Đồ dùng học tập giá rẻ: Cảnh báo hàng trôi nổi, kém chất lượng nguy hại khó lường

Nguy hại từ đồ dùng học tập giá rẻ, kém chất lượng

Chỉ còn ít ngày nữa là bước vào năm học mới 2022 - 2023, vì vậy hoạt động mua sắm sách giáo khoa, đồ dùng học tập của phụ huynh, học sinh đang diễn ra sôi nổi. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để các sản phẩm trôi nổi, không rõ nguồn gốc trà trộn thị trường.

Trước thềm năm học mới, sức mua các mặt hàng sách giáo khoa, đồ dùng học tập bắt đầu tăng mạnh. Tuy nhiên, với sự đa dạng về sản phẩm, mẫu mã… rất khó để các bậc phụ huynh phân biệt đâu là hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng Trung Quốc. Thậm chí ở nhiều địa phương, khái niệm về sách giả, đồ dùng học tập nhái vẫn chưa được lưu tâm.

Theo khảo sát, không chỉ những nhà sách lớn mà ở các quầy vỉa hè cũng đang bán la liệt đồ dùng học tập như vở, bút, thước, màu phục vụ cho nhu cầu học sinh đầu năm học mới. Đặc biệt trong đó có rất nhiều sản phẩm giá rẻ, trên bao bì chỉ có tiếng Trung Quốc, không có tem nhãn tiếng Việt. Đặc điểm chung của sản phẩm này là bao bì bắt mắt, thậm chí có mùi thơm khiến trẻ em thích thú. Tuy nhiên điều này cũng khiến người tiêu dùng đặt câu hỏi về chất lượng sản phẩm liệu có đảm bảo an toàn cần thiết phục vụ cho việc học tập của học sinh.

Theo các chuyên gia, đồ dùng học tập có mùi thơm đặc biệt thì chắc chắn phải sử dụng màu và mùi công nghiệp, với trẻ em nếu tiếp xúc những sản phẩm này lâu dài sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe. Thông thường, nhiều phụ huynh khi lựa chọn sản phẩm đồ dùng học tập cho con em mình, thường chỉ chú ý đến việc kiểm tra tem, nhãn mác các loại sách, cặp, bàn tính mà quên rằng chính những vật dụng như bút, cục tẩy, đất nặn… những sản phẩm có chứa phẩm màu, mùi không đảm bảo sẽ ảnh hưởng đến trí não, thậm chí có thể gây ung thư.

Trên thực tế, lâu nay các mặt hàng văn phòng phẩm như hộp cắm bút, cục chặn giấy… chứa dung dịch độc hại như chì, asen… được bày bán tràn lan trên thị trường. Mặc dù sự không an toàn của văn phòng phẩm không phải đề tài mới và đã được các phương tiện truyền thông phổ biến rộng rãi, tuy nhiên người sử dụng văn phòng phẩm vẫn không hề hay biết. Đôi khi họ bị thu hút bởi mẫu mã đẹp bên ngoài, đặc biệt là học sinh và đa số người mua không quan tâm đến xuất xứ của văn phòng phẩm đó.

Vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo khi lựa chọn văn phòng phẩm, người dùng nên mua từ những thương hiệu có uy tín, nguồn gốc, xuất xứ, cảnh báo rõ ràng để bảo vệ cho bản thân cũng như người xung quanh, đặc biệt là dân văn phòng và các bậc phụ huynh mua sắm văn phòng phẩm cho con em mình.

Theo lời khuyên của các bác sĩ Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, phụ huynh khi mua đồ dùng học tập cho con cần chú ý lựa chọn các loại có nguồn gốc, nhãn mác, thời hạn sử dụng cụ thể. Không nên ham rẻ, bắt mắt mà mua sản phẩm kém chất lượng vì khi sử dụng những sản phẩm này trẻ không chỉ tiếp xúc qua da tay, qua đường hô hấp mà không ít em còn có thói quen ngậm đồ dùng học tập nên có thể gây dị ứng, ngộ độc.

Nếu tiếp xúc thường xuyên trong thời gian dài, trẻ có nguy cơ bị ảnh hưởng trí não, thậm chí gây ung thư, vô sinh. Ngoài ra, khi nuốt phải chất lỏng có trong một số sản phẩm chặn giấy, gọt bút chì… trẻ có thể bị ngộ độc cấp tính và tử vong do bên trong có chứa một số kim loại nặng như chì, asen, cadimi với hàm lượng khá cao. Một số loại chứa hàm lượng formaldehyde quá tiêu chuẩn cho phép. Những chất này khi xâm nhập vào cơ thể có thể gây ung thư máu.

