Doanh nghiệp xuất khẩu gạo cẩn trọng khi kí kết hợp đồng để đảm bảo phòng ngừa rủi ro

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan Việt Nam, 6 tháng đầu năm nay Việt Nam đã xuất khẩu được hơn 4,2 triệu tấn gạo, trị giá 2,26 tỷ USD, tăng 21% về lượng và 32% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Mức giá gạo xuất khẩu bình quân trong 6 tháng qua đạt 539 USD/tấn, tăng hơn 10% so với cùng kỳ năm ngoái và chạm mức cao nhất 10 năm qua. Tính riêng tháng 6 vừa qua, giá gạo xuất khẩu bình quân lên đã tới 650 USD/tấn, tăng 9,4% so với tháng 5 và tăng 20,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Việc Ấn Độ xem xét cấm xuất khẩu các loại gạo mở ra cơ hội lớn trong xuất khẩu gạo cả về lượng và giá cho ngành hàng lúa gạo Việt Nam những tháng cuối năm.

Giá gạo Việt Nam đang tiếp tục duy trì đà tăng trong bối cảnh nhu cầu đối với gạo Việt ở mức cao. Nhiều quốc gia trên thế giới đang tích cực thu mua gạo nhằm đảm bảo an ninh lương thực khi hiện tượng El Nino được dự báo sẽ tác động tiêu cực đến hoạt động canh tác nông nghiệp trên toàn cầu.

Những ngày giữa tháng 7, giá gạo xuất khẩu trên thị trường châu Á liên tục biến động khi điều chỉnh tăng ở các nước xuất khẩu lớn. Chỉ trong 2 phiên giao dịch đầu tuần, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đã có 2 phiên điều chỉnh tăng liên tiếp với mức tăng 15 USD/tấn.

Cụ thể, ngày 18/7, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam điều chỉnh tăng 10 USD/tấn. Theo đó, gạo 5% tấm giao dịch ở mức 528 USD/tấn; gạo 25% tấm ở mức 508 USD/tấn; Jasmine 623 USD/tấn. Mức giá này đã tăng 20 USD/tấn so với đầu tháng 7.

Tại Thái Lan, dữ liệu mới nhất từ Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo cho thấy, giá gạo tấm 5% của nước này đã tăng khoảng 15% trong 4 tháng qua, lên mức 535 USD/tấn. Tại Pakistan, giá gạo cũng đã tăng lên mức cao khi điều chỉnh tăng tới 40 USD/tấn so với ngày 3/7/2023.

Lý giải nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này, ông Nguyễn Văn Thành - Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất- Thương mại Phước Thành IV (tỉnh Vĩnh Long) - cho biết, giá gạo thời gian qua tăng vọt do nguồn cung bị ảnh hưởng. Các quốc gia lo sợ hạn hán, cộng với lạm phát nên mua gạo tích trữ đảm bảo an ninh lương thực.

Hiện nay, ngoài thị trường truyền thống, ví dụ như Philippines mỗi năm mua của nước ta từ 2,3-3 triệu tấn gạo, gần đây các doanh nghiệp cũng nhận được nhiều hợp đồng từ Trung Quốc, Indonesia. Một số quốc gia ở Nam Phi đang quay trở lại mua gạo Việt, đã làm cho giá gạo Việt Nam tăng nhanh.

Cùng với đó, những thông tin về việc Ấn Độ xem xét cấm xuất khẩu gạo đang được doanh nghiệp theo dõi sát sao. Bởi Ấn Độ hiện chiếm tới 40% tổng lượng gạo xuất khẩu toàn cầu. Nếu lệnh cấm xuất khẩu gạo của Ấn Độ được thông qua thì giá gạo trên thế giới sẽ tăng đáng kể. Đồng thời, tạo điều kiện cho các nước xuất khẩu gạo khác như Việt Nam và Thái Lan gia tăng thị phần.

Về thông tin Ấn Độ xem xét cấm xuất khẩu gạo, theo ông Nguyễn Như Cường - Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn), nếu lệnh cấm này được thực hiện, giá gạo trên toàn cầu sẽ tăng đột biến. Vì Ấn Độ là quốc gia xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, trong khi giá gạo phụ thuộc rất lớn vào nguồn cung. Cung khan hiếm sẽ đẩy giá gạo lên cao, vấn đề này đã từng xảy ra thời điểm năm 2008.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Thành- Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất- Thương mại Phước Thành IV (tỉnh Vĩnh Long) - cho biết, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo nên cẩn trọng khi kí kết hợp đồng trước tình hình giá gạo có nhiều biến động, trong đó các hợp đồng cũ còn lại đã kí từ trước đây giá sẽ không cao lắm, nhưng để đảm bảo uy tín, doanh nghiệp vẫn cần đảm bảo cung ứng cho khách hàng.

"Không phải cứ thấy bán được mà bất chấp mua gạo nguyên liệu mà không đảm bảo chất lượng. Thêm vào đó, nếu kí kết hợp đồng bán gạo với giá cao, mà trong kho không có gạo thì rất rủi ro, nếu có biến cố xảy ra thì sẽ ảnh hưởng tới uy tín của doanh nghiệp nói riêng, hạt gạo Việt Nam nói chung", ông Nguyễn Văn Thành phân tích.

Ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục XNK, Bộ Công Thương cũng lưu ý, các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu gạo cần phải lưu ý để có những cách tính toán và những công cụ để đảm bảo phòng ngừa rủi ro, trong đó có thể có những rủi ro về giá, có thể có trong khâu thực hiện hợp đồng… Vì khi thực hiện hợp đồng với số lượng lớn và trong một thời gian ngắn thì có thể có những vấn đề trục trặc - ví dụ như là thời gian giao hàng chẳng hạn. Các doanh nghiệp luôn luôn phải tỉnh táo để thực hiện, một mặt vừa đẩy mạnh xuất khẩu nhưng vẫn đảm bảo giảm thiểu những rủi ro.

An Dương (T/h)