‘Đòn bẩy kép’ đưa nông thôn bứt phá: Khi vốn và công nghệ cùng song hành

Khuyến công – nền tảng thúc đẩy công nghiệp nông thôn phát triển xanh

Tại nhiều địa phương, chương trình khuyến công đã chứng minh vai trò là “đòn bẩy chiến lược” trong tiến trình công nghiệp hóa nông thôn. Ở Vĩnh Long, chương trình khuyến công giai đoạn 2021–2025 được triển khai mạnh mẽ, giúp hàng loạt cơ sở công nghiệp nông thôn đổi mới công nghệ, nâng cao năng suất và giá trị sản phẩm. Nhiều mô hình sản xuất truyền thống đã được “hồi sinh” nhờ ứng dụng máy móc hiện đại.

Một cơ sở sản xuất vỏ dừa trước đây chỉ bán phế phẩm với giá thấp, nay được hỗ trợ đầu tư thiết bị tách sợi, biến vỏ dừa thành tơ xơ và mụn dừa – tăng giá trị sản phẩm, đồng thời giảm chất thải ra môi trường. Tương tự, cơ sở bánh tráng ở phường Nguyệt Hóa cũng được đầu tư dây chuyền tự động, giúp sản phẩm đạt chuẩn an toàn thực phẩm, nâng khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Không chỉ ở đồng bằng, tại Cao Bằng, khuyến công cũng đang phát huy vai trò quan trọng trong việc tạo sinh kế mới cho người dân miền núi. Giai đoạn 2021–2025, Sở Công Thương tỉnh đã triển khai 23 đề án với tổng kinh phí hơn 4,36 tỷ đồng, thu hút hơn 15 tỷ đồng vốn đầu tư và 10,8 tỷ đồng vốn đối ứng từ các cơ sở công nghiệp nông thôn. Trong đó, 7 đề án từ nguồn khuyến công quốc gia hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư máy móc, thiết bị cho sản xuất vật liệu xây dựng, chế biến nông lâm sản; 16 đề án từ nguồn địa phương hỗ trợ gần 4,1 tỷ đồng vốn đầu tư.

Các làng nghề truyền thống mây tre đan ở xã Phú Nghĩa (Hà Nội) duy trì và phát triển nhờ nguồn vốn tín dụng ngân hàng.

Nhờ đó, 19 sản phẩm của 17 cơ sở được bình chọn là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu; 6 sản phẩm đạt cấp khu vực, 3 sản phẩm được công nhận cấp quốc gia, nhiều mặt hàng như miến dong, khẩu sli, chè giảo cổ lam, lạp sườn, trúc mỹ nghệ đã vươn ra các chuỗi phân phối lớn như Big C, AEON, VinMart, Lotte Mart.

Song song, tỉnh còn chú trọng đào tạo nhân lực khuyến công, cử cán bộ tham gia các lớp tập huấn, học hỏi kinh nghiệm để nâng cao năng lực quản lý và hiệu quả triển khai chương trình.

Những kết quả này cho thấy, dù ở vùng đồng bằng hay miền núi, khuyến công vẫn là công cụ quan trọng thúc đẩy sản xuất xanh, hiện đại hóa nông thôn. Tuy nhiên, để lan tỏa hiệu quả hơn, các địa phương miền núi như Cao Bằng kiến nghị cần nâng mức hỗ trợ cho đề án khuyến công, mở rộng mạng lưới cộng tác viên, tăng cường phối hợp giữa trung ương và địa phương, cũng như lồng ghép nguồn lực với các chương trình mục tiêu quốc gia khác.

Bên cạnh hỗ trợ máy móc, chương trình khuyến công còn giúp doanh nghiệp thuê tư vấn thiết kế mẫu mã, quảng bá sản phẩm, tham gia hội chợ thương mại. Năm 2024, riêng Vĩnh Long có 26 sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp khu vực và 8 sản phẩm cấp quốc gia.