Quy chuẩn đánh giá chất lượng dụng cụ học tập, văn phòng phẩm cho học sinh

Cũng như nhiều ngành hàng khác, với văn phòng phẩm (dụng cụ học tập), các cơ quan quản lý đều đưa ra những quy chuẩn để đảm bảo chất lượng sản phẩm an toàn cho người sử dụng. Nhất là những sản phẩm dành riêng cho đối tượng học sinh, sinh viên.

Tiêu chuẩn châu Âu EN 71

Tiêu chuẩn châu Âu EN 71 là một trong những tiêu chuẩn cao nhất trên thế giới dành riêng cho ngành hàng văn phòng phẩm (dụng cụ học tập). Quy chuẩn này tập hợp toàn bộ quy định cụ thể yêu cầu an toàn cho đồ chơi được bày bán tại Liên minh châu Âu. Tiêu chuẩn còn được áp dụng chặt chẽ, khắt khe cho các sản phẩm dụng cụ học tập dành cho học sinh, sinh viên. Tùy vào đặc tính của mỗi dụng cụ học tập (văn phòng phẩm) sẽ áp dụng các phần tiêu chuẩn khác nhau như:

- EN 71-1: an toàn liên quan đến cơ lý.

- EN 71-2: yêu cầu chống cháy, bắt lửa.

- EN 71-3: yêu cầu về giới hạn các kim loại hòa tan và giới hạn tối đa chất độc hại, các nguyên tố.

- EN 71-7: Màu vẽ cầm tay.

- EN 71-9: yêu cầu hợp chất hữu cơ…

Mỗi sản phẩm dụng cụ học tập (văn phòng phẩm) dành cho học sinh, sinh viên sẽ được áp dụng một hoặc nhiều tiêu chuẩn cụ thể nằm trong EN 71.

ASTM- D4236

ASTM là tổ chức tiêu chuẩn quốc tế cho ra đời các tiêu chuẩn kỹ thuật cho vật liệu, sản phẩm, hệ thống và dịch vụ. Nguồn gốc của ASTM Quốc tế là Hiệp hội Thí nghiệm và Vật liệu Hoa Kỳ. Những tiêu chuẩn mà ASTM Hoa Kỳ đưa ra được quốc tế thừa nhận. Hiện nay có 12.575 tiêu chuẩn ASTM được tự nguyện áp dụng khắp toàn cầu.

Trong đó, ngành hàng văn phòng phẩm áp dụng ASTM-D4236 là tiêu chuẩn dán nhãn cho sản phẩm mỹ thuật về nguy hại sức khỏe mãn tính. Đảm bảo thành phần tạo ra sản phẩm được ghi chú rõ ràng, nằm trong phạm vi mà tiêu chuẩn cho phép, an toàn cho người sử dụng.

QCVN3:2009/BKHCN

QCVN 3: 2009/BKHCN là quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về An toàn đồ chơi trẻ em, được Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành.

Quy chuẩn này quy định các yêu cầu khắt khe đối với đồ chơi trẻ em nhằm giảm thiểu tối đa mối nguy hại ảnh hưởng đến độ an toàn, sức khỏe của trẻ em. QCVN 3: 2009/BKHCN áp dụng cho các loại đồ chơi trẻ em sản xuất trong nước, nhập khẩu lưu hành trên thị trường Việt Nam. Và dụng cụ học tập (văn phòng phẩm) cũng được xếp loại làm đồ chơi cho trẻ em nên bắt buộc phải áp dụng quy chuẩn này.

 REACH

REACH là một quy định mới trong liên minh châu Âu (EU) quy định sử dụng hóa chất nhằm đảm bảo an toàn sức khỏe cho con người và môi trường. Quy định áp dụng bắt buộc cho tất cả sản phẩm thuộc ngành công nghiệp, liên quan đến hàng tiêu dùng, trong đó có ngành hàng văn phòng phẩm. REACH được áp dụng trong 27 nước thuộc EU, Iceland, Lichtenstein và Na Uy.

FSC-STD-40-004 V-0

Đây là quy định cao trên thế giới quy định tiêu chuẩn cho các công ty sản xuất, chế biến hoặc kinh doanh gỗ và lâm sản ngoài gỗ. Một số sản phẩm văn phòng phẩm (dụng cụ học tập) như bút chì… có sử dụng nguyên liệu gỗ nên bắt buộc áp dụng tiêu chuẩn FSC-STD-40-004 V-0. Các sản phẩm đạt tiêu chuẩn FSC-STD-40-004 V-0 thì chứng tỏ sử dụng gỗ rõ nguồn gốc, xuất xứ.

 An Dương (T/h)