Phát biểu tại Hội thảo, ông Cao Đức Phát - Phó trưởng Ban Thường trực Ban Kinh tế Trung ương cho biết, phát triển công nghiệp vật liệu là vấn đề lớn đối với mọi quốc gia, nhất là với đất nước đang thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, một nền kinh tế hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Chúng ta không thể nhập khẩu hầu hết nguyên liệu đầu vào cho công nghiệp, nông nghiệp và các ngành kinh tế khác. Như vậy, giá thành sản phẩm của nước ta sẽ cao hơn đối thủ cạnh tranh hoặc sẽ biến đất nước thành quốc gia gia công, làm thuê.

Ông Cao Đức Phát, Phó trưởng Ban Thường trực Ban Kinh tế Trung ương.

Khi thị trường thế giới có biến động, như những gì đang diễn ra từ khi có đại dịch Covid-19, nhiều doanh nghiệp dựa chủ yếu vào nguyên liệu nhập khẩu gặp khó khăn, nhiều ngành gặp khó khăn. Để xây dựng một nền kinh tế cạnh tranh hiệu quả, phải tự chủ tối đa nguyên vật liệu, nhưng phải là nguyên vật liệu bằng hoặc tốt hơn về chất lượng và rẻ hơn so với nhập khẩu. Muốn đạt được điều đó, trước hết cần có quyết tâm chính trị cao và rõ ràng khoa học công nghệ phải đi trước, mở đường. Tuy nhiên cần phải có tổ chức và cách làm phù hợp.

Khoa học công nghệ trước hết cần tập trung nghiên cứu phát triển các loại vật liệu trên cơ sở phát huy nguồn tài nguyên nước ta sẵn có. Nước ta có trữ lượng Bô xít, Volfram, Titan… rất lớn, nhưng phải tìm ra công nghệ khai thác và chế biến hiệu quả hơn thì mới có thể phát huy, làm giàu cho quốc gia. Nước ta không có lợi thế để trồng bông nhưng ngành dệt may dù phải nhập khẩu hầu hết nguyên vật liệu vẫn đang có lợi thế cạnh tranh khi giá nhân công còn rẻ. Về lâu dài lợi thế về nhân công giá rẻ sẽ mất dần. Ngành cần phải tìm ra các loại nguyên liệu thay thế cạnh tranh từ nguồn thực vật phong phú của xứ sở nhiệt đới.

Trong khi nhiều loại nông sản của nước ta xuất thô hoặc mới chỉ qua sơ chế, phần lớn vật tư như phân bón, nguyên liệu làm thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, máy móc nông nghiệp phải nhập khẩu. Điều đó làm ảnh hưởng lớn đến khả năng cạnh tranh và hiệu quả của ngành.

Phó trưởng Ban Thường trực Ban Kinh tế Trung ương cũng nhất trí về việc Nhà nước đầu tư nhiều hơn cho KHCN, trong đó có KHCN về công nghiệp vật liệu. Tuy nhiên, cần bàn về cơ chế và chính sách để nguồn lực của Nhà nước được sử dụng có hiệu quả hơn.

Cần có cơ chế phát triển và phát huy cao năng lực của đội ngũ những người làm khoa học, đồng thời tạo điều kiện để cả xã hội, trước hết là cộng đồng doanh nghiệp tham gia. Có như vậy mới tạo nên sức mạnh quốc gia bền vững. Sức mạnh ấy phải được xây dựng trên nền tảng phát triển năng lực nghiên cứu và chuyển giao khoa học công nghệ trong nước, đồng thời tiếp thu và phát triển tri thức của thế giới cho phù hợp với điều kiện đất nước.

Hội thảo với mục đích nhằm phân tích, làm rõ thực trạng hoạt động khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo phục vụ phát triển ngành công nghệ vật liệu của Việt Nam trong thời gian qua; chia sẻ kinh nghiệm quốc tế trong phát triển công nghiệp vật liệu cũng như các mô hình, chính sách thí điểm, cách làm hay của địa phương, ngành/lĩnh vực hoặc doanh nghiệp cụ thể về thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo trong phát triển công nghiệp vật liệu; nhận diện bối cảnh, đề xuất các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp, cơ chế, chính sách thúc đẩy và nâng cao chất lượng hoạt động khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo phục vụ phát triển công nghiệp vật liệu đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Hà My

Phó thủ tướng Vũ Đức Đam: ASEAN cần nâng cao năng lực ứng phó với nguy cơ, rủi ro mới(VietQ.vn) - Chỉ ra những thách thức mới mà khu vực ASEAN đang đối mặt như đại dịch, bão lũ, an ninh phi truyền thống, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh cần nâng cao năng lực ứng phó với các nguy cơ, rủi ro mới.