Theo định hướng của Sở Công Thương, giai đoạn tới, khuyến công sẽ tiếp tục gắn với chương trình OCOP, chuyển đổi số và liên kết chuỗi giá trị nhằm giúp doanh nghiệp nông thôn phát triển bền vững, thân thiện môi trường.

Dòng vốn và công nghệ: Cặp “đòn bẩy kép” thúc đẩy nông thôn phát triển toàn diện

Song song với công nghiệp nông thôn, tín dụng chính sách và ngân hàng thương mại đã trở thành “nguồn máu” nuôi dưỡng phát triển nông nghiệp, nông thôn. Tính đến tháng 9/2025, tổng nguồn vốn của Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam (NHCSXH) đạt gần 422.700 tỷ đồng; dư nợ tín dụng chính sách gần 398.000 tỷ đồng.

Nhờ đó, hàng triệu hộ dân được hỗ trợ xây dựng nhà ở, đầu tư sản xuất, vươn lên thoát nghèo bền vững. Riêng tại Hà Nội, 100% xã đã đạt chuẩn nông thôn mới; thu nhập bình quân đầu người ở khu vực nông thôn tăng từ 13 triệu đồng năm 2010 lên 74,3 triệu đồng năm 2024.

Từ nguồn vốn khuyến công Quốc gia, Doanh nghiệp tư nhân Sơn Việt (Phục Hòa) được hỗ trợ dây chuyền sản xuất gạch không nung.

Một minh chứng rõ rệt là anh Phạm Văn Giang ở xã Suối Hai (Hà Nội). Từ hai con bò giống được vay vốn năm 2014, đến nay, gia đình anh đã có hơn mười con bò sữa, cung cấp 80 kg sữa tươi mỗi ngày, với thu nhập ròng khoảng 20 triệu đồng/tháng. “Nhờ vốn vay chính sách, chúng tôi mới dám đầu tư mở rộng sản xuất, nuôi con ăn học và làm giàu ngay trên quê hương mình,” anh chia sẻ.

Không chỉ NHCSXH, hệ thống ngân hàng thương mại- đặc biệt là Ngân hàng TMCP Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank)- cũng đóng vai trò quan trọng khi hơn 60% dư nợ tập trung vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Tính đến tháng 5/2025, Agribank cho vay hơn 740.000 tỷ đồng với hơn 2 triệu khách hàng trong chương trình xây dựng nông thôn mới. Nguồn vốn tín dụng không chỉ giúp mở rộng sản xuất mà còn thay đổi tư duy của người dân, thúc đẩy chuyển đổi từ sản xuất nhỏ lẻ sang mô hình liên kết chuỗi, ứng dụng khoa học kỹ thuật trong nông nghiệp.

Công nghiệp nông thôn và tín dụng nông nghiệp có mối quan hệ tương hỗ rõ rệt: khi người dân có vốn vay ưu đãi, họ có thể đầu tư máy móc, công nghệ; khi khuyến công hỗ trợ dây chuyền sản xuất và xúc tiến thương mại, sản phẩm được nâng giá trị, mở rộng thị trường.

Hai “đòn bẩy” này đang tạo nên bức tranh mới cho nông thôn Việt Nam- nơi người dân không chỉ sản xuất, mà còn làm chủ công nghệ, kinh doanh theo chuỗi giá trị, hướng tới nông nghiệp xanh, kinh tế tuần hoàn và số hóa.

Tuy nhiên, để phát huy tối đa hiệu quả, các địa phương cần tập trung triển khai chính sách đúng đối tượng, tăng liên kết giữa Nhà nước – doanh nghiệp – nông dân – ngân hàng; đồng thời ưu tiên sản xuất thân thiện môi trường, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong toàn chuỗi sản xuất. Khi tín dụng và công nghiệp nông thôn cùng song hành, nông thôn Việt Nam không chỉ đạt mục tiêu “ấm no” mà còn đủ sức bứt phá, trở thành nền tảng vững chắc cho phát triển kinh tế quốc gia.

Thanh Hiền