Hàng giả trong lĩnh vực y tế: Xử lý vi phạm 'không có vùng cấm, không có ngoại lệ'

Lợi dụng tâm lý người dân để bán thuốc giả

Tháng 4/2025, tại Thanh Hóa, lực lượng chức năng triệt phá đường dây sản xuất, buôn bán thuốc tân dược giả với quy mô trên phạm vi toàn quốc, bắt giữ 14 đối tượng. Tang vật thu giữ gồm 21 loại thuốc tân dược và thuốc chữa xương khớp giả như Tetracyclin, Clorocid, Pharcoter, Neo-Codion cùng nhiều loại khác.

Theo cơ quan chức năng, hệ thống máy móc, nguyên vật liệu phục vụ sản xuất thuốc giả được xác định có tại nhiều địa điểm gồm Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, Phú Thọ, Hưng Yên, An Giang, Đồng Tháp.

Tháng 5/2025, Công an TP.Hà Nội cũng triệt phá ổ nhóm do vợ chồng Phạm Ngọc Tiến và Đoàn Thị Nguyệt cầm đầu, thu giữ hơn 100 tấn hàng gồm thực phẩm chức năng, thiết bị y tế giả. Nhóm này đã thành lập 17 công ty để nhập khẩu và phân phối sản phẩm, sau đó tự sản xuất hàng giả, gắn mác hàng nước ngoài để đánh lừa người tiêu dùng.

Theo cảnh báo từ Bộ Y tế và các cơ quan chức năng, nhiều lô thuốc giả được phát hiện đã quảng cáo qua mạng xã hội, khai là hàng xách tay, ghi xuất xứ từ nước ngoài để đánh lừa người tiêu dùng. Trong nhiều trường hợp, các đối tượng sản xuất thuốc giả tìm cách khai thác tâm lý người dân: tự kê đơn, mua thuốc chưa kê đơn, đặc biệt là thuốc chữa xương khớp hoặc cảm giác “giá rẻ, mẫu mã đẹp”. Ví dụ tại Thanh Hóa, nhóm đối tượng đã khai nhận bán thuốc giả thu lợi bất chính gần 200 tỷ đồng.

Những vụ việc được cơ quan chức năng phát hiện, xử lý thời gian qua cho thấy mức độ tinh vi, nguy hiểm của hàng giả trong lĩnh vực y tế hiện nay.

Đấu tranh ngăn chặn buôn lậu, gian lận thương mại trong lĩnh vực y tế.

Nguy cơ tiềm ẩn

Trước thực trạng trên, ngày 6/11/2025, Bộ Y tế ban hành văn bản số 7724/BYT-QLD gửi UBND các tỉnh, thành phố về việc đẩy mạnh công tác “đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi” tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong lĩnh vực y tế.

Dù nhiều biện pháp đã được triển khai song các vụ việc sản xuất, kinh doanh thực phẩm bảo vệ sức khỏe và thuốc không rõ nguồn gốc vẫn liên tục bị phát hiện. Đây là nhóm hàng đặc biệt, tác động trực tiếp tới sức khỏe con người, khi hàng giả len lỏi vào chuỗi cung ứng, hậu quả để lại vô cùng nghiêm trọng. Công tác kiểm soát hiện còn nhiều lỗ hổng, việc phối hợp giữa các cơ quan như quản lý thị trường, công an, hải quan, biên phòng, y tế và chính quyền địa phương đôi khi chồng chéo, khiến nhiều vụ việc bị kéo dài, khó xác định rõ trách nhiệm.

Các cơ sở kinh doanh thuốc, thực phẩm chức năng, vật tư y tế cũng được yêu cầu siết chặt quản lý, người đứng đầu phải chịu trách nhiệm pháp lý nếu để xảy ra tình trạng kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng. Thế nhưng thực tế cho thấy không ít cơ sở vẫn buông lỏng, lợi dụng kẽ hở trong kiểm tra để tuồn hàng lậu, hàng giả ra thị trường.

Bộ Y tế nhấn mạnh tinh thần “không có vùng cấm, không có ngoại lệ” trong xử lý vi phạm. Các nhóm công việc trọng tâm bao gồm quán triệt toàn hệ thống từ sở, ngành, chính quyền địa phương đến cơ sở khám chữa bệnh; tăng cường phối hợp giữa các cơ quan chức năng; siết chặt kiểm tra nguồn gốc, chất lượng hàng hóa nhóm y tế. Song song đó, cơ quan quản lý cần xử lý nghiêm những tổ chức, cá nhân vi phạm, tránh tình trạng “phạt cho tồn tại”.

Theo chuyên gia, hàng giả trong lĩnh vực y tế không chỉ gây tổn thất kinh tế mà còn là mối nguy trực tiếp với sức khỏe người dân. Thuốc giả có thể gây mất tác dụng điều trị hoặc phản ứng phụ nguy hiểm; vật tư y tế kém chất lượng có thể dẫn đến sai sót trong điều trị; thực phẩm chức năng giả có thể chứa chất cấm gây ngộ độc lâu dài. Buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong lĩnh vực y tế là hành vi phá vỡ cạnh tranh lành mạnh, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ và gây thất thu ngân sách. Đặc biệt, trong bối cảnh các đối tượng vi phạm ngày càng tinh vi, sử dụng công nghệ cao và hoạt động xuyên biên giới, việc phối hợp giữa các lực lượng cần được tăng cường hơn bao giờ hết.

Để chặn đứng hàng giả trong y tế, các cơ quan chức năng cần hành động quyết liệt, đồng bộ, với tinh thần minh bạch và không nương tay. Đây không chỉ là nhiệm vụ quản lý thị trường, mà là trách nhiệm chung của toàn xã hội trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Nếu chậm trễ, hậu quả không chỉ là những con số thiệt hại kinh tế mà là sinh mạng con người, thứ không thể đo đếm bằng bất kỳ giá trị nào.

Thanh Hiền