Đầu tư cho công nghệ - động lực cải thiện năng suất doanh nghiệp

Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, trong tháng 8/2023, cả nước có 5.178 doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng kinh doanh, giảm 24,8% so với tháng trước và tăng 37,9% so với cùng kỳ năm 2022; 5.216 doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể, giảm 0,8% và tăng 17,1%; 1.375 doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể, giảm 13% và giảm 29,6%.

Tính chung 8 tháng năm 2023, có 71,8 nghìn doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh, tăng 20,5% so với cùng kỳ năm trước; 41,1 nghìn doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể, tăng 26,7%; 11,8 nghìn doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể, giảm 4,2%. Bình quân một tháng có 15,6 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường. Điều này cho thấy sức khỏe của cộng đồng doanh nghiệp đang rất báo động.

Mặt khác, nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực của nước ta như dệt may, thủy sản, điện tử... cũng gặp nhiều khó khăn từ đầu năm đến nay. Đơn cử như mặt hàng thủy sản, trong tháng 6, kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam đạt hơn 767 triệu USD, giảm 23,7% so với cùng kỳ năm ngoái; tháng 7 đạt 778 triệu USD, giảm 17,5%; sang tháng 8 ước đạt 846 triệu USD, vẫn giảm hơn 15%. Hay đối với mặt hàng dệt may, lũy kế 8 tháng đầu năm 2023, kim ngạch xuất khẩu dệt may đạt 26,1 tỷ USD, giảm 16% so với cùng kỳ năm 2022.

 Việc đầu tư công nghệ kỹ thuật mới sẽ giúp doanh nghiệp cải thiện năng suất lao động. Ảnh minh họa.

Theo ông Lê Tiến Trường, đại diện Tập đoàn Dệt may Việt Nam, Việt Nam hiện không còn là quốc gia dệt may với lợi thế nhân công giá rẻ. Thay vào đó, việc đầu tư công nghệ kỹ thuật mới sẽ giúp cải thiện năng suất lao động, tiết kiệm chi phí, đáp ứng yêu cầu mới của thị trường.

Tuy nhiên, hiện nay hoạt động đầu tư máy móc, công nghệ mới của doanh nghiệp trong ngành còn gặp nhiều khó khăn, nhất là đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Mặt bằng chung công nghệ, máy móc trong ngành đều ở mức trung bình, số doanh nghiệp đạt trình độ khá còn rất ít, chưa ứng dụng được tự động hóa một cách rộng rãi. Do đó, năng suất lao động không vượt trội, trong khi thu nhập cao hơn dẫn đến chi phí lao động trên một sản phẩm cao hơn các đối thủ. Nhiều mặt hàng sợi, vải cao cấp chưa đủ khả năng sản xuất.

Ông Trường cho rằng, để có thể khôi phục lại năng lực sản xuất, xuất khẩu và cải thiện năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp dệt may giai đoạn tới, Chính phủ và các bộ, ngành liên quan tâm xây dựng các nhóm giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp một cách toàn diện như gia hạn thời gian nộp thuế, tiền sử dụng đất; hạ lãi suất vay và điều kiện thực tế tiếp cận vốn; cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giãn nợ cho doanh nghiệp; đẩy nhanh tiến độ hoàn thuế giá trị gia tăng.

Xây dựng chính sách khuyến khích sản xuất theo hướng xanh, bền vững như các gói hỗ trợ thuế đối với doanh nghiệp xanh, gói tín dụng ưu đãi cho công trình sản xuất xanh. Đồng thời, thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành dệt may, tăng tính liên kết để tham gia sâu hơn vào các chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu. Từ đó, nâng cao khả năng truy xuất nguồn gốc trong chuỗi cung ứng ngành dệt may, minh bạch hoá các khâu để phù hợp với yêu cầu của thị trường xuất khẩu...

Đưa ra các biện pháp nhằm phát triển doanh nghiệp nói chung, ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký, Trưởng Ban pháp chế Liên đoàn thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, cần cải thiện chất lượng cơ sở hạ tầng đáp ứng nhu cầu phát triền kinh tế đất nước; cải thiện tiếp cận nguồn lực phục vụ sản xuất kinh doanh theo hướng thuận lợi; tiết giảm chi phí sản xuất kinh doanh hiện còn khá cao, đang làm giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Đồng thời, cải thiện chất lượng quy định pháp luật và thực thi pháp luật; tăng cường cơ chế hỗ trợ hiệu quả các doanh nghiệp sản xuất nội địa và cải thiện tình trạng bất lợi của khu vực doanh nghiệp tư nhân trong nước so với doanh nghiệp xuyên biên giới...

Liên quan đến vấn đề trên, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 58/NQ-CP ngày 21/4/2023 về một số chính sách, giải pháp trọng tâm hỗ trợ doanh nghiệp chủ động thích ứng, phục hồi nhanh và phát triển bền vững đến năm 2025. Trong đó, quan điểm chỉ đạo là tiếp tục đồng hành, hỗ trợ tối đa cho doanh nghiệp phát triển, coi việc tháo gỡ các rào cản, khó khăn cho doanh nghiệp là nhiệm vụ chính trị hàng đầu. Khơi thông các điểm nghẽn với phương châm "sớm nhất, hiệu quả nhất", huy động, giải phóng nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển...

Hỗ trợ doanh nghiệp trọng tâm, trọng điểm, đón đầu các xu hướng kinh doanh mới; phát triển các mô hình kinh doanh mới dựa trên đổi mới sáng tạo, kinh tế số, kinh tế chia sẻ, kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh và kinh doanh bền vững; thúc đẩy hình thành các doanh nghiệp có khả năng dẫn dắt trong một số ngành, lĩnh vực tiềm năng tạo động lực tăng trưởng mới và thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững...

Mai Phương