạ giấy bồi, trống lắc tay tưởng giản dị nhưng lại mang trong mình thông điệp sâu xa: Trung thu là để trẻ nhỏ vui chơi, để gia đình đoàn tụ, để văn hóa truyền thống tiếp tục được lưu giữ và lan tỏa.

Trong ánh sáng lung linh của rằm tháng Tám, những món đồ chơi an toàn, lành mạnh chính là món quà ý nghĩa nhất mà cha mẹ, thầy cô và xã hội có thể dành cho con trẻ.

Phương Nam